Άγιος Γρηγόριος ο Ε' Πατριάρχης ΚΠόλεως,
ο κορυφαίος των νεομαρτύρων
η 10η Απριλίου του 1821, που τον κρέμασαν
ήταν Κυριακή του Πάσχα των Ορθοδόξων
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Ἐν ἀγχόνη κὰν τέθνηκας Πατριάρχα,
ὁμως γε ἀεὶ ζῆς ἐν Ἐδὲμ τῇ θείᾳ.
Τῇ δεκάτῃ Πατριάρχης
Στις 10 Απριλίου 1921 μ.Χ. αγιοκατατάχθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο Γρηγόριος Ε' (1746 - 10/22 Απριλίου 1821 Κυριακή του Πάσχα) διετέλεσε τρεις φορές Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, (1797-1798, 1806-1808 και 1818-1821). Αναγνωρίστηκε εθνομάρτυρας, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο, τιμώντας την μνήμη του στις 10 Απριλίου, ημέρα του απαγχονισμού του.
Μεγάλος άγιος της Εκκλησίας, πλήρης φιλανθρωπιών, κρυφός βοηθός της Φιλικής Εταιρίας για την απελευθέρωση των Χριστιανών από τους Μουσουλμάνους δυνάστες. Όμως προφανώς αυτό το τελευταίο έγινε γνωστό από τους Οθωμανούς, και ο Γρηγόριος είχε το τιμημένο τέλος των αγίων του Θεού μαρτύρων, αφού μέσα σε φριχτά βασανιστήρια, αρνήθηκε να προδώσει τον Χριστό, και να ασπασθεί το Ισλάμ. Ακόμα και μετά, κάποιοι Εβραίοι, φρόντισαν να αγοράσουν το σώμα του, για να το ρίξουν με πέτρες στα βαθιά νερά.
Ας έχουμε τις ευχές του αγίου.
Δείτε: Ισλάμ: Ιστορία, πηγές, λάθη και μεταναστευτική θεολογική βοήθεια
«Και τρόπων μέτοχος και θρόνων διάδοχος,
των Αποστόλων γενόμενος,
την πράξιν εύρες θεόπνευστε, εις θεωρίας επίβασιν.
Δια τούτο τον λόγον της αληθείας ορθοτομών,
και τη πίστει ενήθλησας μέχρις αίματος,
Ιερομάρτυς Γρηγόριε. Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ,
σωθήναι τας ψυχάς ημών». (Απολυτίκιο)
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε' Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Δημητσάνα Αρκαδίας 1745 - Κωνσταντινούπολη 10-4-1821
Ο απαγχονισμός πατριάρχη Γρηγορίου E΄ 10 Απριλίου 1821,
η απόκρυψη του Σκηνώματός του και η φανέρωσίς του. Αποτελεί
μία από τις πρώτες ενέργειες εκφοβισμού των Οθωμανών,
συνδεόμενη κυρίως με την επανάσταση των Ελλήνων
στη Μολδοβλαχία. Λαϊκή Λιθογραφία του 19ου αιώνα.
Βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού.
Γεννήθηκε στη Δημητσάνα της Αρκαδίας το 1745 απὸ φτωχούς γονείς, τον Ιωάννη Αγγελόπουλο και την Ασημίνα το γένος Παναγιωτόπουλου. Το πρώτο του όνομα ήταν Γεώργιος. Έμαθε τὰ πρώτα του γράμματα στη Δημητσάνα ἀπὸ τον διδάσκαλο Ιερομόναχο Μελέτιο, θείο και ανάδοχο αὐτοῦ και ἀπὸ τον Ιερομόναχο Αθανάσιο Ρουσόπουλο.
Κατόπιν, στα είκοσί του χρόνια, πήγε στην Αθήνα καί μαθήτευσε για δύο χρόνια κοντά στον μεγάλο διδάσκαλο Δημήτριο Βόδα. Από την Αθήνα, το 1767, πήγε στη Σμύρνη και παράμεινε κοντά στον θείο του Εκκλησιάρχη Μελέτιο, παρακολουθώντας μαθήματα στην Ευαγγελική Σχολή.
