Το πρώτο και το τελευταίο ποίημα, η Μοναξιά και η Εξομολόγηση στον καθρέφτη της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ (Videos διαβάζει η ίδια) Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα

η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ με τον μαύρο καθρέπτη
η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ με τον μαύρο καθρέπτη

Αν γράφατε ένα γκράφιτι στα Εξάρχεια, ποιο θα ήταν;
«Θα έγραφα: ''Τι ωραία που ήτανε πριν εδώ...''». Ρουκ

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ απεβίωσε στις 21 Ιανουαρίου 2020. Γεννήθηκε στα Εξάρχεια τον Φεβρουάριο του 1939. Ήταν πνευματική κόρη του Νίκου Καζαντζάκη, που διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον πατέρα της. Μόλις στα 17 της χρόνια... συνεχίζεται εδώ...

Το τελευταίο ποίημα της Κ. Αγγελάκη Ρουκ
Εξομολόγηση στον καθρέφτη

«Καθρέφτη μου, σ’ εσένα μιλάω
εσένα έχω μπροστά μου, άλλο κανένα
Οι άνθρωποι, φίλοι, χάθηκαν
Χάθηκαν απ’ τη ζωή
ή χάθηκε το νόημα που έβρισκαν σε μένα;
Με κοιτάς, σε κοιτώ,
ένα πρόσωπο νεανικό προσπαθώ να θυμηθώ
ωραίο ποτέ, όμως πάντα εκφραστικό της στιγμής και μόνο.

Σ’ αγνοούσα τότε κι έτρεχα,
λαχάνιαζε το σώμα που μου είχε απομείνει
Ανάπηρο απ’ την αρχή–, ήθελα να το εκμεταλλευτώ,
να το χαρώ,
ν’ αφεθώ στον αέρα, στη θάλασσα, στον αμερόληπτο έρωτα
Τις φιλενάδες μου με τα τέλεια κορμιά που έλαμπαν στον ήλιο
Δεν ζήλεψα ποτέ, δεν αισθάνθηκα ποτέ
ότι οι άνθρωποι μου είχαν στερήσει κάτι που μου ανήκε
Και τώρα ήρθε της εξομολόγησης η ώρα.

Μικρέ μου καθρέφτη, που τελευταία σ’ έχω
συνέχεια μπροστά μου για να σε συνηθίσω:
Σε μισώ. Θα με συγχωρέσεις;
Μίσος τι θα πει δεν ήξερα
Αλλά τώρα, να, βλέπω το πρόσωπό μου
κι εξαγριώνομαι ενάντια στη φύση.

Μέσα μου βαθιά, βέβαια, ξέρω ότι
ο εχθρός μου δεν είσαι εσύ, αλλά ο χρόνος
Ο χρόνος όμως παραμένει πάντα ασύλληπτος
αφού τα αμαρτήματά του όλο αναβάλλονται
κι αυτός διαφεντεύει ακόμη τη ζωή μου
Καθρέφτη μου, θύμα είσαι κι εσύ
του ανθρώπινου παραλογισμού.

Σ’ ευχαριστώ που μου παραστέκεσαι
και μ’ αφήνεις να σε μισώ».











Αν ενώσεις το βροχόνερο με το δάκρυ σου
το γέλιο σου με τον ήλιο
το σίφουνα, τον αγέρα με την ξεσηκωμένη αγανάκτησή σου.

Αν κλάψεις για τα παιδάκια με τις ρόδινες ανταύγειες
του δειλινού στο πρόσωπο, που πλαγιάζουν
με τα χεριά αδειανά, με τα πόδια γυμνά
θα βρεις τη μοναξιά σου.

Αν σκύψεις στους συνανθρώπους σου
μες στα αδιάφορα μάτια τους θα 'ναι γραμμένη
απελπιστική, ολοκληρωτική η μοναξιά σου.

Κι αν πάλι τους δείξεις το δρόμο της δύναμης
και τους ξεφωνίσεις να πιστέψουν μόνο τον εαυτό τους
θα τους δώσεις μια πίκρα παραπάνω
γιατί δε θα το μπορούν, θα 'ναι βαρύ γι' αυτούς
και θα 'ναι πάλι η μοναξιά σου.

