Γρηγόρης Λαμπράκης: το λαϊκό μοιρολόϊ εθνικό ήρωα Λαμπράκη του Βάρναλη και η ζωή του (videos αφιέρωμα)

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

22 Μαΐου 1963 - Δολοφονική επίθεση στη Θεσσαλονίκη κατά του βουλευτή της Ε.Δ.Α. Γρηγόρη Λαμπράκη από τους παρακρατικούς Σπύρο Γκοτζαμάνη και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδη. Ο άτυχος βουλευτής χαροπαλεύει, έχοντας πέσει σε κώμα.

27 Μαΐου 1963 - Ο Γρηγόρης Λαμπράκης πεθαίνει μετά από δολοφονική επίθεση σε ηλικία 51 ετών στη Θεσσαλονίκη, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες γιατρών από την Αθήνα αλλά και άλλες χώρες, ενώ ο Γιώργος Σωτηρχόπουλος, σημαντικός μάρτυρας κατηγορίας, ανακαλύπτεται αναίσθητος σε λεωφόρο της Θεσσαλονίκης. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση, αλλά και διεθνή κατακραυγή.

29 Δεκεμβρίου 1969 - Η ταινία του Κώστα Γαβρά Ζ, που αναφέρεται στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ανακηρύσσεται καλύτερη ταινία της χρονιάς από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης.

«Στο πρόσωπο του άξιου γιου της Ελλάδας Γρηγόρη Λαμπράκη, 

ζήτησαν να σκοτώσουν την ειρήνη, την λεβεντιά, την ανθρωπιά. 

Μα σκοτώνεται ποτέ ο ήλιος; Η Ελλάδα σύσσωμη είναι στο πόδι. 

Όχι για ταφή, μα για ανάσταση» Διδώ Σωτηρίου

Ό,τι άλλο περιττεύει. Ποιο άλλο επιτύμβιο

για τη μεταπολεμική μας πολιτεία;

† Αιωνία η μνήμη του και η αγωνιστικότητά του †

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης (Κερασίτσα Αρκαδίας, 3 Απριλίου 1912 – Θεσσαλονίκη, 27 Μαΐου 1963) ήταν ιατρός, αθλητής και πολιτικός που δολοφονήθηκε από παρακρατικούς. Η δολοφονία του προκάλεσε διεθνή κατακραυγή για τις αυταρχικές πρακτικές της κυβέρνησης Καραμανλή και των Σωμάτων Ασφαλείας, που αποδείχθηκε ότι όχι μόνο ανέχονταν, αλλά και εξέθρεψαν τον ανεξέλεγκτο παρακρατικό μηχανισμό. Η υπόθεση Λαμπράκη αναζωογόνησε τον Ανένδοτο Αγώνα του Γεωργίου Παπανδρέου και έπαιξε τον πιο σημαντικό ίσως ρόλο στην πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή τον ίδιο χρόνο.

Στις 22 Μαΐου 1963 ο Γρηγόρης Λαμπράκης παρέστη και μίλησε για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη. Μετά το τέλος της εκδήλωσης δέχθηκε δολοφονική επίθεση σε κεντρικό δρόμο της πόλης από τρίκυκλο, στο οποίο επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης. Τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε στις 27 Μαΐου 1963, σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση, αλλά και διεθνή κατακραυγή.

«Τον Μάιο του 1963, μια παρακρατική οργάνωση, χωρίς άμεση ή έμμεση ανάμειξη της κυβέρνησης, δολοφόνησε στη Θεσσαλονίκη τον βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη», γράφει η «Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου», (Γ' Γενικού Λυκείου, σελ. 158).

Η πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική: Στην κορυφή των παρακρατικών οργανώσεων βρίσκονταν κυβερνητικά στελέχη, επίσημα όργανα του κράτους ή πρόσωπα που βρίσκονταν σε διατεταγμένη υπηρεσία.

Βίντεο παραγωγής της κρατικής τηλεόρασης

όπου φαίνεται η, δεκαετίες τώρα, προσπάθεια

του επίσημου κράτους να παρουσιάσει το

παρακράτος σαν ανεξάρτητο κράτος εν κράτει.

27 Μάη 1963. «Ώρα 1.22 πρωινή. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, μετά από πέντε μέρες άνισου αγώνα στην εντατική, χάνει τη μάχη για τη ζωή. Είχε δεχθεί δολοφονική επίθεση στη διάρκεια συγκέντρωσης για την Ειρήνη στη Θεσσαλονίκη στις 22/5. Χτυπήθηκε με λοστό στο κεφάλι από τον Μανώλη Εμμανουηλίδη, που επέβαινε σε τρίκυκλο το οποίο οδηγούσε ο Σπύρος Γκοτζαμάνης. Και οι δύο ήταν άνθρωποι του υποκόσμου, μέλη της αντικομμουνιστικής οργάνωσης Καρφίτσα, την οποία καθοδηγούσε η χωροφυλακή και η Ασφάλεια Θεσσαλονίκης. 

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης ήταν παλιός βαλκανιονίκης, υφηγητής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, συνεργαζόμενος βουλευτής με την ΕΔΑ και ηγετική μορφή του κινήματος της Ειρήνης (αντιπρόεδρος της ΕΕΔΥΕ και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Βαλκανική Συνεννόηση)».

Στις 9 Ιουνίου 1963 ο Κώστας Βάρναλης, δημοσίευσε στην «Αυγή» ποίημα αφιερωμένο στον Γρηγόρη Λαμπράκη με τον τίτλο «Στον εθνικό ήρωα Λαμπράκη». Αργότερα το ποίημα δημοσιεύτηκε στη συλλογή «Ελεύθερος κόσμος» Εκδ. Κέδρος Σελ.: 100.

Στον εθνικό ήρωα Λαμπράκη - Κώστας Βάρναλης

Σε φάγαν οι φασίστες σκύλοι, Ελλάδα,

με μάσκα ή χωρίς μάσκα, ξένοι, ντόπιοι.

Εσύ ’σουνα, Λαμπράκ’, η αιώνια Ελλάδα,

φως, αρετή, παλικαριά και πρώτος!

Χρόνια και χρόνια, Μάνα οι δουλεμπόροι

σε σούρνανε στη λάσπη και στη νύχτα.

Μα στα κόκαλα μέσα των παιδιώ σου

λαμπάδιαζεν η πάναγνη τιμή σου. 

Τ’ άδικον αίμα του παλικαριού μας

κοκκίνισε πελάη, βουνά και κάμπους,

ανάστησε τ’ αρχαία σου μεγαλεία,

Μάνα – πατρίδα, Μάνα – ελευτερία.

Αθάνατε λαέ, της Ιστορίας

εσύ τα περασμένα κι αυριανά!

Δεν άφησες τον ήρωα να πεθάνει.

Απ’ τον τάφο του η νέα ζωή σου αρχίζει.

Όχι κλάμ’, αναστάσιμες καμπάνες

για τη μεγάλη της οργής σου νίκη.

Έδειξες στον οχτρό τη δύναμή σου,

ξέροντας ποιος και πούθε σε χτυπάει.

Σε πήρε η λευτεριά - Ν. Λυγερός

Ποιος θυμάται

τους νεκρούς της δημοκρατίας;

Ποιος ξέχασε

τι σημαίνει φασισμός;

Ο Σωτήρης έπεσε,

ο Γρηγόρης ζει,

μέσα στο χώμα μας

κι εσύ αναρωτιέσαι 

ακόμα ποιος είναι ο ρόλος;

Δεν είδες την Ειρήνη

και την Μελίνα;

Τι άλλο θέλεις;

Ακόμα κι ο Νίκος περιμένει.

Έλα τώρα μαζί μας.

Ο Μίκης Θεοδωράκης περιγράφει:

«Ο Μ. Θεοδωράκης ανατρέχει στη συγκυρία των τραγικών γεγονότων στη συμπρωτεύουσα: -Σαν κεραυνός έπεσε η δολοφονία του Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη. Μου τηλεφώνησε ο Μπριλλάκης. Μου είπε ότι «χτύπησαν τον Γρ. Λαμπράκη που είχε πάει στο Λονδίνο χωρίς να το πει σε κανέναν ούτε σε μένα, μόλις πληροφορήθηκε ότι ήταν εκεί η βασιλομήτωρ Φρειδερίκη».

Ο Λαμπράκης, είχε απευθύνει ένα υπόμνημα προς την Φρειδερίκη με το οποίο την καλούσε να παρέμβει ώστε να απολυθούν οι πολιτικοί κρατούμενοι που ήταν το κύριο αίτημα της εποχής. Ήταν μέσα 6.000 φυλακισμένοι. Εκεί, πλησιάζοντας τη βασίλισσα, της λέει «Μεγαλειότατη», «είμαι ο βουλευτής Λαμπράκης». Αυτή πανικοβλήθηκε, φοβήθηκε ότι θα τη χτυπήσει και άρχισε να φωνάζει και να τρέχει, ο Λαμπράκης την ακολουθούσε από πίσω με το υπόμνημα. Εκείνη, νόμιζε ότι την κυνηγάει για να τη σκοτώσει, μπήκε στο ξενοδοχείο, έβαλε τις φωνές, εμφανίστηκαν αστυνομικοί, συνέλαβαν τον Λαμπράκη, επήλθε σύγχυση. Το επεισόδιο πήρε μεγάλες διαστάσεις, οι δεξιές εφημερίδες το παρουσίαζαν ότι ο Λαμπράκης επιτέθηκε στην Φρειδερίκη.

Μόλις μου είπε ο Μπριλλάκης ότι χτύπησαν το Γρηγόρη, τον ρώτησα «Είναι νεκρός;» «Όχι ακόμα», απάντησε «αλλά μάλλον πρέπει να ’ναι κλινικά νεκρός». Πάω αμέσως στη Θεσσαλονίκη, είπα. Δεν το είδα καθόλου από πολιτική πλευρά, μόνο σε ανθρώπινη βάση, τον είχα συναντήσει δύο μέρες πριν και αισθάνθηκα την ανάγκη να πάω στη Θεσσαλονίκη.

Πριν φύγω πέρα απ’ τα γραφεία της ΕΔΑ, όπου μου είπε ο Μπριλλάκης «Αποφασίσαμε να στείλουμε αντιπροσωπεία, θα ‘ναι ο Μανώλης (Γλέζος), ο Ιμβριώτης, ο Γιάννης ο Ρίτσος, να ‘σαι και συ». Δεν έχω καμία αντίρρηση απάντησα. Κι έτσι η αντιπροσωπεία έφυγε με το αεροπλάνο για τη Θεσσαλονίκη. Από κει μπήκαμε στο ταξί -μου ‘κανε εντύπωση ότι οι ταξιτζήδες έλεγαν ότι «σήμερα η Θεσσαλονίκη είναι έρημη και οι νοικοκυρές δεν μαγείρεψαν- έχει σταματήσει η ζωή στη Θεσσαλονίκη». Είναι απ’ αυτές τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας που δεν μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει. Μεγάλη η θυσία αυτού του ανθρώπου ώστε να παραλύσει ολόκληρη η Ελλάδα. Δεξιοί, Αριστεροί, είχαν παραλύσει.»

Περισσότερα: Μίκης Θεοδωράκης

Λαϊκό Μοιρολόϊ

Ας μνημονεύσω όμως εδώ ένα λαϊκό μοιρολόϊ, απόσπασμα του οποίου περιείχε η «Επιθεώρηση Τέχνης» (αναδημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Τάκη Αδάμου «Το λαϊκό τραγούδι της Αντίστασης», που πρωτοεκδόθηκε στο Βουκουρέστι το 1964 και, συμπληρωμένο, από τον Καστανιώτη το 1977). Το αυτοσχεδίασε μπροστά στο κατάφορτο μαγιάτικα λουλούδια φέρετρο του Λαμπράκη η εβδομηντάχρονη Σταυρούλα Ζυγούρη από την Καλαμάτα, στο παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου, δίπλα στη Μητρόπολη:

«Γρηγόρη, σε φορτώσανε, βαριά είσαι φoρτωμένος.

Γρηγόρη μου, τις μυρουδιές να μην τις εσκορπίσεις,

να τις βαστάς στην Κάτω Γης, στους νιούς να τις δωρίσεις,

να βάλουνε στα πέτα τους να βγούνε στο σεργιάνι.

Γρηγόρη μου, η Κάτω Γης έχει αναστατώσει,

τι έμαθε η λεβεντιά πως κάποιος κατεβαίνει.

Τρέχουνε για συνάντηση, να σε προϋπαντήσουν,

τρέχουν στις βρύσες για νερό, στους κηπουρούς για φρούτα,

και στις καλές νοικοκυρές γι' αφράτο παξιμάδι.

Τραπέζι σού τοιμάζουνε, Γρηγόρη, να δειπνήσεις 

και το κρεβάτι στρώνουνε να πέσεις να πλαγιάσεις».

Βίντεο: Z - 1969 η Ταινία του Κώστα Γαβρά

Ζ είναι ο τίτλος ταινίας του Κώστα Γαβρά, παραγωγής 1969, με θέμα τη δολοφονία του αριστερού βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη και την αναζήτηση των ενόχων από τον ανακριτή Χρήστο Σαρτζετάκη, μετέπειτα Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. 

Η ταινία αναφέρεται στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από το παρακράτος της Δεξιάς στη Θεσσαλονίκη. Οι κρατικές και παρακρατικές «Καρφίτσες» τρύπησαν και τις βάτες του Καραμανλή που αναρωτήθηκε: - Ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο;

Ο τόπος της δράσης της ταινίας δεν αναφέρεται ρητά, αλλά...

Διαβάστε περισσότερα και δείτε ολόκληρη την ταινία »

Πληροφορίες:

• Siglitiki Drekou group: Το Μονοπάτι του Φωτός 22 Μαΐου 2015

• Σε πήρε η λευτεριά - Ν. Λυγερός

• ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗ 22 Μαΐου 2015

• Ένα μοιρολόι για τον Γρηγόρη Λαμπράκη www.kathimerini.gr
• Σαν Σήμερα... | www.902.gr
• Τα Βίντεο από www.YouTube εταιρεία της Google.

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση

Περισσότερα: Μίκης Θεοδωράκης, Μανώλης Γλέζος, Γιάννης Ρίτσος, Ταινίες

 Βίντεο σχετικά με την Υπόθεση Λαμπάκη

Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα του Στέλιου Κούλογλου
Ένα τροχαίο Ατύχημα - δολοφονία του Λαμπράκη

Θεσσαλονίκη 22 Μαΐου 1963. Με το θάνατο του Γρηγόρη Λαμπράκη γράφεται μία μυστηριώδης σελίδα στην ελληνική ιστορία. Οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της. Παρακολουθήστε το δεύτερο μέρος του μεγάλου αφιερώματος από το Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.

Ημερομηνία προβολής: 4-4-1998

35 χρόνια μετά, ο Γιώργος Ρωμαίος, ο Γιάννης Βούλτεψης και ο ΓιώργοςΜπέρτσος, οι τρεις δημοσιογράφοι που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αποκάλυψη του σχεδίου της δολοφονίας του ειρηνιστή βουλευτή της αριστεράς, στις 22 Μαΐου του 1963, ξαναγυρνούν στη Θεσσαλονίκη και ξεφυλλίζουν τις σελίδες της υπόθεσης.

Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται οι προσπάθειες της κυβέρνησης και της αστυνομίας να εμφανίσουν τη δολοφονία ως ένα τροχαίο ατύχημα. Παράλληλα, ο Εμμ.Εμμανουηλίδης, ο άνθρωπος που καταδικάστηκε ως ο δολοφόνος του Λαμπράκη, περιγράφει πως μερικές ώρες πριν από το έγκλημα, εκατοντάδες παρακρατικοί καλούνται στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής όπου έγινε η δολοφονία. Ο υπομοίραρχος της ασφάλειας λέει στους συγκεντρωμένους: "Στόχος μας είναι ο Λαμπράκης".

