Manuscript Illumination, from an Antiphonary,
ca. 1320, Nerius Italian, Bolognese
Κυριακή των Αγίων ενδόξων Μαθητριών του Χριστού,
των Αγίων Μυροφόρων γυναικών,
1. Πρόλογος
Όταν ο Χριστός Ανέστη εκ του τάφου και εμφανίστηκε στους μαθητές Του και στις Μυροφόρες, τους χαιρέτησε με τη λέξη «Χαίρετε»! Και αργότερα, όταν εμφανίστηκε στους αποστόλους, οι πρώτες Του λέξεις ήταν «Ειρήνη υμίν»! Ειρήνη, διότι η ταραχή τους ήταν πολύ μεγάλη· γι' αυτό κι εμείς Χριστός Ανέστη και Ειρήνη ημίν.
«Τὸ Χαῖρε ταῖς Μυροφόροις φθεγξάμενος,
τὸν θρῆνον τῆς προμήτορος Εὔας κατέπαυσας,
τῇ Ἀναστάσει Σου Χριστὲ ὁ Θεός·
τοῖς Ἀποστόλοις δὲ τοῖς σοῖς κηρύττειν ἐπέταξας·
ὁ Σωτὴρ ἐξανέστη τοῦ μνήματος.» (Κοντάκιο)[1]
Συναξάρι: Κυριακή των Μυροφόρων
ήτοι ή γ' (3η) Κυριακή από του Πάσχα
Αν πραγματικά πιστεύεις
ότι ο Χριστός δεν είχε
μαθήτριες με αποστολικό έργο
δεν είναι μόνο ότι είσαι δογματικός,
αλλά επίσης δεν διαβάζεις το Έργο του,
ούτε βλέπεις τις αγιογραφίες
των εκκλησιών μας,
γιατί τα μάτια σου πληγώθηκαν
από τη βαρβαρότητα τη δική σου
όμως κι όχι των άλλων
που λαβώνουν τους Αγίους. (Ν. Λυγερός)
Των Αγίων Μυροφόρων γυναικών,
έτι δε Ιωσήφ του εξ Αριμαθαίας
και του νυκτερινού μαθητού Νικοδήμου
Μετά από κάθε μεγάλη εορτή η Εκκλησία μας συνηθίζει να μας καλεί σε εορταστική σύναξη για να τιμήσουμε τους δευτεραγωνιστές του δράματος και του ιερού γεγονότος πού πανηγυρίσαμε. Έτσι μετά το Πάθος και την τριήμερον έγερσιν και την μνήμη της ψηλάφησης του Θωμά, η Εκκλησία προβάλει κάποια ηρωϊκά και αξιομίμητα πρόσωπα πού έλαβαν συμμετοχή στα Πάθη και έγιναν μάρτυρες της Ανάστασης του Χριστού: Τους δύο ιουδαίους άρχοντες Ιωσήφ, ηγεμόνα της Αριμαθαίας και τον νομοδιδάσκαλο Νικόδημο και αυτές τις Μυροφόρες Γυναίκες πού ακολούθησαν τον Χριστό στον Γολγοθά και τον Τάφο και αξιώθηκαν να γίνουν μάρτυρες της Αναστάσεως, ότι ηγάπησαν πολύ.
Ποιά ήταν τα Πρόσωπα κοντά στον Ιησού;
Ο Ιωσήφ ο ευσχήμων και δίκαιος, είναι ένα πρόσωπο, πού εμφανίζεται στα ευαγγέλια αμέσως την ημέρα του Πάθους και μετά τον θάνατο του Χριστού. Αιτεί το σώμα από τον Πιλάτο και θάβει τον διδάσκαλο του, σε καινό μνημείο πού προετοίμαζε για τον εαυτό του. Πληροφορούμαστε επίσης πώς ήταν επίσημο πρόσωπο και πώς περίμενε και αυτός την βασιλεία του Θεού, πράγμα πού μπορεί να σημαίνει πώς ήταν ένας κρυφός μαθητής του Χριστού, διά τον φόβο των Ιουδαίων ή ένας πολύ ευλαβής και ευσεβής άνθρωπος.
Ὀ εὐσχήμων Ἰωσήφ, ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελὼν τὸ ἄχραντόν σου σῶμα, σινδόνι καθαρὰ εἰλήσας καὶ ἀρώμασιν, ἐν μνήματι καινῷ, κηδεύσας ἀπέθετο· ἀλλὰ τριήμερος ἀνέστης Κύριε, παρέχων τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος. (Ἀπολυτίκιον)
Ο Νικόδημος είναι αυτός ο νυχτερινός μαθητής του Ιησού με τον οποίο διαλέχτηκε κάποτε σε υψηλό θεολογικό επίπεδο και πού προσπάθησε εις μάτην να υποστηρίξει τον Χριστό ενώπιον του συνεδρίου. Αυτός έφερε μια τεράστια ποσότητα μύρων στην ταφή του Χριστού για να τιμήσει τον διδάσκαλο Του.
Χριστὸν τὸν Κύριον ἐν νυχτὶ ἐπεσκέψατο, ἀναγέννησιν ἄνωθεν ἐκδιδαχθεὶς ἐμαθήτευσεν, ὡς κεκρυμμένος ἀπόστολος. Εὐθαρσῶς διεφώνει πρὸς φαρισαίους καὶ γραμματεῖς, τὸν Σωτῆρα διώκοντας. Ὃν νεκρὸν καθεῖλεν ἐκ τοῦ Σταυροῦ, μῦρα τῇ ταφῇ ἐνεγκών, Νικόδημος ὁ ἔνθερμος. (Ἀπολυτίκιον Νικοδήμου Μυροφόρου)
Και οι δύο ήταν άνθρωποι της εξουσίας και με υπόληψη ενώπιον των ιουδαϊκών και ρωμαϊκών αρχών.Και όμως αυτή την τους την υπόληψη και κοινωνική θέση καταφέρνουν από την αγάπη την πολλή ή από την καρδιακή τους εντιμότητα και με γενναιότητα ψυχής να μην την υπολογίσουν.
Ενώ ακόμα ο όχλος μαίνεται και οι άρχοντες της αμαρτίας επικρατούν και ο Ιησούς φαίνεται ότι νικάται και εξουθενώνεται και μαθητές και απόστολοι διασκορπίζονται και κρύβονται, τα δυο αυτά ιερά πρόσωπα δείχνουν γενναιότητα και αυτοθυσία.