Αν φωνάξεις την αγάπη σου
θα 'ρθει πίσω άδεια, κούφια, η ίδια σου η φωνή
γιατί δεν είχε το κουράγιο να περάσει όλες
τις σφαλισμένες πόρτες, όλα τα κουρασμένα βήματα
όλους τους λασπωμένους δρόμους.
Θα γυρίσει πίσω η φωνή που την έστειλες τρεμάμενη
λαχταριστή, με άλλα λόγια που δεν την είχες προστάξει εσύ
τα λόγια της μοναξιάς σου.

Θεέ μου, τι θα γίνουμε; Πώς θα πορευτούμε;
Πώς θα πιστέψουμε; Πώς θα ξεγελαστούμε;
Μ' αυτή την αλλόκοτη φυγή των πραγμάτων
των ψυχών από δίπλα μας;

Ένας δρόμος υπάρχει, ένας τρόπος.
Μια θα 'ναι η Νίκη: αν πιστέψουμε,
αν γίνουμε, αν πορευτούμε.
Μόνοι μας.

Φθινόπωρο 1956

(Πηγή)

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρούκ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία (Πανεπιστήμιο Γενεύης). Είναι διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά). 

Πρωτοδημοσίευσε στην «Καινούργια Εποχή» το 1956. Άρθρα και δοκίμια για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης έχει δημοσιεύσει σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει εκδώσει περίπου 20 ποιητικές συλλογές.

Το 1962 τιμήθηκε με το Α' Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch).

Το 1985 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Daztmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.)

Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της βρίσκονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο. Οι ποιητικές συλλογές της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Απεβίωσε στις 21 Ιανουαρίου 2020
Αφιέρωμα στην ζωή της ΕΔΩ

Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα

Το ποίημα του τίτλου της γνωστής (και αγαπημένης) ποιητικής συλλογής της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ «Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα» (Καστανιώτης, 2005) τελειώνει με τους στίχους «να φεύγουν τα περιττά λέω / να μπω στον ουρανό του τίποτα / με ελάχιστα».

«Ποτέ τόσα ερωτήματα δεν βάραιναν τα ποιήματα» λέει σ′ ένα ποίημα, και τα ερωτήματα δεν είναι ρητορικά, ούτε καν φιλοσοφικά· είναι υπαρξιακά και η ύπαρξη είναι τόσο απλή όσο και η ποίηση: ή υπάρχει ή δεν υπάρχει.

Η Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ διαβάζει από τη συλλογή «Στον Ουρανό του Τίποτα με Ελάχιστα» που κυκλοφόρησε 12 Σεπτεμβρίου 2005 το υπέροχο ποίημα της:

Από την κλειδαρότρυπα κρυφοκοιτάω τη ζωή
την κατασκοπεύω μήπως καταλάβω
πώς κερδίζει πάντα αυτή ενώ χάνουμε εμείς. 

Πώς οι αξίες γεννιούνται κι επιβάλλονται πάνω 
σ' αυτό που πρώτο λιώνει: το σώμα.

Πεθαίνω μες στο νου μου χωρίς ίχνος αρρώστιας
ζω χωρίς να χρειάζομαι ενθάρρυνση καμιά
ανασαίνω κι ας είμαι
σε κοντινή μακρινή απόσταση
απ' ό,τι ζεστό αγγίζεται, φλογίζει...

Αναρωτιέμαι τι άλλους συνδυασμούς
θα εφεύρει η ζωή
ανάμεσα στο τραύμα της οριστικής εξαφάνισης
και το θαύμα της καθημερινής αθανασίας.

Χρωστάω τη σοφία μου στο φόβο∙
πέταλα, αναστεναγμούς, αποχρώσεις
τα πετάω.

Χώμα, αέρα, ρίζες κρατάω∙
να φεύγουν τα περιττά λέω
να μπω στον ουρανό τού τίποτα
με ελάχιστα.


Βίντεο: Πολυχώρος τέχνης Αλεξάνδρεια «Αντικατοπτρισμοί» Συνάντηση Ποίησης και μουσικής. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, ο Γιώργος Δουατζής και ο συνθέτης Γιώργος Βαρσαμάκης σε έναν μοναδικό διάλογο Ποίησης και Μουσικής. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και ο Γιώργος Δουατζής διάβασαν το από κοινού έργο τους «Αντικατοπτρισμοί» και ποιήματα από τις πρόσφατες ποιητικές τους συλλογές, στη διάρκεια συναυλίας του Γιώργου Βαρσαμάκη, την Παρασκευή 1η Φεβρουαρίου 2019 στον Πολυχώρο τέχνης Αλεξάνδρεια.


"Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα" Κ.Α.Ρουκ
Ποίημα από την ομώνυμη συλλογή της (2005)
Διαβάζει η ποιήτρια (ζωντανή ηχογράφηση)


Κ. Αγγελάκη - Ρούκ "Στον ουρανό του
τίποτα με ελάχιστα" Διαβάζει ο Άκανθος







Ο Θάνος Ανεστόπουλος (3 Φεβ 1967 - 3 Σεπ 2016) μελοποιεί ποιήματα της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, στο «Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού Της Διασποράς» του Δήμου Φιλαδέλφειας–Χαλκηδόνας, την Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2015. 


ΕΡΤ: Το Μαγικό των Ανθρώπων «Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ
– Ο ουρανός της ποίησης και η ραγισμένη μνήμη
» (βίντεο)


Η χώρα μας ευτύχησε να έχει μια ποιήτρια που ακούει στο όνομα Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ. Στα 80 της χρόνια μας χαρίζει κομμάτια από τη σκέψη και τη ζωή της. Μιλάει για τα πρώτα της χρόνια. Για την αναπηρία της. «Γεννήθηκα κουτσή, ποτέ όμως δεν ένοιωσα ανάπηρη. Χρωστάω πολλά στις ελλείψεις μου».

Μιλάει για τους γονείς, τον πατέρα της από το Τσανάκαλε, τη μητέρα της από τη Πάτρα. «Έσμιξε η ανατολή με τη δύση, ήσαν δυο υπέροχοι άνθρωποι».

Μας διαβάζει με δισταγμό το πρώτο της ποίημα «Μοναξιά», που έγραψε στα 16 της χρόνιά, «Θεέ μου, τι θα γίνουμε; Πώς θα πιστέψουμε; Πώς θα ξεγελαστούμε; M’ αυτή την αλλόκοτη φυγή των πραγμάτων, των ψυχών από δίπλα μας».

Ο νονός της, Νίκος Καζαντζάκης, θα πει γι’ αυτό το ποίημα:
«Το πιο όμορφο πράγμα που έχω ποτέ διαβάσει στη ζωή μου».

Η πορεία στην ποίηση, που ξεκίνησε τόσο νωρίς, συνεχίζεται έως αυτή τούτη τη στιγμή, με τη χαμηλή φωνή της μνήμης, με την αναλγησία του γήρατος. Συντροφιά όμως με τις λέξεις που ανασταίνουν απουσίες. Που κατευνάζουν, δίχως να αγνοούν, το φόβο του θανάτου. «Ό,τι μου λείπει με προστατεύει από εκείνα που θα χάσω».

Τριγυρισμένη αναστάσιμες εκδοχές ζωής, η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ, μας ανοίγει τα δωμάτιά της ψυχής της, εκεί όπου κατοικούν δυο αχώριστα πλάσματα: O ερωτάς και το ποίημα.

«Λέω ‘ευχαριστώ’ στη ζωή για ό,τι εξακολουθεί να μου δίνει παρότι δεν περιμένω πια τίποτα».

Το ευχαριστώ σου Κατερίνα καταλαγιάζει το φόβο του θανάτου. Η ποίησή σου, έχει ένα μοναδικό τρόπο να διαστέλλει το χρόνο και να χαρίζει μέλλον σε μια μικρή ταπεινή στιγμή. Θα πω το ίδιο και για το βλέμμα και για τις σιωπές σου. Και το τραγουδάκι με τα κενά που κλείνει την συνάντηση μας. Μια συνάντηση, που θα θέλαμε να μην τελειώσει π ο τ έ: «Aσ’ τα τά μαλλάκια σου ανακατωμένα, άστα να…να….να……..»