Στη συνέχεια έφυγε για την Πάτμο, ὅπου ἄκουσε μαθήματα φιλοσοφικῆς ἀπὸ τὸν Δανιὴλ τὸν Κεραμέα. Ἀπὸ τὴν Πάτμο, πῆγε γιὰ λίγο σὲ κάποια Μονὴ τῶν Στροφάδων, ὅπου ἐκάρη μοναχός με τὸ ὄνομα Γρηγόριος καὶ ξαναγύρισε στὴν Πάτμο.
Κατόπιν, ὁ Μητροπολίτης Σμύρνης Προκόπιος (που ήταν Μεσσήνιος), τον κάλεσε καὶ τὸν χειροτόνησε αρχιδιάκονό του. Όταν αργότερα έγινε Πρεσβύτερος, ήλθε στη Δημητσάνα καὶ έδωσε διὰ του διδασκάλου Αγαπίου Λεονάρδου 1500 γρόσια, προκειμένου νὰ γίνουν δωμάτια για την στέγαση τῶν ἀπόρων σπουδαστῶν καὶ ἔπειτα επέστρεψε στη Σμύρνη.
Στις 19 Αυγούστου 1785 εξελέγη οικουμενικός Πατριάρχης καί ενθρονίστηκε την 9η Μαΐου του ίδιου χρόνου. Στον Πατριαρχικό Θρόνο έμεινε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1798. Επέδειξε ζήλο καί δραστηριότητα για την ανύψωση της παιδείας του Γένους καί την παγίωση του θρησκευτικού φρονήματός του. Ανακαίνισε τα κτίρια του Πατριαρχείου, ίδρυσε μεγάλο τυπογραφείο, που εξέδιδε κοινωφελή συγγράμματα, ένα ἀπὸ αὐτὰ καί ἡ Κιβωτός της Ἑλληνικῆς Γλώσσας.
Θεωρήθηκε ἀπὸ τὴν Πύλη ἀνίκανος νὰ διατηρήσει τὴν ὑποταγὴ τῶν λαῶν κάτω ἀπὸ τον τούρκικο ζυγό, καθαιρέθηκε τον Δεκέμβριο 1798 καί εξορίστηκε στο Ἅγιον Ὄρος, όπου παρέμεινε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1806, γενόμενος διδάσκαλος καὶ σύμβουλος τῶν μοναχῶν. Ἐπὶ Σουλτάνου Σελήμ, ἀνακλήθηκε στὸν Πατρ. Θρόνο (Σεπτέμβριος 1806) καὶ παρέμεινε μέχρι τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1808. Κατὰ τὴν δεύτερη Πατριαρχία του, ὁ Γρηγόριος ἀπελάθηκε καὶ πάλι τοῦ Πατρ. Θρόνου.
Πῆγε στὴν Πριγκιπόννησο σὰν ἐξόριστος, ἀσχολήθηκε μὲ διάφορες μελέτες καὶ ἔπειτα πῆγε πάλι στὸ Ἅγιον Ὄρος. Στὶς 14-12-1818 κλήθηκε γιὰ τρίτη φορὰ ὁ Γρηγόριος στὸν Οἰκουμενικὸ θρόνο, ὅπου παρέμεινε μέχρι 10 Ἀπριλίου 1821.
Κατὰ τὴν τρίτη αὐτὴ πατριαρχία του, ἵδρυσε «κιβώτιον ἐλέους», ἀναδιοργάνωσε τὸ Πατριαρχικὸ τυπογραφεῖο καὶ μερίμνησε γιὰ τὴν ἀνόρθωση τῆς παιδείας, ποὺ τότε κινδύνευε ἀπὸ νεωτερίζοντα φιλοσοφικὰ ῥεύματα.
Μετὰ τὴν ἔναρξη τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως καὶ τὸν θάνατο πολλῶν Ἑλλήνων ἐπισήμων, καὶ προβλέποντας τὸ δικό του θάνατο νὰ πλησιάζει, ὁ Γρηγόριος ἔμενε ἀτάραχος, ἀπτόητος καὶ πιστὸς στὸ ποιμαντικό του καθῆκον, ἀποκρούοντας τὶς συνεχεῖς συστάσεις τῆς Ῥῶσικης πρεσβείας, καθὼς καὶ τῶν ὁμογενῶν προκρίτων στὴν Κωνσταντινούπολη, νὰ δραπετεύσει ἀπὸ ἀσφαλῆ δρόμο γιὰ τὸ καλό του Ἔθνους.
Μετὰ τὴν τέλεση τῆς Πασχαλινῆς θείας Λειτουργίας, καὶ κατὰ τὴν 10η πρωινή, συνελήφθη μέσα στὸ Πατριαρχεῖο ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Οἱ δήμιοι τὸν ὁδήγησαν στὶς φυλακές, ὅπου τὸν ὑπέβαλαν σὲ φρικτὰ βασανιστήρια καὶ τὸν πίεζαν νὰ δεχτεῖ τὸν Ἰσλαμισμό. Ὁ Πατριάρχης ἀπάντησε:
«Μάταια κοπιάζετε. Ὁ Πατριάρχης τῶν Χριστιανῶν, Χριστιανὸς γεννήθηκε καὶ Χριστιανὸς θὰ πεθάνει». Τότε τὸν ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν φυλακὴ καὶ τὸν ὁδήγησαν δεμένο στὴν ἀποβάθρα τοῦ Φαναριοῦ. Ἐκεῖ ὁ Γρηγόριος γονάτισε, ἔκανε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καὶ περίμενε τὸν ἀποκεφαλισμό του. Ἀλλὰ κάποιος δήμιος τὸν κλώτσησε, τὸν σήκωσε ἐπάνω καὶ τὸν μετέφεραν στὶς Πύλες τοῦ Πατριαρχείου, ὅπου σὲ μία ἀπ' αὐτές, μὲ φρικτὸ τρόπο τὸν κρέμασαν.
Στὶς 10-4-1921 αὐτὸς ὁ νέος Ἱερομάρτυρας τῆς πίστης μας, διακηρύχθηκε Ἅγιος ἀπὸ σύνοδο 25 ἀρχιερέων στὴν Ἀθήνα καὶ παραμένει στὴ συνείδηση τοῦ Ὀρθόδοξου Ἑλληνικοῦ λαοῦ φωτεινὸ ἀστέρι αὐτοθυσίας γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν Πατρίδα.
Ἕνα χρόνο μετὰ τὸν ἀπαγχονισμὸ ἀνήμερα τοῦ Πάσχα τὸ 1821, τὸν ἐξευτελισμὸ καὶ τὴν μεταφορὰ τοῦ Λειψάνου Του στὴν Ὀδησσό, ὁ Ζακυνθινὸς ἱερωμένος Οἰκονόμος Νικόλαος Κοκκίνης (μετέπειτα Μητροπολίτης Ζακύνθου), ἐφημέριος τότε τοῦ παλαίφατου Ναοῦ τῆς Ὁδηγήτριας στὸ Τζάντε καὶ φλογερότατος Φιλικός, συνθέτει ακολουθία πρὸς τιμὴν τοῦ νέου Ἱερομάρτυρα.
Τὸ 1871 ὁ λόγιος Ἀρχιεπίσκοπος Ζακύνθου Νικόλαος Κατραμὴς συμμετέχει στὴν Ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν μετακομιδὴ τοῦ ἱεροῦ Του Λειψάνου στὴν Ἀθήνα ἀπὸ τὴν Ὀδησσό. Πρὶν τὴν ἀναχώρηση ὁ Κατραμὴς ἐκφωνεῖ λογύδριο, κατ' ἀπαίτησιν τῶν Ὁμογενῶν. Τὴν ἴδια χρονιά, ἕνα ἄλλο μέλος τῆς Συνοδικῆς ἐκείνης Ἐπιτροπῆς γιὰ τὴν Μετακομιδή, ὁ Ἀρχιμανδρίτης Ἀβέρκιος Λαμπίρης ἐκδίδει στὴν Ἀθήνα γιὰ λειτουργικὴ χρήση τὴν Ἀκολουθία τοῦ Κοκκίνη του 1822.
Ἀξιοσημείωτο εἶναι, ὅτι ὁ Διονύσιος Σολωμὸς στὸ πολύστιχο ποίημά του «Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» ἀποτυπώνει μὲ τὴν ἀπαράμιλλη δύναμη τοῦ λόγου του, τὴν κοινή του Γένους πεποίθηση γιὰ τὴν συμβολικὴ ἀξία τοῦ μαρτυρικοῦ τέλους τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου:
- «..Κειες τὲς δάφνες ποὺ ἐσκορπίστε τώρα πλέον δὲν τὲς πατεῖ, καὶ τὸ χέρι ὅπου ἐφιλῆστε πλέον, ἅ! πλέον δὲν εὐλογεῖ. Ὅλοι κλαῦστε. Ἀποθαμένος ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς κλαῦστε, κλαῦστε κρεμασμένος ὡσὰν νἄτανε φονιάς. Ἔχει ὀλάνοικτο τὸ στόμα π᾿ ὧρες πρῶτα εἶχε γευθῆ τ' Ἅγιον Αἷμα, τ' Ἅγιον Σῶμα λὲς πὼς θὲ νὰ ξαναβγῇ ἡ κατάρα ποὺ εἶχε ἀφήσει λίγο πρὶν νὰ ἀδικηθῇ εἰς ὁποῖον δὲν πολεμήση καὶ ἠμπορεῖ νὰ πολεμῇ. ...». [στροφὲς 134-139]. (Αναλυτικά εδώ)
Το Γλυπτό του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε'
Το Γλυπτό: Ο ανδριάντας του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε',
δεξιά της εισόδου του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι έργο
του γλύπτη Γεωργίου Φυτάλη. Ανεγέρθηκε το 1872 με
δαπάνη του Γεωργίου Αβέρωφ (Έλληνας επιχειρηματίας,
και ένας από τους μεγαλύτερους εθνικούς ευεργέτες).
Κατόπιν πρόσκλησης του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1871, προσκάλεσε τον ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και απήγγειλε με μεγάλη επιτυχία το ποίημα «Ο ανδριάς του αοιδίμου Γρηγορίου του Ε' Πατριάρχου» για τον Πατριάρχη στην αποκάλυψη του ανδριάντα του. Το διαβάζετε ολόκληρο ΕΔΩ.
• Διαβάστε ► Αριστοτέλης Βαλαωρίτης: Ο ανδριάς του αοιδίμου Γρηγορίου του Ε' Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
Ιστορία του ανδριάντα
Πρόκειται για έργο με επισημότητα, βαρύτητα, επιβλητικότητα. Αρχικά προβλεπόταν στη θέση του να τοποθετηθεί άγαλμα αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου. Η αντικατάσταση του με εκείνο του Γρηγορίου Ε' αντανακλούσε το «τέλος της ειδυλλιακής σχέσης των Νεοελλήνων με την αρχαιότητα».[2]
Εγγραφόταν στην ανάπτυξη της ιδέας εκείνη την περίοδο για τη δημιουργία ενός εθνικού πανθέου με την τοποθέτηση ανδριάντων και προτομών ηρώων της Επανάστασης στα προπύλαια του Πανεπιστημίου.[3]
Το έργο στήθηκε στις 25 Μαρτίου 1872 με δαπάνες του Γεωργίου Αβέρωφ αλλά η επεξεργασία του πρέπει να ξεκίνησε πολύ νωρίτερα. Η καθυστέρηση οφειλόταν στο γεγονός ότι ο Γεώργιος Φυτάλης προβληματιζόταν πάνω στα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά του Γρηγορίου. Γράφτηκε πως απευθύνθηκε ακόμα και στο Άγιον Όρος προκειμένου να βρει πιστή εικόνα του. Τελικά μάλλον η καθυστέρησή του οφειλόταν σε άλλους λόγους: σε τεχνικά προβλήματα ή σε φόρτο παραγγελιών.[4]
Παραπομπές:
1. Χρύσανθος Χρήστου-Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική Γλυπτική 1800-1940,εκδ. Εμπορική Τράπεζας της Ελλάδας, Αθήνα, 1982, σελ.42
2. Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπική, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1996, σελ.182
3. Χάρης Εξερτζόγλου, «Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα.Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε΄και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων τομ. 23 (2001), σελ.160
4. Ηλίας Μυκονιάτης, «Οι ανδριάντες του Ρήγα και του Γρηγορίου Ε΄στα προπύλαια του Πανεπιστημίου της Αθήνας και το πρώτο κοινό τους», Ελληνικά, τομ.35 (1984), σελ.355, 364-365
Βιβλιογραφία Πηγές:
• Ηλίας Μυκονιάτης, «Οι ανδριάντες του Ρήγα και του Γρηγορίου Ε' στα προπύλαια του Πανεπιστημίου της Αθήνας και το πρώτο κοινό τους», Ελληνικά, τομ.35 (1984), σελ.355-370
• Χρύσανθος Χρήστου-Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική Γλυπτική 1800-1940,εκδ. Εμπορική Τράπεζας της Ελλάδας, Αθήνα, 1982.
• Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπική, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1996
• Χάρης Εξερτζόγλου, «Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα. Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε' και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων τομ. 23 (2001), σελ. 153-182
• Ηλίας Μυκονιάτης, «Οι ανδριάντες του Ρήγα και του Γρηγορίου Ε' στα προπύλαια του Πανεπιστημίου της Αθήνας και το πρώτο κοινό τους», Ελληνικά, τομ.35 (1984), σελ.355-370
• Χρύσανθος Χρήστου-Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική Γλυπτική 1800-1940,εκδ. Εμπορική Τράπεζας της Ελλάδας, Αθήνα, 1982.
• Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπική, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1996
• Χάρης Εξερτζόγλου, «Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα. Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε' και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων τομ. 23 (2001), σελ. 153-182
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia Ntrekou.gr
Βίος και Πολιτεία του Αγίου και ενδόξου Ιερομάρτυρος
Γρηγορίου του Ε' Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
«Ἐπικαλούμενοι δὲ τὸν Κύριον τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς ἵνα διὰ τῶν ἱκεσιῶν καὶ τῶν πρεσβειῶν τοῦ ἱερομάρτυρος Γρηγορίου, οὗ τὸ ἱερὸν Λείψανον ἀπήλαυσεν ἤδη ἡ Ἑλλάς, σκέπῃ καὶ διαφυλάττῃ ἅπαν τὸ Ἑλληνικὸν γένος ὅπως δυνηθῇ ἐκπληρῶσαι τὴν ὑπὸ τῆς Θείας Προνοίας ἐπιβεβλημένην αὐτῇ ἀποστολήν, διατελοῦμεν εὐπειθέστατοι».
+ Ὁ Ἀρχιεπίσκ. Φθιώτιδος ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ,
+ Ὁ Ἀρχιεπίσκ. Ζακύνθου ΝΙΚΟΛΑΟΣ.
Οἱ Ἀρχιμανδρῖται Ἀβέρκιος Λαμπίρης,
Ἀγαθάγγελος Λεκόπουλος.
Γεώργ. Π. Ἀγγελόπουλος.
Ὁ Γραμμ. Κωνστ. Καλοθῆς.
Πατριαρχικό και συνοδικό σιγίλλιο του
πατριάρχη Γρηγορίου E', 1798 μ.Χ
Πατριαρχικό και συνοδικό σιγίλλιο του πατριάρχη Γρηγορίου E', 1798 μ.Χ. - Αρχείο Ιεράς Κοινότητος Αγίου Όρους Πρωτάτο - Στο κάτω μέρος, με γαλάζια μήρινθο, απαιωρείται η μολύβδινη σφραγίδα του πατριάρχη. - O πατριάρχης, φροντίζοντας για την ευταξία και τη βελτίωση όλων των μονών που υπάγονται στη δικαιοδοσία του οικουμενικού θρόνου, ανακαινίζει το «Tυπικό» του Αγίου Όρους που είχε εκδόσει στα 1783 ο εκ των προκατόχων του πατριάρχης Γαβριήλ Δ'.
Mεριμνώντας για τη λειτουργία της Σχολής του Αγίου Όρους, ορίζει την εκ μέρους της Μεγάλης Εκκλησίας οικονομική ενίσχυση της Σχολής με 375 γρόσια. Oι επιστάτες της Ιεράς Κοινότητος θα εκλέξουν δύο έγκριτους μοναχούς ως επιτρόπους του σχολείου, οι οποίοι και θα μεριμνούν για τη συλλογή κάθε χρόνο άλλων 625 γροσίων από τις μονές, ώστε το συνολικό ποσό των 1000 γροσίων να επαρκεί για τη μισθοδοσία των διδασκάλων και για τις λειτουργικές δαπάνες.
ΔΕΙΤΕ: Το Άγιο Όρος πριν από 100 χρόνια σε βίντεο ντοκουμέντο του 1919
Ο άγιος Γρηγόριος ο Ε' και η επανάσταση του 1821
Η κατασυκοφάντηση του ΣΩΤΗΡΑ των Ελλήνων
Αλλοίωση τής ιστορίας
1. Φανατικοί ιδεολογικοί ψευδοκατήγοροι
2. Τα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης
3. Η συνεργασία του Γρηγορίου του Ε' με τη Φιλική Εταιρία
4. Τι έχει γραφεί για το θέμα
• Ο Γρηγόριος ο Ε' και τα μαθηματικά
• Ο άγιος Γρηγόριος ο Ε' και οι επιστήμες
2. Τα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης
3. Η συνεργασία του Γρηγορίου του Ε' με τη Φιλική Εταιρία
4. Τι έχει γραφεί για το θέμα
• Ο Γρηγόριος ο Ε' και τα μαθηματικά
• Ο άγιος Γρηγόριος ο Ε' και οι επιστήμες
Van Gel Span: Επιτρέψτε μου 3 μνείες για θέματα λιγότερο φωτισμένα από την παραπομπή: 1. Η πύλη όπου απαγχονίστηκε ο Γρηγόριος του Πατριαχικού ναού Αγ. Γεωργίου που από 1601 είναι έδρα του Πατριαρχείου, παραμένει κλειστή από 10.04.1821 και σήμερα έχει πλέον βαφεί μαύρη (προσωπικά την θυμάμαι καφετί σε ταξίδια περασμένων δεκαετιών) και είναι λογικό ότι θα ανοίξει σε τυχόν (κατά τις προφητείες πιθανόν) επαναφορά Πόλης υπό ελληνική διοίκηση, προς εκπλήρωση σχετικού θρύλου. 2. Η σωρός του έμεινε κρεμασμένη και προπηλακιζόμενη 3 ημέρες, κατόπιν μια ομάδα τριών Εβραίων αγόρασαν το πτώμα του, το περιέφεραν στους δρόμους και το έριξαν στον Κεράτιο κόλπο. Τα ονόματα των τριών αυτών Εβραίων ήταν Μουτάλ, Μπιταχί και Λεβύ. Τη σκηνή της περιφοράς του σκηνώματος από τους τρεις Εβραίους έχει αποδώσει παραστατικά σε πίνακά του ο Γερμανός ζωγράφος Πέτερ φον Ες. Ένας Κεφαλλονίτης πλοίαρχος, ονόματι Νικόλαος Σκλάβος, βρήκε το σκήνωμα και το μετέφερε στην Οδησσό, όπου και ετάφη στον ελληνικό ναό της Αγίας Τριάδος. Η μεταφορά από Οδησσό σε Αθήνα περιγράφεται στη δημοσίευση, όπου σήμερα βρίσκεται στον Μητροπολιτικό ναό Ευαγγελισμού Θεοτόκου της οδού Μητροπόλεως, σε σαρκοφάγο του έχοντα δεσμούς με την οικογένεια του αρχιτέκτονα Λύσσανδρου Καυτατζόγλου. 3. Ο αντικληρικαλιστής αρχαιολάτρης Λιαντίνης τονίζει τον αφορισμό ηρώων και της Επανάστασης που έκανε για πολιτικούς λόγους επιβίωσης του θεσμού του Πατριαρχείου και το γνώριζαν και οι "αφορεσθέντες", π.χ. ο αναφερόμενος Αλέξανδρος Υψηλάντης έλαβε από τον Γρηγόριο επιστολή στην οποία επαναλάμβανε τη λέξη «φρόνησις, φρόνησις, φρόνησις», ενώ ο Υψηλάντης του απάντησε δια του κομιστή Παπαρηγόπουλου ότι υπάρχει έτοιμο πλοίο για να μεταφέρει τον Πατριάρχη στην Οδησσό ή Πελοπόννησο. Συνεπώς η άποψη περί συνειδητού προδοτικού αφορισμού κυκλοφορεί από ανθρώπους που αναζητούν αφορμές να τον συκοφαντήσουν. facebook.com/groups/aenai.sofia.dr
«Ο Πατριάρχης Γρηγορίος Ε' συρόμενος στην αγχόνη» πίνακας
του Νικηφόρου Λύτρα - Lytras - Execution of_Gregory V'
Γρηγόριος Ε': προδότης ή μάρτυρας;
TA NEA 25 Μαρτίου 2011 | 07:00 tanea.gr
των ιστορικών Κρεμμυδά, Παναγιωτόπουλου
Στις 23 Μαρτίου 1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' αφόρισε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και την Επανάσταση. Στις 10 Απριλίου όμως απαγχονίστηκε στο πλαίσιο αντιποίνων κατά της εξέγερσης. Τι ήταν εν τέλει ο συγκεκριμένος Πατριάρχης;
Οι πιο άτεγκτες απόψεις βλέπουν στη συμπεριφορά του Γρηγορίου να αντανακλάται ο συντηρητισμός της Εκκλησίας και η υποταγή του πατριαρχικού θεσμού στα κελεύσματα του Σουλτάνου. Ο Βασίλης Κρεμμυδάς λέει χαρακτηριστικά ότι η ιδεολογία της Εκκλησίας ήταν αντεπαναστατική. «Στην Εγκύκλιο του Μαρτίου του 1821 ο Γρηγόριος ισχυρίστηκε ότι οι επί γης εξουσίες, οι βασιλείες, είναι θεόπεμπτες και όποιος οργανώνει ανταρσία εναντίον τους διαπράττει μέγιστο αμάρτημα, είναι σαν να κινείται εναντίον του Θεού και γι΄ αυτό η Εκκλησία τον αφορίζει και τον καταδικάζει σε αιώνια τιμωρία- και τον Σουλτάνο ο Θεός τον έστειλε και οι Έλληνες επαναστάτες διέπρατταν το ίδιο αμάρτημα». Για όσους μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι ο Γρηγόριος Ε] εξαναγκάστηκε να εκδώσει αυτή την Εγκύκλιο, ο ίδιος ιστορικός θυμίζει ότι «υπάρχει άλλη Εγκύκλιος, του ίδιου Πατριάρχη, το 1797, με το ίδιο ιδεολογικό περιεχόμενο».
Ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος είναι στο σημείο αυτό πιο μετριοπαθής. «Ως εκπρόσωπος ενός θεσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και υπεύθυνος για τη νομιμοφροσύνη των υπόδουλων Ελλήνων, ήταν καταδικασμένος να... καταδικάσει την Επανάσταση, πράγμα που ήταν αναμενόμενο και με αυτή την έννοια αποδεκτό. Γι΄ αυτό και ο αφορισμός δεν έπαιξε ρόλο στον Αγώνα. Από την άλλη, η έρευνα έχει αποδείξει ότι και ο ίδιος και το περιβάλλον του ήσαν κοινωνοί του “μυστικού”. Γνώριζαν ότι εξελίσσεται μια συνωμοσία για μια εξέγερση, όμως ούτε την κατέδωσαν ούτε προχώρησαν σε ενέργειες για να την αποτρέψουν. Ο ρόλος του λοιπόν δεν ήταν αποκλειστικά καλός ή κακός. Και ο απαγχονισμός του ενθάρρυνε την εμπλοκή της Ρωσίας, η οποία θεώρησε ότι παραβιάστηκε η ρωσοτουρκική συνθήκη και στράφηκε στην υπεράσπιση των ορθόδοξων πληθυσμών».
Ο Βασίλης Κρεμμυδάς (1935 - 2017) ήταν Έλληνας ιστορικός, ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών. Επίκεντρο της επιστημονικής του έρευνας είναι η περίοδος της οθωμανικής επικυριαρχίας στην Ελλάδα, η Επανάσταση του 1821 και τα πρώτα χρόνια λειτουργίας και διαμόρφωσης του ελληνικού κράτους.
Ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος (γεν. 1932) είναι Έλληνας ιστορικός, με ειδίκευση την μελέτη της νεώτερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.• Γρηγόριος Ε': προδότης ή μάρτυρας;
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι:
• Προσφορά Ιεράς Εικόνας Αγίου Γρηγορίου Ε’ στην Ι.Μ.Αγ. Λαύρας Καλαβρύτων - Αθ. Π. Χρονόπουλος, επίτιμος Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Ανάπτυξης και Πρόεδρος Συλλόγου Καλαβρυτινών Πειραιώς «Η ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ»
• Γρηγόριος ο Ε’: Προδότης του Έθνους ή εθνομάρτυρας; του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα, ομότιμου καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης ikivotos.gr
• Η μικρότητα του μαρξιστή ιστορικού μπροστά στο 1821. Σχόλια σ’ ένα βιβλίο του Βασίλη Κρεμμυδά
• Προσφορά Ιεράς Εικόνας Αγίου Γρηγορίου Ε’ στην Ι.Μ.Αγ. Λαύρας Καλαβρύτων - Αθ. Π. Χρονόπουλος, επίτιμος Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Ανάπτυξης και Πρόεδρος Συλλόγου Καλαβρυτινών Πειραιώς «Η ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ»
• Γρηγόριος ο Ε’: Προδότης του Έθνους ή εθνομάρτυρας; του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα, ομότιμου καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης ikivotos.gr
• Η μικρότητα του μαρξιστή ιστορικού μπροστά στο 1821. Σχόλια σ’ ένα βιβλίο του Βασίλη Κρεμμυδά
Βίντεο/Αφιέρωμα στην Μνήμη του Αγίου
Γρηγορίου Πατριάρχη Ε' Κων/πόλεως
Βίντεο 47:45'' (audio) Ομιλία του Πανοσιολογιοτάτου Αρχιμανδρίτη π. Ανανία Κουστένη 07/04/05 Άγιος Γρηγόριος ο Ε', ο κορυφαίος των νεομαρτύρων (10 Απριλίου). Εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος «Λύχνος τοις ποσί μου». Ο Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης είναι μια πνευματική μορφή του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Γεννήθηκε το έτος 1945 στην Δημητσάνα Αρκαδίας και ακολούθησε τον δρόμο του μοναχισμού, για να δοθεί στον Θεό και τον άνθρωπο.
Ο Οσιολογιώτατος Μοναχός Μάξιμος Ιβηρίτης, πρώην Πρωτεπιστάτης του Αγίου Όρους, μιλάει για την εθνομαρτυρική παρουσία του Αγίου Γρηγορίου του Ε' και την τιμή του στο Άγιον Όρος.
Εκπομπή Αρχονταρίκι της ΕΡΤ με θέμα την «Επανάσταση του 1821».
Καλεσμένος ο Ακαδημαϊκός, Καθηγητής Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος.
Ο Μπογδάνος ισχυρίστηκε ότι δήθεν ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε' εξαναγκάστηκε να αφορίσει την επανάσταση. Δείτε ποια είναι η πραγματικότητα από μια διάλεξη του καθηγητή Δημήτρη Λιαντίνη!
Λιαντίνης: ο Γρηγόριος o 5oς: Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το '21 το Πατριαρχείο στάθηκε πάλι προδοτικά έναντι των επαναστατών, υποστηρίζοντας την άρρηκτη συμμαχία του με τους Τούρκους. Ο Γρηγόριος ο Ε' επί της πρώτης πατριαρχίας του αφόρισε τον Ρήγα Φερραίο, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και τον Μιχαήλ Σούτσο, ενώ επί της τρίτης πατριαρχίας του εξέδωσε τις τρεις γνωστές πλέον αφοριστικές εγκυκλίους του εναντίον όλων των επαναστατών. Και επειδή «την προδοσία πολλοί ηγάπησαν, μα τον προδότη ουδείς» αρκετές φορές ακόμη και οι στενότεροι συνεργάτες του σουλτάνου όπως ο Γρηγόριος ο Ε', έχασαν το κεφάλι τους απ' το τούρκικο γιαταγάνι, όταν το απαιτούσε η εξυπηρέτηση των ευρύτερων τουρκικών συμφερόντων. Έτσι τον Απρίλιο του 1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε' απαγχονίσθηκε δημόσια στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου. Η περίπτωση της εκτελέσεώς του επ' ουδενί δεν αποτελεί θύμα πατριωτισμού όπως σήμερα λέγεται, παρά θύμα αλλαξοπατριαρχίας απ' τις διαβολές και τις κατηγορίες του άσπονδου εχθρού του Ευγένιου προς τον σουλτάνο.
Άγιος Γρηγόριος ο Ε'. Θεατρική παράσταση που παρουσίασαν οι νέοι του Κέντρου Νεότητας Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κορίνθου 24, 25 και 26 Μαρτίου 2012, στην αίθουσα εκδηλώσεων.
Ο αφορισμός της επανάστασης: Είναι ένα θέμα που προκαλεί αντιπαράθεση μέχρι και σήμερα. Σε αυτό το σύντομο βίντεο προσπαθούμε να δώσουμε μια εικόνα της κατάστασης και μια εξήγηση για το γεγονός.
Πηγές: -- Clogg Richard.Σύντομη ιστορία της νεώτερης Ελλάδας.
--"Ιστορία του νέου Ελληνισμού κατά τη διάρκεια της οθωμανικής
πολιτικής κυριαρχίας.".Φ.Κοτζαγεώργης. Δ.Παπασταματίου. (2015)