Περιστοιχίζουν τον ηττημένο και αποσυνάγωγο και εβδελυγμένον θεωρούμενον ως νεκρόν, ον απεδοκίμασαν οι θρησκευτικοί άρχοντες του λαού τους και τον θάβουν επιμελώς και τιμητικά με βασιλικές τιμές.
Ζούμε σε μια εποχή πού η εξουσία ταυτίζεται άμεσα με την πνευματική και υλική διαφθορά και η διαφθορά αυτή, διαχέεται ως ατομισμός και δίψα για διάκριση, επιβίωση, αυτοπροβολή, συντήρηση του ειδώλου (Image) και στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Όποιος δεν βαδίζει με τον συρμό και πολύ περισσότερο όποιος δεν αγωνίζεται να επιβληθεί εξουσιαστικά στο κοινωνικό στερέωμα όχι μόνο καταποντίζεται αλλά και αναγνωρίζεται ως περιθωριακός και μηδαμινός.
Η στάση των ευσχημόνων ανδρών δεν είναι προκλητική μόνον για την εποχή τους. Είναι εκτός έθους και στην σημερινή ανταγωνιστική και απόλυτα εικονολατρική εποχή. Είναι πολύ γενναίο να πηγαίνεις ενάντια στο ρεύμα και στις κοινωνικές αρχές και συμβάσεις, είναι ανοίκειο να επιβάλεις εσύ το πρέπον επειδή υπάρχει προσωπική ηθική συνείδηση, γιατί η συνείδηση των πολλών είναι η μεγέθυνση της ατομικότητας τους. Ιερό είναι το επιβαλλόμενο και ό,τι επικρατεί.
Λοιπόν, οι ευσεβείς είναι ασεβείς για τον κόσμο και οι φειλεύσπλαχνοι μαίνονται, άρα και οι έντιμοι είναι επικίνδυνοι και κάθε αλτρουισμος τρέφει την καχυποψία.Ο νους μας δεν μπορεί να συλλάβει δύο άρχοντες να υπερβαίνουν τα νενομισμένα και να φέρονται με τέτοια ανθρώπινη τρυφερότητα και εντιμότητα σε έναν αποστάτη του γένους και της κοινωνίας.
Λοιπόν, οι ευσεβείς είναι ασεβείς για τον κόσμο και οι φειλεύσπλαχνοι μαίνονται, άρα και οι έντιμοι είναι επικίνδυνοι και κάθε αλτρουισμος τρέφει την καχυποψία.Ο νους μας δεν μπορεί να συλλάβει δύο άρχοντες να υπερβαίνουν τα νενομισμένα και να φέρονται με τέτοια ανθρώπινη τρυφερότητα και εντιμότητα σε έναν αποστάτη του γένους και της κοινωνίας.
Ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος είναι οι ήρωες της αγάπης και της αυτοθυσίας, αυτό πού εμείς που λεγόμαστε οι πολλοί και το σύνολον έχουμε απαίτηση απο την άρχουσα τάξη να ασπαστεί και να υποδυθεί: τον ρόλο της θυσίας και της προσφοράς, το σπάσιμο κάθε αλυσίδας πού συγκρατεί την τυρανία του φόβου, της επιβολής και της διάκρισης. Η φιλευσπλαχνία και η αγάπη για την αλήθεια, την έμπρακτη αλήθεια είναι το αεί ζητούμενον. Φτάνει εμείς ως σύνολο να απεκδυθούμε την διαφθορά και την προκατάληψη και να εννοήσουμε πώς οι άρχοντες δεν είναι οι ιεροφάντες του καθεστώτος και του πρέποντος και εμείς οι ακόλουθοι τους, αλλα οι ποιητές του αυτονόητου που έρχονται και να μας εκφράσουν, αλλά και να μας διδάξουν δίνοντας το παράδειγμα της γενναίας απόφασης. Αλλιώς αποτελούμε μαζί τους ένα αξιολύπητο σύνολο.
Στεκόμαστε και στην στάση των Μυροφόρων Γυναικών για τις οποίες θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά περισσότερα. Βουβά αλλά ενεργά πρόσωπα.
+%CE%91%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CE%B7+%CE%B5%CF%80%CE%91%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7.jpg "Κυριακή των Μυροφόρων (3η Κυριακή από του πάσχα) Αέναη επΑνάσταση")
Τηρούν την αργία του Σαββάτου σαν κάτι το θρησκευτικό, ανθρώπινο και συνηθισμένο. Και πρωΐ της Κυριακής όπως κάθε γυναίκα πού συμπονά, αγαπά και φροντίζει, τρέχουν προς τον Τάφο για να τιμήσουν τον αγαπημένο νεκρό.
Οι στρατιώτες και ο λαός αφήνουν απείραχτες και αδίωκτες αυτές τις γυναίκες. Ίσως τις θεωρούν ταπεινές και αμελητέες. Οι γυναίκες πού θρηνούν τον νεκρό τους. Και όμως αυτή η ταπείνωση και η λαθότητα ειναι μεγαλειώδεις! Αυτή η αυτονόητη, αρχέγονη, κοινή μα τόσο τεράστια αγάπη της γυναίκας, πού διακονεί, συμπονά, συμπαραστέκεται, φροντίζει, αυτή η πανανθρώπινη συνήθεια πού είναι κοινό έθος σε κάθε γυναίκα κάθε λαού και κάθε εποχής, εξαγιάζεται και ανταμοίβεται. Η αγάπη πάντα νικά και ανταμείβεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Η αγάπη, η ανόθευτη αγάπη επιτέλους παίρνει το πρώτο βραβείο. Όποιος αγαπά απλοϊκά και αυτονόητα, αγαπάται από τον Χριστό και πλείονα χάριν κομίζει, την χάρη της αναστάσιμης χαράς και ειρήνης.
Με το παράδειγμα των δύο ανδρών και την ανταμοιβή των μυροφόρων, ας ασκήσουμε την απόλυτη αγάπη και αφοσίωση και μείς στον Νυμφίο και Διδάσκαλο της Εκκλησίας και να αξιωθούμε της πασχάλιας χαράς και ειρήνης στους αιώνες. Χριστός Ανέστη!