«…κι έκαναν τον φόβο του θανάτου, οίστρο της ζωής» (Εμπειρίκος)

Δεν υπάρχει ζωή χωρίς απώλεια, χωρίς τους μικρούς και μεγάλους θανάτους που σημαδεύουν την ιστορία της ζωής μας. Να χάνεις ένα γονιό, ένα παιδί, μια πατρίδα, μια δουλειά, να χάνεις την υγεία σου, την πίστη σε μια ιδέα, να χάνεις το μυαλό, τη νιότη σου, να χάνεις έναν μεγάλο έρωτα και να μένεις μισός. Απώλειες και πένθη καθορίζουν αυτό που είμαστε.

Η εκπομπή αναφέρεται στη μαγική δύναμη της απώλειας.

Μέσα από μια σε βάθος συνέντευξη που λειτουργεί ως κατάθεση ψυχής, η ιστορία του κάθε ανθρώπου σαν ένα εικαστικό φιλμ φέρνει στο προσκήνιο τη δύναμη υπέρβασης και ανθεκτικότητας. Μέσα μας υπάρχει μια ορμή, μια δύναμη που μας παροτρύνει να μεταμορφώνουμε την οδύνη σε δημιουργία. Κάτι που γνώριζαν καλά οι Έλληνες, όπως μας θυμίζει ο Εμπειρίκος «..κι έκαναν τον φόβο του θανάτου, οίστρο της ζωής».

Η επεξεργασία της απώλειας έχει τη δυνατότητα σαν τη μεγάλη τέχνη να αφυπνίζει. Να θρυμματίζει την παγωμένη μέσα μας θάλασσα. Σκοπός της εκπομπής είναι να αναδείξει αυτή την πλευρά. Μέσα από εμβληματικές ιστορίες επώνυμων και ανώνυμων ανθρώπων να φανερώσει «Το Μαγικό των Ανθρώπων».

Ο τίτλος της εκπομπής είναι εμπνευσμένος από το αριστούργημα του Τόμας Μαν, «Το Μαγικό Βουνό». Όταν ο νεαρός Χανς Κάστορπ βρίσκεται στο σανατόριο κοντά αλλάζει η ζωή του όλη. Περιστοιχισμένος από την απώλεια και το φόβο του θανάτου, ζει μια μαγική διαδικασία ενηλικίωσης κατά τη διάρκεια της οποίας γνωρίζει τον έρωτα, τη φιλοσοφία, τη φιλία. Κερδίζει το αγαθό της ζωής.

- Όλα ξεκινούν από ένα πένθος.

Οι ταινίες της Πέννυς Παναγιωτοπούλου έχουν κεντρικό θέμα την απώλεια, όλα τα πρόσωπα που η Φωτεινή Τσαλίκογλου πλάθει μέσα στα μυθιστορήματά της παλεύουν να βγουν αλλιώς δυνατά μέσα από την αναμέτρηση με τη φθορά, το θάνατο και την απώλεια.

Η εκπομπή, χρησιμοποιώντας τη δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας, στοχεύει να φανερώσει ότι η απώλεια δεν γεννά μόνο θλίψη, θυμό, νοσταλγία και παραίτηση αλλά ανοίγει και έναν άλλο δρόμο, δρόμο ομιλίας, δημιουργίας, ζωής.

Με πένθος εισαγόμαστε στη ζωή, με πένθος τελειώνουμε τη ζωή και ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο άκρα αναζητούμε τρόπους να αντλούμε δύναμη από αναπόφευκτα τραύματα και απώλειες.

«Οι άνθρωποι δεν ψεύδονται στον πόνο» λέει η Έμιλι Ντίκινσον. Υπάρχει μια τρομαχτική αληθινότητα στην οδύνη. Οι ιστορίες που ξεδιπλώνονται στο «Μαγικό των Ανθρώπων» μας παροτρύνουν να συλλογιστούμε «Είμαστε φθαρτοί, Ας ζήσουμε». YouTube

ΠερισσότεραΚατερίνα Αγγελάκη Ρουκ

Δεν υπάρχουν σχόλια: