Άγγελος Σικελιανός: Η Εικοσιοχτώ του Οχτώβρη και η Αρχιστρατηγούσα του 1940 σε δύο χειρόγραφα ποιήματα


Η «Εικοσιοχτώ του Οχτώβρη του 1940» 
όπως την γράφει ο Άγγελος Σικελιανός

Λίγες ημέρες πριν την απελευθέρωση, ο μεγάλος μας ποιητής Άγγελος Σικελιανός, δημοσιεύει στο περιοδικό «Νουμάς», ένα παρακλητικό ποίημα προς την Παναγία Παραμυθία, με σκοπό την Ελευθερία από τον Οθωμανικό ζυγό.

Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, ο Σικελιανός θα επιστρατευτεί και θα συμμετάσχει ως απλός στρατιώτης στο μέτωπο της Ηπείρου.

Άγγελος Σικελιανός
Παρηγορήτισσαν

Παρθένα μάννα, του στρατού σου ασπίδα,
των πρώϊμων μυγδαλιών θα ρεψ’ η ελπίδα,
στους βωμούς της Ηπείρου, οπού φλογίζουν;
Παρθένα μάννα, εσώθη το φεγγάρι,
που φώταε τη μεγάλη σου χάρη
κι’ οι αρματωμένοι τους ναούς φροντίζουν.

Σε ρημοκκλήσια, οπού μια φλόγα τρέμει
του χλωμού καντηλιού σου και οι ανέμοι
κι’ η βροχή παραδέρνουν ναν τη σβύσουν
κι’ οι λαβωμένοι, βογγούν για τα χάδια,
τα δροσοπάροχά σου, στα σκοτάδια,
μεταλαβή τους πριν να ξεψυχήσουν.

Κυρά, που δρόσο ερίχναν τα μαλλιά σου,
να κοιμηθή η σκλαβιά στην αγκαλιά σου,
οπού μπροστά σου όση είναι δάφνη στέκει
κι’ όσο λιβάνι για τα γόνατά σου
κι’ απ’ την παρηγορήτραν ομορφιά σου
παίρνει όση χάρη έχει το τουφέκι.

Που τα βαθειά Γιαννιώτικα περβόλια
μοσκοβολάν για τη δική σου ανάσα,
που τάμα σου χρυσώνανε τα βόλια,
κι’ η έρμη πολιτεία σου ετάχτη πάσα
σα νύφη και σα χήρα, οπού τη δόλια,
μοίρα της σκέπει σε καλόγριας ράσα,
άπλωσ’ τα χέρια στο χαμό κι’ ας γύρει
η χάρη σου, καθώς σε πανηγύρι,
Παντάνασσα, κι’ ας βρη το μονοπάτι,
πέρα απ’ το δρόμο, με κορμιά στρωμένο,
που περιμένει το συγυρισμένο,
για να σε πάει, στα Γιάννινα, άσπρον άτι!

Παρθένα μάννα, το πικρό ποτήρι
ως την στερνή τόπιαμε στάλα• δράμε
εκεί, που τα ίδια σπλάχνα σου ξεσκίζουν.

Άνοιξ’ το δρόμο, ακοίμητη, να πάμε
όπου τουφέκι και λιβανιστήρι.

Οι αρματωμένοι τους ναούς φροντίζουν!
Στο ναό σου, όλος να μπη ο στρατός σου, κάμε!

Βιβλιογραφία: Συλλογικό έργο. Κραψίτης, Βασίλης (1921-2004). «Μνήμη Σουλίου» 5ος τόμος. Εκδότης: Οι Φίλοι του Σουλίου. Έκδοση: 1971. Ο Βασίλης Κραψίτης ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος και συγγραφέας σημαντικών μελετών για την Ήπειρο και κυρίως την Παραμυθιά Θεσπρωτίας και το Σούλι.