Οι τρεις δημοσιογράφοι περιγράφουν τα κόλπα που χρησιμοποιούν για να βρουν νέα στοιχεία και να βοηθήσουν τον ανακριτή Χρ. Σαρτζετάκη και τους εισαγγελείς Δελαπόρτα και Μπούτη. Χάρις στις προσπάθειες των τριών ρεπόρτερ αποκαλύπτεται η δράση της "οργάνωσης Καρφίτσα" (για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους και από την αστυνομία, οι παρακρατικοί έχουν στο πέτο τους μία καρφίτσα) και, όπως περιγράφει ο Εμμ. Εμμανουηλίδης, η πρόβα τζενεράλε της «Καρφίτσας» γίνεται τρεις μέρες πριν τη δολοφονία του Λαμπράκη, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στρατηγού Ντε Γκωλ στη Θεσσαλονίκη.

Χάρις στην άρνηση του Χρ. Σαρτζετάκη να υποκύψει στις πιέσεις της κυβέρνησης και της δικαστικής ιεραρχίας, οι δύο φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας και πολλοί ανώτατοι αξιωματικοί της χωροφυλακής, θα βρεθούν τελικά στο εδώλιο των κατηγορουμένων.

Ο τ. βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Τ. Παπαγεωργόπουλος, που υπηρέτησε στην ΚΥΠ επί Ενώσεως Κέντρου, υποστηρίζει ότι ο Γ. Παπαδόπουλος και στενοί συνεργάτες του στην ΚΥΠ είχαν σχεδιάσει την δολοφονία. Ο Γ. Ρωμαίος μιλάει για τις πιέσεις και τιςπροσφορές δωροδοκίας που δέχθηκε από το πολιτικό γραφείο του Καραμανλή, προκειμένου να μη δημοσιεύσει τις πληροφορίες του. Για τις συνθήκες της εποχής και την προσωπικότητα τον κορυφαίου γιατρού και Βαλκανιονίκη μιλούν οι: Λ. Κύρκος, Μιχ. Παπακωνσταντίνου, Γ. Λιναρδάτου, Κ. Τσαρουχά, κόρη τον τραυματισθέντος το ίδιο βράδυ βουλευτή της ΕΔΑ Γ. Τσαρουχά, ο συγγενής του Λαμπράκη Οδ. Τσουκόπουλος κ.α.

Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα του Στέλιου Κούλογλου
Ένα τροχαίο Ατύχημα - δολοφονία του Λαμπράκη

1:18:32

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ ΘΥΜΑ 

ΤΟΥ ΜΕΤΕΜΦΥΛΙΑΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 

ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΥΣ 

4:19

Αληθινά Σενάρια - Γρηγόρης Λαμπράκης

48:19

ΝΟΕ 2012 Ο Μίκης Θεοδωράκης ομιλεί για τον Μαραθωνοδρόμο Γρηγόρη Λαμπράκη.

2:56

Σαν σήμερα: Γρηγόρης Λαμπράκης

1:59

Υπόθεση Λαμπράκη: Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;

54:30ΠΑΙΖΕΙ ΤΩΡ

3:04ΠΑΙΖΕΙ ΤΩΡΑ

FaceBook

Spyros Vossos: Με χαρά διαπίστωσα πρόσφατα ότι ο σταθμός του μετρό Ηλιούπολη έχει και το όνομα του. Αιωνία η Μνήμη του! στο Google+ 27 Μαΐου 2017
Σοφία Ντρέκου 27 Μαΐου 2017
Αδαμαντια Παναγιωτου: Ως συνήθως Σοφία πάντα κάποιοι άλλοι κρύβονται πίσω από πολιτικές δολοφονίες. Οι συνήθεις ύποπτοι. Αιώνα του η μνήμη..!! 27 Μαΐου 2017
Αδαμαντια Παναγιωτου: Αχ Σοφία μου!! Αυτός εδώ ο τόπος μας έχει ευχή και κατάρα!! Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της.!!! 27 Μαΐου 2017