Οι μυροφόρες δεν έλαβαν υπόσχεση για πρωτοκαθεδρίες, ούτε αποκαλύφτηκαν σε αυτές οι απόκρυφες αλήθειες πού άκουσαν οι τρείς κορυφαίοι, οι έντεκα και οι δώδεκα.
Δεν είχαν να κερδίσουν τίποτα από τον νεκρό ηττημένο και συκοφαντημένο δάσκαλο τους. Το μόνο πού τους τραβούσε ήταν η αγνή ανυστερόβουλη αγάπη και λατρεία προς το αγαπημένο πρόσωπο.
Η γυναίκα πού μπορεί να εκδηλώσει τα πιό σκληρά αισθήματα όταν προσβληθεί, μπορεί αντίστοιχα να εκφράσει την πιό βαθιά αφοσίωση όταν αγαπήσει και αγαπηθεί. Επειδή οι μυροφόρες δεν περίμεναν τίποτα, αλλά κινήθηκαν μόνο από αγνή αγάπη, έλαβαν τα πάντα!
Πρώτες έμαθαν την Ανάσταση, πρώτες είδαν τον Κύριο, πρώτες άκουσαν το Χαίρετε πού ανοίγει στις καρδιές την χαρά της καινής ζωής. Ας βρούμε αυτή την ανυστερόβουλη στοργή και λατρεία πρός τον Χριστό. Να ζηλώσουμε να μας δοθούν τα χαρίσματα τα κρείττονα.
Σήμερα όσοι πλησιάζουμε Χριστό και Εκκλησία, απλώς ζητάμε να καρπωθούμε κάτι. Και καλώς αν αυτό εστιάζεται σε κάποια διδασκαλία ή σε κάποιο χάρισμα. Τί γίνεται όμως όταν ζητάμε την δόξα των ανθρώπων και ακόμα ποταπότερα να μας λύσει τα προβλήματα επιβίωσης μας;
Κάθε χρονιά των μυροφόρων, η σκέψη πάει στις απλές και πολλές φορές και απλοϊκές εκείνες ψυχές, πού θα περάσουν από τον ναό ή κάποιο παρεκκλήσι και θα ακουμπήσουν με αγάπη και διακριτικότητα, ένα κεράκι, ένα λουλούδι, λίγα σπυριά λιβάνι σε κάποιο εικόνισμα του Χριστού ή της Παναγίας.
Και βαθιά βαθιά τους δεν γνωρίζουν τίποτα από το ότι ο Θεός δεν έχει ανάγκη τίποτα από αυτά, αλλά τούτο είναι το μεγαλείο της αγάπης τους, η προσφορά τους η καρδιακή πού Τον βλέπουν σαν πρόσωπο υπερβατικό και συνάμα αγαπημένο και κοντινό πού δέχεται την λατρεία τους απλώνοντας την παλάμη Του την θεϊκή.
Είναι η προσευχή τους και η ευγνωμοσύνη τους, πολλές φορές το αίτημα τους, πού παίρνει μορφή και ύλη σε κάτι τόσο ταπεινό και ευτελές, πού μεταμορφώνεται σε αρχοντικότατη προσφορά. Και αυτό το μικρό είναι τα δώρα των μάγων, το αλάβαστρο της πόρνης, τα μύρα των γυναικών πρωΐ της μιάς των σαββάτων και το θυμίαμα των αγγέλων. Τέτοια αγάπη, ελάχιστη για τον κόσμο, πού δεν αντισταθμίζεται όμως με χιλιάδες διακηρύξεις πίστης και τα μεγάλα λόγια των σπουδαίων της κάθε εκκλησιαστικής κοινότητας.
«Ανάσταση είναι σήμερα. Παιδιά, γυναίκες, γέροι
Κυριακή των Μυροφόρων, Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο.
Κεφ. 15, χωρίο 43 έως Κεφ. 16, χωρίο 8
Ενταφιασμὸς τοῦ Χριστοῦ
Παραπομπές:
1. Πρόλογος: Σοφία Ντρέκου Sophia-Ntrekou.gr
2. Η αγάπη των μυροφόρων και τα αιτήματα τα δικά μας
3. Κυριακή των Μυροφόρων ήτοι ή γ' από του Πάσχα Σάββατον
4. Σχόλια στην Κυριακή των Μυροφόρων
5. Αρχοντική προσφορά κάτι ψυχές απλοϊκές...
6. Η γυναίκα - Κώστας Βάρναλης (Πύργος Βουλγαρίας 1884 - Αθήνα 1974): ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος με διαλεκτική υλιστικὴ οπτικη τής τέχνης.
2, 3, 4, 5: του π. Παντελεήμων Κρούσκου, θεολόγος, Εφημέριος Ι. Μ.Ν. Σωτήρος Χριστού Καλύμνου
Στεκόμαστε και στην στάση των Μυροφόρων Γυναικών για τις οποίες θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά περισσότερα. Βουβά αλλά ενεργά πρόσωπα.
Ταῖς μυροφόροις γυναιξί, παρὰ τὸ μνῆμα ἐπιστάς,
ὁ Ἄγγελος ἐβόα· τὰ μύρα τοῖς θνητοῖς ὑπάρχει ἁρμόδια·
Χριστὸς δὲ διαφθορᾶς ἐδείχθη ἀλλότριος· ἀλλὰ κραυγάσατε·
Ἀνέστη ὁ Κύριος, παρέχων τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος. (Ἀπολυτίκιον)
Στέκονται κάτω από τον Σταυρό.
Παρακολουθούν το Θείο Δράμα στιγμή προς στιγμή, απόντων των φίλων και μαθητών.
Συνοδεύουν τον Νεκρό ως τον Τάφο.
Και πάλι αγνοώντας την δύναμη και την βαναυσότητα της φρουράς, επειδή η τεράστια αγάπη νικάει τον φόβο, τρέχουν μέσα στην νύχτα στον τάφο για να μυρίσουν τον νεκρό.
Η διήγηση των ευαγγελίων είναι πολύ συγκινητική. Στα τόσα τρομερά γεγονότα και σημεία, στο σκοτάδι, στον σεισμό, στον θάνατο της ελπίδας, στις ραδιουργίες των αρχόντων, στο μένος και την σκληρότητα του όχλου, παρεμβάλλεται μια σκηνή καθημερινή και πολύ απλή: Κάποιες γυναίκες θρηνούν τον νεκρό, σαν οποιοδήποτε νεκρό πεφιλημένο, όπως όλες οι γυναίκες του κόσμου, όπως σε κάθε νεκρό σε κάθε τόπο και χρόνο.
Συνοδεύουν τον Νεκρό ως τον Τάφο.
Και πάλι αγνοώντας την δύναμη και την βαναυσότητα της φρουράς, επειδή η τεράστια αγάπη νικάει τον φόβο, τρέχουν μέσα στην νύχτα στον τάφο για να μυρίσουν τον νεκρό.
Η διήγηση των ευαγγελίων είναι πολύ συγκινητική. Στα τόσα τρομερά γεγονότα και σημεία, στο σκοτάδι, στον σεισμό, στον θάνατο της ελπίδας, στις ραδιουργίες των αρχόντων, στο μένος και την σκληρότητα του όχλου, παρεμβάλλεται μια σκηνή καθημερινή και πολύ απλή: Κάποιες γυναίκες θρηνούν τον νεκρό, σαν οποιοδήποτε νεκρό πεφιλημένο, όπως όλες οι γυναίκες του κόσμου, όπως σε κάθε νεκρό σε κάθε τόπο και χρόνο.
Τηρούν την αργία του Σαββάτου σαν κάτι το θρησκευτικό, ανθρώπινο και συνηθισμένο. Και πρωΐ της Κυριακής όπως κάθε γυναίκα πού συμπονά, αγαπά και φροντίζει, τρέχουν προς τον Τάφο για να τιμήσουν τον αγαπημένο νεκρό.
Οι στρατιώτες και ο λαός αφήνουν απείραχτες και αδίωκτες αυτές τις γυναίκες. Ίσως τις θεωρούν ταπεινές και αμελητέες. Οι γυναίκες πού θρηνούν τον νεκρό τους. Και όμως αυτή η ταπείνωση και η λαθότητα ειναι μεγαλειώδεις! Αυτή η αυτονόητη, αρχέγονη, κοινή μα τόσο τεράστια αγάπη της γυναίκας, πού διακονεί, συμπονά, συμπαραστέκεται, φροντίζει, αυτή η πανανθρώπινη συνήθεια πού είναι κοινό έθος σε κάθε γυναίκα κάθε λαού και κάθε εποχής, εξαγιάζεται και ανταμοίβεται. Η αγάπη πάντα νικά και ανταμείβεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Όμως η αγάπη της γυναίκας ήρθε η ώρα να τελειωθεί και να λάβει ολοκλήρωση: Το ευαγγέλιο της Ανάστασης, η συνάντηση με τον Αναστημένο, το Χαίρετε, η ανταμοιβή να λάβουν το ρόλο των πρώτων ευαγγελιστών όλων των εποχών.
Η αγάπη, η ανόθευτη αγάπη επιτέλους παίρνει το πρώτο βραβείο. Όποιος αγαπά απλοϊκά και αυτονόητα, αγαπάται από τον Χριστό και πλείονα χάριν κομίζει, την χάρη της αναστάσιμης χαράς και ειρήνης.
Με το παράδειγμα των δύο ανδρών και την ανταμοιβή των μυροφόρων, ας ασκήσουμε την απόλυτη αγάπη και αφοσίωση και μείς στον Νυμφίο και Διδάσκαλο της Εκκλησίας και να αξιωθούμε της πασχάλιας χαράς και ειρήνης στους αιώνες. Χριστός Ανέστη!
James Tissot. The Repentant Mary Magdalene 1886-1894
Η αγάπη των μυροφόρων και τα αιτήματα τα δικά μαςΟι μυροφόρες δεν πίστευαν στην ανάσταση. Δεν ήξεραν περί αναστάσεως. Δεν παρακάθισαν στον δείπνο με τον Χριστό, δεν έλαβαν εξουσία δεσμείν και λύειν, δεν άκουσαν ότι είναι οι πέτρες πάνω στις οποίες οικοδομείται η εκκλησία.
Οι μυροφόρες δεν έλαβαν υπόσχεση για πρωτοκαθεδρίες, ούτε αποκαλύφτηκαν σε αυτές οι απόκρυφες αλήθειες πού άκουσαν οι τρείς κορυφαίοι, οι έντεκα και οι δώδεκα.
Δεν είχαν να κερδίσουν τίποτα από τον νεκρό ηττημένο και συκοφαντημένο δάσκαλο τους. Το μόνο πού τους τραβούσε ήταν η αγνή ανυστερόβουλη αγάπη και λατρεία προς το αγαπημένο πρόσωπο.
Η γυναίκα πού μπορεί να εκδηλώσει τα πιό σκληρά αισθήματα όταν προσβληθεί, μπορεί αντίστοιχα να εκφράσει την πιό βαθιά αφοσίωση όταν αγαπήσει και αγαπηθεί. Επειδή οι μυροφόρες δεν περίμεναν τίποτα, αλλά κινήθηκαν μόνο από αγνή αγάπη, έλαβαν τα πάντα!
Πρώτες έμαθαν την Ανάσταση, πρώτες είδαν τον Κύριο, πρώτες άκουσαν το Χαίρετε πού ανοίγει στις καρδιές την χαρά της καινής ζωής. Ας βρούμε αυτή την ανυστερόβουλη στοργή και λατρεία πρός τον Χριστό. Να ζηλώσουμε να μας δοθούν τα χαρίσματα τα κρείττονα.
Σήμερα όσοι πλησιάζουμε Χριστό και Εκκλησία, απλώς ζητάμε να καρπωθούμε κάτι. Και καλώς αν αυτό εστιάζεται σε κάποια διδασκαλία ή σε κάποιο χάρισμα. Τί γίνεται όμως όταν ζητάμε την δόξα των ανθρώπων και ακόμα ποταπότερα να μας λύσει τα προβλήματα επιβίωσης μας;
Σχόλια στην Κυριακή των Μυροφόρων
The three Marys at the tomb Russia, 18. Century
Ξεχωρίζω μια ωραία ερμηνεία στο ευαγγέλιο του Μάρκου. Ο Μάρκος μας λέει πώς οι μυροφόρες επισκέφτηκαν τον Τάφο, «ανατείλαντος του ηλίου». Έτσι είναι ο μόνος πού διαφέρει κάπως από τον Ματθαίο και τον Λουκά, πού μας λένε για επίσκεψη αξημέρωτα στον τάφο. Αλλά οι Πατέρες έρχονται και μας λένε: Ποιού ηλίου; Του νοητού ηλίου της δικαιοσύνης, του Χριστού! Όταν ανέτειλε από τον τάφο, τότε ήρθαν οι μυροφόρες.
Υπάρχει βέβαια και η αρχαιότατη παράδοση της Εκκλησίας πού μνημονεύει τρεις ή τέσσερις διαφορετικές επισκέψεις γυναικών και αποστόλων στο μνημείο. Κάθε ευαγγελιστής διασώζει από μία.
Υπάρχει βέβαια και η αρχαιότατη παράδοση της Εκκλησίας πού μνημονεύει τρεις ή τέσσερις διαφορετικές επισκέψεις γυναικών και αποστόλων στο μνημείο. Κάθε ευαγγελιστής διασώζει από μία.
Ο δε Ιερώνυμος σχολιάζει και λέει πώς οι Μυροφόρες γυναίκες δεν έπαψαν όλη την νύχτα να επισκέπτονται το μνημείο, από ανησυχία, για να μην συλήσουν οι εχθροί του Χριστού, τον Τάφο του διδασκάλου τους. Εκεί είχαν και τις διάφορες οπτασίες. Και την νύχτα την βαθιά, ενώ δεν είχε χαράξει, ο Ματθαίος μας λέει για σεισμό και αποκύλιση του λίθου και κατάβαση Αγγέλου και νέκρωση των φρουρών. Και αυτόπτες μάρτυρες ήταν η Θεοτόκος και η Μαγδαληνή, έναντι του τάφου.
Η Θεοτόκος πρώτη άκουσε το ευαγγέλιο της ανάστασης από τον άγγελο και επιστρέφοντας στην Ιερουσαλήμ, συνάντησε με τις συνοδούς της τον Κύριο, πού τους είπε το Χαίρετε.
Ο δε Λουκάς μνημονεύει μεγάλη συνοδεία μυροφόρων, πού ξεκίνησαν με βοηθούς μαζί τους να πάνε στον τάφο όρθρου βαθέως και εκεί είδαν δύο αγγέλους, πού τις επιτίμησαν γιατί έψαχναν τον ζωντανό ανάμεσα στους νεκρούς και δεν πίστεψαν στην Γραφή. Και οι μυροφόρες γίνονται ευαγγελίστριες στους μαθητές. Τότε ο Πέτρος τρέχει στο μνημείο και βλέπει τα εντάφια ενδύματα μόνα. Με το Λουκά συμφωνεί και ο Ιωάννης, ο οποίος κάνει τον ευαγγελισμό των Μυροφόρων πιο προσωπικό και εστιάζει στην εμπειρία της Μαγδαληνής. Πρωΐ λοιπόν πήγε στον τάφο και τον είδε κενό και έτρεξε στον Πέτρο και τον Ιωάννη και ήρθαν στον τάφο και είδαν και επίστευσαν. Και εκείνη έμεινε εκεί όπου είχε οπτασία δύο αγγέλων και του ιδίου του Αναστημένου Χριστού.
Ο Ιωάννης άλλωστε προτιμά την προσωπική αποκάλυψη του Αναστημένου σε συγκεκριμένα πρόσωπα: στην Μαγδαληνή, στον Θωμά και τον Πέτρο και δεν είναι παράδοξο πού εστιάζει στην Μαρία.
Ο Μάρκος συμφωνεί με αυτόν, αφού λέει πώς η πρώτη πρωϊνή εμφάνιση έγινε στην Μαγδαληνή και έπειτα παραθέτει έναν κατάλογο εμφανίσεων. Επίσης ο Μάρκος αναφέρεται σε επίσκεψη των μυροφόρων, αφού έχει ξημερώσει, στην αγωνία τους ποιός θα αποκυλίσει τον λίθο και στον ευαγγελισμό τους από έναν άγγελο εντός του μνημείου.
Είναι ευδιάκριτο πώς πρόκειται για διαφορετικές πορείες των Μυροφόρων. Αλλάζει ο χρόνος, ο αριθμός των αγγέλων, η τοποθέτηση τους εντός και εκτός του μνημείου, μόνο τα ευαγγέλια, δηλαδή η αναγγελία της Ανάστασης παραμένει ίδια στις εκφράσεις και έχει να κάνει με την αρχαία πίστη της Εκκλησίας και τις πηγές της. Και είναι μία η αναγγελία της Ανάστασης, γιατί είναι κοινή η χαρμόσυνη είδηση.
Είναι ευδιάκριτο πώς πρόκειται για διαφορετικές πορείες των Μυροφόρων. Αλλάζει ο χρόνος, ο αριθμός των αγγέλων, η τοποθέτηση τους εντός και εκτός του μνημείου, μόνο τα ευαγγέλια, δηλαδή η αναγγελία της Ανάστασης παραμένει ίδια στις εκφράσεις και έχει να κάνει με την αρχαία πίστη της Εκκλησίας και τις πηγές της. Και είναι μία η αναγγελία της Ανάστασης, γιατί είναι κοινή η χαρμόσυνη είδηση.
Ο Λουκάς διαφέρει ολίγον τί, αλλά και αυτός όχι και τόσο από τους άλλους.
Τέλος, υπάρχει και η συνθετική ερμηνεία πού μιλάει για μία και μόνη επίσκεψη των Μυροφόρων, για αξιοποίηση παραδόσεων πού έχει ο κάθε ευαγγελιστής και για διαφορές όχι στην ουσία, αλλά στα σημεία, πού εξυπηρετούν την θεολογία και οικονομία των ευαγγελίων τους. Το μόνο σίγουρο είναι πώς η Ανάσταση πρώτον αποκαλύφθηκε στην Γυναίκα. Γιατί η Γυναίκα αγάπησε και δεν έδειξε φόβο πρώτον και δεύτερον επειδή αυτή άκουσε πώς με πόνο θα γεννάει και πώς εξ αιτίας της πτώσης της εισήλθε ο Θάνατος στους ανθρώπους και πώς από τον απόγονο της θα προέλθει ο Νικητής του δράκοντα του αρχαίου, άξιζε πρώτη να ακούσει και τα ευαγγέλια της Ανάστασης και την αναγγελία της σωτηρίας.
Oι ραββίνοι και οι αρχιερείς του Ισραήλ, γέρασαν πάνω στην ανάγνωση και ερμηνεία του Νόμου και θεωρούνταν σπουδαίοι στον Ισραήλ και κάτοχοι της γνώσης. Μερικοί, από αυτούς, οι σαδδουκαίοι, έφτασαν από τα πολλά γράμματα και την αλαζονεία τους να μην πιστεύουν σε ανάσταση νεκρών και ύπαρξη πνευμάτων. Διάβαζαν τον Ησαΐα, τον Σοφονία, τον Ιωνά, τον Δανιήλ, τους Ψαλμούς, την Πεντάτευχο και τους άλλους προφήτες και δεν εννόησαν ποτέ πώς ο Μεσσίας θα ανασταίνοταν από τον Τάφο την τρίτη ημέρα. Διάβαζαν αλλά δεν εννοούσαν. Ερμήνευαν και πίστευαν πώς ουσία του νόμου ήταν να τρώς με καθαρά πιάτα και με καθαρά χέρια ή να κάνεις προσφορές στο θησαυροφυλάκιο του Ναού. Και από την πολλή σοφία τους, παρέδωσαν τον Αδελφό τους στους ανόμους για να Τον σταυρώσουν, ξεχνώντας πώς από τον Νόμο τους είναι καταραμένος όποιος κρεμάται επί ξύλου και παραδεχόμενοι πώς βασιλιάς τους δεν είναι ο Κύριος Σαβαώθ, αλλά ο Καίσαρας!
Και ενώ ο Χριστός τους συγχώρησε πάνω στον Σταυρό, ενώ είδαν τα σημεία και αργότερα και τα σημεία των Αποστόλων,ενώ οι απόστολοι τους εξέθεσαν πώς έχουν τα πράγματα περί Μεσσία, βασιζόμενοι στις Γραφές, αυτοί άκουγαν ανάσταση νεκρών και δαιμονίζοταν και ήθελαν και την απώλεια των αποστόλων, για να σιγήσει η φωνή τους και να μην ελέγχει την εξουσία και την σοφία τους, ένα τέτοιο κήρυγμα.
Και ο μεν λαός, όσοι δεν έγιναν χριστιανοί, υπολήπτονταν τους μαθητές. Οι δε αρχιερείς και οι διδάσκαλοι του Νόμου τους εδίωξαν, και τους φυλάκισαν και τους σκότωσαν και συμμάχησαν με τους βασιλείς και τους Ρωμαίους για τον θάνατο και τον διωγμό τους.
Γι' αυτό και ο Χριστός εξουθενώνοντας την σοφία και την γνώση των σοφών του κόσμου και καταργώντας αυτούς πού είχαν δύναμη και εξουσία, διάλεξε τις αγράμματες και αδύναμες γυναίκες της Γαλιλαίας των Εθνών, τα μωρά και τα μη όντα πού λέει ο Παύλος, για να τους αποκαλύψει την Ανάσταση. Και δεν εμφανίστηκε στον Ναό ή στο συνέδριο, αναστημένος, αλλά ενώπιον των απλών ψαράδων και πάνω από πεντακόσιους αδελφούς στην περιοχή των ειδωλολατρών. Και μας λένε οι Πατέρες στην Γαλιλαία τους προάγει και όχι στα Ιεροσόλυμα, αλλά εκεί πού ζούσαν τα έθνη, για να αναδείξει οικουμενικό το κήρυγμα της Ανάστασης.
Και ο μεν λαός ο απειθής των Γραμματέων και των Φαρισαίων πού πρόδωσε τον Θεό των Πατέρων του και σκότωσε τον Μεσσία, εγκαταλείφθηκε έρημος. Και οι Ρωμαίοι ισοπέδωσαν την Ιερουσαλήμ και την Ιουδαία και διεσπάρησαν οι Εβραίοι στα έθνη, σε αυτούς πού σιχαίνοταν και τους θεωρούσαν ακάθαρτους και ταπεινώθηκαν, επειδή δεν αναγνώρισαν την επίσκεψη του Θεού των προφητών ανάμεσα τους! Και όχι μόνο δεν Τον αναγνώρισαν αλλά και τον παρέδωσαν σε ατιμωτικό θάνατο.
Τέλος, υπάρχει και η συνθετική ερμηνεία πού μιλάει για μία και μόνη επίσκεψη των Μυροφόρων, για αξιοποίηση παραδόσεων πού έχει ο κάθε ευαγγελιστής και για διαφορές όχι στην ουσία, αλλά στα σημεία, πού εξυπηρετούν την θεολογία και οικονομία των ευαγγελίων τους. Το μόνο σίγουρο είναι πώς η Ανάσταση πρώτον αποκαλύφθηκε στην Γυναίκα. Γιατί η Γυναίκα αγάπησε και δεν έδειξε φόβο πρώτον και δεύτερον επειδή αυτή άκουσε πώς με πόνο θα γεννάει και πώς εξ αιτίας της πτώσης της εισήλθε ο Θάνατος στους ανθρώπους και πώς από τον απόγονο της θα προέλθει ο Νικητής του δράκοντα του αρχαίου, άξιζε πρώτη να ακούσει και τα ευαγγέλια της Ανάστασης και την αναγγελία της σωτηρίας.
Oι ραββίνοι και οι αρχιερείς του Ισραήλ, γέρασαν πάνω στην ανάγνωση και ερμηνεία του Νόμου και θεωρούνταν σπουδαίοι στον Ισραήλ και κάτοχοι της γνώσης. Μερικοί, από αυτούς, οι σαδδουκαίοι, έφτασαν από τα πολλά γράμματα και την αλαζονεία τους να μην πιστεύουν σε ανάσταση νεκρών και ύπαρξη πνευμάτων. Διάβαζαν τον Ησαΐα, τον Σοφονία, τον Ιωνά, τον Δανιήλ, τους Ψαλμούς, την Πεντάτευχο και τους άλλους προφήτες και δεν εννόησαν ποτέ πώς ο Μεσσίας θα ανασταίνοταν από τον Τάφο την τρίτη ημέρα. Διάβαζαν αλλά δεν εννοούσαν. Ερμήνευαν και πίστευαν πώς ουσία του νόμου ήταν να τρώς με καθαρά πιάτα και με καθαρά χέρια ή να κάνεις προσφορές στο θησαυροφυλάκιο του Ναού. Και από την πολλή σοφία τους, παρέδωσαν τον Αδελφό τους στους ανόμους για να Τον σταυρώσουν, ξεχνώντας πώς από τον Νόμο τους είναι καταραμένος όποιος κρεμάται επί ξύλου και παραδεχόμενοι πώς βασιλιάς τους δεν είναι ο Κύριος Σαβαώθ, αλλά ο Καίσαρας!
Και ενώ ο Χριστός τους συγχώρησε πάνω στον Σταυρό, ενώ είδαν τα σημεία και αργότερα και τα σημεία των Αποστόλων,ενώ οι απόστολοι τους εξέθεσαν πώς έχουν τα πράγματα περί Μεσσία, βασιζόμενοι στις Γραφές, αυτοί άκουγαν ανάσταση νεκρών και δαιμονίζοταν και ήθελαν και την απώλεια των αποστόλων, για να σιγήσει η φωνή τους και να μην ελέγχει την εξουσία και την σοφία τους, ένα τέτοιο κήρυγμα.
Και ο μεν λαός, όσοι δεν έγιναν χριστιανοί, υπολήπτονταν τους μαθητές. Οι δε αρχιερείς και οι διδάσκαλοι του Νόμου τους εδίωξαν, και τους φυλάκισαν και τους σκότωσαν και συμμάχησαν με τους βασιλείς και τους Ρωμαίους για τον θάνατο και τον διωγμό τους.
Γι' αυτό και ο Χριστός εξουθενώνοντας την σοφία και την γνώση των σοφών του κόσμου και καταργώντας αυτούς πού είχαν δύναμη και εξουσία, διάλεξε τις αγράμματες και αδύναμες γυναίκες της Γαλιλαίας των Εθνών, τα μωρά και τα μη όντα πού λέει ο Παύλος, για να τους αποκαλύψει την Ανάσταση. Και δεν εμφανίστηκε στον Ναό ή στο συνέδριο, αναστημένος, αλλά ενώπιον των απλών ψαράδων και πάνω από πεντακόσιους αδελφούς στην περιοχή των ειδωλολατρών. Και μας λένε οι Πατέρες στην Γαλιλαία τους προάγει και όχι στα Ιεροσόλυμα, αλλά εκεί πού ζούσαν τα έθνη, για να αναδείξει οικουμενικό το κήρυγμα της Ανάστασης.
Και ο μεν λαός ο απειθής των Γραμματέων και των Φαρισαίων πού πρόδωσε τον Θεό των Πατέρων του και σκότωσε τον Μεσσία, εγκαταλείφθηκε έρημος. Και οι Ρωμαίοι ισοπέδωσαν την Ιερουσαλήμ και την Ιουδαία και διεσπάρησαν οι Εβραίοι στα έθνη, σε αυτούς πού σιχαίνοταν και τους θεωρούσαν ακάθαρτους και ταπεινώθηκαν, επειδή δεν αναγνώρισαν την επίσκεψη του Θεού των προφητών ανάμεσα τους! Και όχι μόνο δεν Τον αναγνώρισαν αλλά και τον παρέδωσαν σε ατιμωτικό θάνατο.
Αρχοντική προσφορά κάτι ψυχές απλοϊκές...
Κάθε χρονιά των μυροφόρων, η σκέψη πάει στις απλές και πολλές φορές και απλοϊκές εκείνες ψυχές, πού θα περάσουν από τον ναό ή κάποιο παρεκκλήσι και θα ακουμπήσουν με αγάπη και διακριτικότητα, ένα κεράκι, ένα λουλούδι, λίγα σπυριά λιβάνι σε κάποιο εικόνισμα του Χριστού ή της Παναγίας.
Και βαθιά βαθιά τους δεν γνωρίζουν τίποτα από το ότι ο Θεός δεν έχει ανάγκη τίποτα από αυτά, αλλά τούτο είναι το μεγαλείο της αγάπης τους, η προσφορά τους η καρδιακή πού Τον βλέπουν σαν πρόσωπο υπερβατικό και συνάμα αγαπημένο και κοντινό πού δέχεται την λατρεία τους απλώνοντας την παλάμη Του την θεϊκή.
Είναι η προσευχή τους και η ευγνωμοσύνη τους, πολλές φορές το αίτημα τους, πού παίρνει μορφή και ύλη σε κάτι τόσο ταπεινό και ευτελές, πού μεταμορφώνεται σε αρχοντικότατη προσφορά. Και αυτό το μικρό είναι τα δώρα των μάγων, το αλάβαστρο της πόρνης, τα μύρα των γυναικών πρωΐ της μιάς των σαββάτων και το θυμίαμα των αγγέλων. Τέτοια αγάπη, ελάχιστη για τον κόσμο, πού δεν αντισταθμίζεται όμως με χιλιάδες διακηρύξεις πίστης και τα μεγάλα λόγια των σπουδαίων της κάθε εκκλησιαστικής κοινότητας.
Η γυναίκα - Κώστας Βάρναλης
«Ανάσταση είναι σήμερα. Παιδιά, γυναίκες, γέροι
κόκκινο αβγό στην τσέπη τους, χρυσό κερί στο χέρι
όσα άστρα είναι στον ουρανό, τόσα στον κάμπο κρίνα
όλα έχουνε στην καθαρή ψυχή Απρίλη μήνα
της εκκλησιάς φουντώσανε δάφνη πολλή οι στύλοι
ειρήνη! ειρήνη! Φιληθείτε οχτροί μαζί και φίλοι»
Κεφ. 15, χωρίο 43 έως Κεφ. 16, χωρίο 8
Ενταφιασμὸς τοῦ Χριστοῦ
Κεφ. ΙΕ'. Τῷ καιρῷ ἐκείνω,
43 ἐλθὼν ᾿Ιωσὴφ ὁ ἀπὸ ᾿Αριμαθαίας, εὐσχήμων βουλευτής, ὃς καὶ αὐτὸς ἦν προσδεχόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον καὶ ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ.
44 ὁ δὲ Πιλᾶτος ἐθαύμασεν εἰ ἤδη τέθνηκε, καὶ προσκαλεσάμενος τὸν κεντυρίωνα ἐπηρώτησεν αὐτὸν εἰ πάλαι ἀπέθανε·
45 καὶ γνοὺς ἀπὸ τοῦ κεντυρίωνος ἐδωρήσατο τὸ σῶμα τῷ ᾿Ιωσήφ.
46 καὶ ἀγοράσας σινδόνα καὶ καθελὼν αὐτὸν ἐνείλησε τῇ σινδόνι καὶ κατέθηκεν αὐτὸν ἐν μνημείῳ, ὃ ἦν λελατομημένον ἐκ πέτρας, καὶ προσεκύλισε λίθον ἐπὶ τὴν θύραν τοῦ μνημείου.
47 ἡ δὲ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ᾿Ιωσῆ ἐθεώρουν ποῦ τίθεται.
Κεφ. ΙΣΤ'. Η ἀνάστασις τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ
1 Και διαγενομένου τοῦ σαββάτου Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ἡ τοῦ ᾿Ιακώβου καὶ Σαλώμη ἠγόρασαν ἀρώματα ἵνα ἐλθοῦσαι ἀλείψωσιν αὐτόν.
2 καὶ λίαν πρωῒ τῆς μιᾶς σαββάτων ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου.
3 καὶ ἔλεγον πρὸς ἑαυτάς· τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τὸν λίθον ἐκ τῆς θύρας τοῦ μνημείου;
4 καὶ ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ἀποκεκύλισται ὁ λίθος·
ἦν γὰρ μέγας σφόδρα.
5 καὶ εἰσελθοῦσαι εἰς τὸ μνημεῖον εἶδον νεανίσκον καθήμενον ἐν τοῖς δεξιοῖς, περιβεβλημένον στολὴν λευκήν, καὶ ἐξεθαμβήθησαν.
6 ὁ δὲ λέγει αὐταῖς· μὴ ἐκθαμβεῖσθε· ᾿Ιησοῦν ζητεῖτε τὸν Ναζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον· ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε· ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν.
7 ἀλλ᾿ ὑπάγετε εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ καὶ τῷ Πέτρῳ ὅτι προάγει ὑμᾶς εἰς τὴν Γαλιλαίαν· ἐκεῖ αὐτὸν ὄψεσθε, καθὼς εἶπεν ὑμῖν.
8 καὶ ἐξελθοῦσαι ἔφυγον ἀπὸ τοῦ μνημείου· εἶχε δὲ αὐτὰς τρόμος καὶ ἔκστασις, καὶ οὐδενὶ οὐδὲν εἶπον· ἐφοβοῦντο γάρ.
Νίκος Λυγερός: Ο Χριστός
αγαπούσε με τον ίδιο τρόπο
τους μαθητές και τις μαθήτριες
και δεν έκανε διαφορά μεταξύ τους
γιατί ήξερε ότι ο καθένας
είχε την αξία του και τη σημασία του
σε αυτόν τον αγώνα της αφύπνισης
διότι ήταν όλοι και όλες κεριά
που είχε ανάψει για να δουν
οι άλλοι και οι άλλες την ουσία.
1. Πρόλογος: Σοφία Ντρέκου Sophia-Ntrekou.gr
2. Η αγάπη των μυροφόρων και τα αιτήματα τα δικά μας
3. Κυριακή των Μυροφόρων ήτοι ή γ' από του Πάσχα Σάββατον
4. Σχόλια στην Κυριακή των Μυροφόρων
5. Αρχοντική προσφορά κάτι ψυχές απλοϊκές...
6. Η γυναίκα - Κώστας Βάρναλης (Πύργος Βουλγαρίας 1884 - Αθήνα 1974): ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος με διαλεκτική υλιστικὴ οπτικη τής τέχνης.
2, 3, 4, 5: του π. Παντελεήμων Κρούσκου, θεολόγος, Εφημέριος Ι. Μ.Ν. Σωτήρος Χριστού Καλύμνου
7. Το οπτικό υλικό από το YouTube, εταιρεία της Google
- "ΟΙ ΜΥΡΟΦΟΡΕΣ" ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ Κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ
- ΠΑΛΑΝΤΖΑ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑΣ ΤΗΣ
- ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ
- ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ "Η ΕΛΠΙΣ" ΠΟΥ
- ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017
Δείτε ακόμη:
- «Ουκ ένι άρσεν και θήλυ» - Ημέρα της Γυναίκας: Δεν είναι γιορτή, είναι υπενθύμιση - Να με προσπερνάς
επίσης...
- Ο απόστολος Παύλος και οι γυναίκες (Θ. Ι. Ρηγινιώτης)
- Ισότητα των δύο φύλων - Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου
- Το σπαθί της γυναίκας - Ν. Λυγερός
- Άντρας και Γυναίκα: Ισότιμοι (π. Παντελεήμων Kρούσκος)
- Ανέστη Χριστός... Αληθώς ο Κύριος Ηγέρθη... οὔκ ἐστιν ὧδε. - Σ. Ντρέκου
- Η απεικόνιση της Ανάστασης στην ανατολική και δυτική εικόνα (H εικόνα της Αναστάσεως και οι Μυροφόρες)
- Ο Μύθος της Μαγδαληνής: Ιστορικότητα και Πλάνες (Θ. Ι. Ρηγινιώτης)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι:
- Κυριακή των Μυροφόρων, των αγίων Ιωσήφ από την Αριμαθαία και Νικόδημου, του «νυχτερινού μαθητή» (& οι ρίζες του χριστιανισμού στη Βρετανία)
- Κυριακή των Μυροφόρων (δυο Κυριακές μετά το Πάσχα), κάτι σαν Ημέρα της Γυναίκας για την Ορθοδοξία. Με μεγάλη χαρά λοιπόν κάνουμε στα γρήγορα ένα μικρό διαδικτυακό αφιέρωμα.
- Οι Μυροφόρες δεν πίστευαν… αλλά πήγαν! (ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ)
- Άγιοι Ιάσων και Σωσίπατρος και Κυριακή των Μυροφόρων - ένα αγαπημένο μας εορταστικό διήμερο!...