Ο Άγγελος Σικελιανός έλεγε πως το γένος βουλιαγμένο μες στον αιώνα, να λυτρωθεί μονάχο του μπορεί, μα να ξυπνήσει πρέπει η πλέρια Μνήμη, έτσι, αν είναι να γυρίσουμε πίσω σήμερα, ας αντηχούν δυνατά αυτοί οι στίχοι και ίσως θυμηθούμε έτσι πάλι την ζωτική ανάγκη να οραματιζόμαστε, καθώς για να είμαστε οι Γκρεμιστές, πρέπει να είμαστε πρώτα και οι Χτίστες όπως έλεγε και ο Παλαμάς. Οι συνειρμοί, οι συγκρίσεις, που επιβάλει η ιστορική μνήμη ίσως γίνονται αναπόφευκτοι.

Εικοσιοχτώ του Οχτώβρη του 1940

Το γένος βουλιαγμένο μες στον αιώνα
να λυτρωθεί μονάχο του μπορεί
μα να ξυπνήσει πρέπει η πλέρια Μνήμη
βαθειά του, αδάμαστη και τρομερή.

Κανείς δε θα ξεφύγει τη γενιά του!
το βάρος της θα σπάσει ως τη στιγμή,
που βγαίνοντας από τη λησμονιά του
στο φως που πια δεν στέκουν δισταγμοί.

Της ζωής θε να ντυθεί την πανοπλία,
και μ’ ακέριο τον άγιο σκελετό
των περασμένων, θα στηθεί στη γη του
με το κεφάλι αλύγιστο κι ορτό!

Ελέγαμε: ένα Μαραθώνα ακόμα! Ελέγαμε: Μια Σαλαμίνα ακόμα! Ελέγαμε: Ακόμα ένα εικοσιένα! Κι ήρτες τέλος συ, Μητέρα-Μέρα, οπού αγκάλιασες κι ανύψωσες ολόκληρα τα περασμένα στον ανώτατο λυτρωτικό σκοπό τους, στον υπέρτατο τους ηθικόν Ιστορικό Ρυθμό!

Ω δικαίωση όλων των ελληνικών αγώνων! Ω ύψιστη ηθική στροφή μέσα στο χάος ολόκληρου του Κόσμου! Και μαζί, ω γιγάντια, πλέρια ιστορική καταβολή, από την οποία, Νικητές, οι Έλληνες, θα ξεκινήσουμε αύριο, πρωτοπόροι της πνευματικής ανάπλασης ολόκληρης της γης!

Ω Μέρα-Μάννα, που μας έσπασες ακέρια κι ως το ύστατο, όλα τα κρυφά εσωτερικά δεσμά μας! Ω κοσμοϊστορική Ελευθερία, τόσο βαθειά λαχταρισμένη! Να Σε! Σε κατέχουμε! Σε νιώθουμε! Σε θέλουμε!

Και θε να Σε κρατήσουμε όλοι, στο τεράστιο ύψος που μας φανερώθηκες απ’ τα χαράματα των Εικοσιοχτώ του Οχτώβρη του 1940, κι ως με τη συντέλεια των αιώνων, είτε ζήσουμε, είτε, αύριο που θα φέγγεις πάνω απ’ όλο τον πλανήτη το γιγάντιο φως Σου, θα βρισκόμαστε στα σπλάχνα Σου, ω Μητέρα, αθάνατοι νεκροί!

Άγγελος Σικελιανός 15 Νοεμβρίου 1940 Νέα Εστία

Η Αρχιστρατηγούσα του 1940

«...Στη μυστικότατη, στην υπερούσιαν αυτήν ώρα, της μετάστασης των πάντων προς τις σφαίρες του υπέρτατου αγνισμού και λυτρωμού που μας προσφέρει η Κοίμηση της Χάρης της, ο Ιταλός σα νά 'θελε να πλήξει αντάμα με το ακήρατό της σώμα και το σώμα της βαθιά συναγιασμένης τη στιγμή εκείνη Ελλάδας, ξαφνικά χτυπάει στην Τήνο, δολοφονικά και καίρια, το ιερό απ’ την ώρα αυτή πολεμικό καράβι μας, την «Έλλη». 

Αργά τ’ απόγευμα μονάχα ήρθε το μήνυμα στη Φτέρη. Ο ξωμάχος λαός που τόφερε είχε κιόλας πάνω στη μορφή του όλη την προει­κόνιση τον αγώνα, που ξεκινάε τόσο δόλια απ’ τα βάθη του Άδη να προσβάλλει τις κορφές της Λευτεριάς του και της ζωής του. Αλλά στη μορφή του αντιφεγγούσε κιόλας από τό­τε η Αλβανία, αντιφεγγούσε η κορυφαία του Νίκη. Και τεράστιο Σύμβολο αμετάσειστο κι απόρθητο, η Κοιμημένη Παναγιά, μετουσιωμένη τώρα στον υπέρτατον αυτόν αγώνα απ’ την Ελλάδα, αναστημένη πια, βάδιζε μπρο­στά του, Αρχηστρατηγούσα, ακοίμη­τη Υπέρμαχη, ακατάβλητή του Ο δ η γ ή τ ρ α.

Όταν το ίδιο βράδυ ωστόσο αποτραβήχτηκα από τον ξώμαχο λαό και γύρισα στο σπίτι μου, εμπήκα στη μικρή μου κάμαρα, που πάνω απ’ το κρεβάτι μου κρεμόταν μια παλιά εικόνα της Θεοτόκου – Ενωμένη στην ψυχή μου άρρηκτα από την ώρα αυτή με την Ελλάδα – κι όπως όταν είμουνα παιδί, κλει­δώθηκα και προσευχήθηκα μπροστά της...».

Ο Άγγελος Σικελιανός στο Περιοδικό «Νέα Εστία», 15 Νοεμβρίου 1945

Δύο χειρόγραφα ποιήματα του Άγγελου Σικελιανού γραμμένα το 1940


Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Άγγελος Σικελιανός μαζί με άλλους Έλληνες λογίους προσυπέγραψε την Έκκληση των Ελλήνων διανοουμένων προς τους διανοούμενους ολόκληρου του Κόσμου με την οποία αφενός μεν καυτηριάζονταν η ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας, αφετέρου δε διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό Μαραθώνα.
Δείτε: Ελληνοϊταλικός Πόλεμος το Έπος του 1940
Η κατοχή υπήρξε σημείο καμπής για τη ζωή και το έργο του Σικελιανού, ο οποίος συγκλονίστηκε από τα πάθη του λαού μας, τα οποία εξάλλου αφορούσαν και τον ίδιο, πραγματοποιώντας στροφή στην ποίησή του. Ο εστέτ ιδεαλιστής μετατράπηκε σε φλογερό κήρυκα της εαμικής αντίστασης, στην οποία εντάχθηκε ήδη από το 1941.

Πρώτος σταθμός στη νέα αυτή περίοδο του έργου του είναι τα πέντε χειρόγραφα ποιήματα με τον τίτλο «Ακριτικά», με ξυλογραφίες του Σπύρου Βασιλείου. Συνεχίζει ακούραστα να δημοσιεύει στον εαμικό τύπο ποιήματα, θεατρικά και επιγράμματα με επίκεντρο τον επικό αγώνα του ΕΑΜ, του «Νέου Εικοσιένα» όπως το αποκαλούσε, σε όλη τη διάρκεια της κατοχής.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν δύο χειρόγραφα ποιήματά του τα οποία έγραψε κατά τον ελληνο-ιταλικό πόλεμο τα οποία μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ

Ο Άγγελος Σικελιανός ήταν ένας από τους μείζονες παραδοσιακούς ποιητές. Το έργο του διακρίνεται από έντονο λυρισμό και ιδιαίτερο γλωσσικό πλούτο. Γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου του 1884 στη Λευκάδα και πέθανε στην Αθήνα στις 19 Ιουνίου 1951

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Σικελιανός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού. Αποκορύφωμα της δράσης του ήταν η εμφάνισή του στην κηδεία του Παλαμά, στις 28 Φεβρουαρίου του 1943, όπου απήγγειλε το διάσημο εγερτήριο ποίημα του «Ηχήστε οι σάλπιγγες», αψηφώντας την παρουσία των γερμανικών αρχών... 
by Αέναη επΑνάσταση
ΠερισσότεραΒ' Παγκόσμιος


Δεν υπάρχουν σχόλια: