Η Μάχη στο Λεβίδι και η θυσία του ήρωα Αναγνώστη Στριφτόμπολα στην πρώτη νικηφόρα μάχη των Ελλήνων κατά των Τούρκων


14 Απριλίου 1821 η Μάχη στο Λεβίδι, η 1η νικηφόρα μάχη 
των Ελλήνων κατά των Τούρκων, όπου και σκοτώθηκε
ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας, ανιψιός του Κολοκοτρώνη.

Έρευνα, επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Στις 14 Απριλίου 1821, έγινε η ένδοξη μάχη του Λεβιδίου
όπου ο οπλαρχηγός Αναγνώστης Στριφτόμπολας μαζί με
70 ακόμα Έλληνες αντιμετώπισε την επίθεση 3.000
Τούρκων και τους κατατρόπωσε, πεθαίνοντας την ίδια μέρα.

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 είναι μια μακρά αλυσίδα από μάχες που η κάθε μία έπαιξε από μόνη της καθοριστικό ρόλο στην τελική έκβαση του Αγώνα για την Ελευθερία.

Μια από αυτές ήταν και η Μάχη του Λεβιδίου που έγινε στην Αρκαδία στις 14 Απριλίου 1821 και στην οποία πρωταγωνίστησε ένας από τους όχι ευρέως γνωστούς ήρωες της Επανάστασης, ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας.

Γράφει το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» της 22ας Μαρτίου του 1930.

«Μεταξύ Τριπόλεως και Καλαβρύτων υπάρχει το ιστορικό Λεβίδι, όπου κατά τους χρόνους της επαναστάσεως εδόθη η αποφαστιστική μάχη κι έκρινε την τύχη του περαιτέρω αγώνος.[…]

Ο πρώτος ήρως της μάχης του Λεβιδίου, ο οποίος ήρχισε τον αγώνα κατά του τακτικού στρατού την 4ην Απριλίου 1821 ήτο ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας, εκ Κερτέζης των Καλαβρύτων».

Τον Μάιο του 1837, η επιτροπή των αγωνιστών εξέδωσε πιστοποιητικό για την ηρωική δράση του Στριφτόμπολα. Οι υπογραφές των μελών της επιτροπής αυτής μιλούν από μόνες τους: «Οι στρατηγοί: Πέτρος Μαυρομιχάλης, Κανέλλος Δεληγιάννης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Νικήτας Σταματελόπουλος, Χρύσανθος Σισσήνης και συνταγματάρχης Διονύσιος Ευμορφόπουλος».

Γράφουν οι ήρωες του 1821 για τον Στριφτόμπολα:

«Συνελθών μετά των λοιπών οπλαρχηγών της επαρχίας Καλαβρύτων εις το Λεβίδιον της Τριπολιτζάς, εοποθετήθη εκεί μετά των λοιπών στρατευμάτων, όπου εις την εκείθεν φυγήν των λοιπών οπλαρχηγών από την επιδρομήν οκτώ χιλιάδων εκ Τριπόλεως εξερχομένων επιλέκτων Οθωμανών, έμεινε μόνος με τεσσαράκοντα και οκτώ εκ των στρατιωτών του εξ οικείας του θελήσεως, αντικρούων την άνισον αυτών δύναμιν, έπεσε γενναίως απέναντι των εχθρών της πατρίδος εις την αξιομνημόνευτον εκείνην μάχην του Λεβιδίου, δι’ ης πρώτον επεστηρίχθη η υπέρ ανεξαρτησίας ελληνική επιχείρησις»

Το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» της 27ης Αυγούστου 1930
αναφέρεται στη σημασία της Μάχης του Λεβιδίου.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 27.8.1930. Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 27.8.1930. Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«Η αναχαίτισις του χειμάρρου του εχθρού υπό μιάς φούχτας ηρώων υπήρξε μεγάλο γεγονός. Δεν απέδειξε των ηρωισμόν των ολίγων που επάλαισαν στήθος προς στήθος, δεν έδωκε καιρόν εις τα συντεταγμένα τμήματα των άλλων αρχηγών να επιτεθούν και διαλύσουν τον εχθρόν, αλλά εξησφάλισε μίαν νίκην από της πρώτες του αγώνος – Απρίλιος 1821- η οποία ανεπτέρωσε το φρόνημα των ραγιάδων.

★ Μίαν ηθικήν νίκην ανεκτιμήτου αξίας που είχε πανελλήνιον επίδρασιν. Ακόμη η νίκη αυτή εξησφάλισε το Λεβίδι ως στρατιωτικόν κέντρον, ως ορμητήριον κατά της Τριπολιτζάς, η οποία έπεσε σε λίγο.

★ Οι απλοί εκείνο αγωνισταί ηγέται ήσαν και στρατιωτικοί περιωπής. Είχαν έμφυτον την αντίληψιν της στρατηγικής σημασίας του μέρους και αι όλαι κινήσεις των, όπως θα ελέγαμε σήμερον, αποδεικνύουν τακτικήν, μόρφωσιν, συνείδησιν, η οποία απέδωκε θαύματα».

Η δύναμη των Τούρκων που ξεκίνησαν από την Τρίπολη, το βράδυ 13ης προς 14η Απριλίου αριθμούσε χιλιάδες άνδρες. Στην είδηση της άφιξης τους έξω από το Λεβίδι πολλοί ήταν οι Έλληνες που πανικοβλήθηκαν και εγκατέλειψαν τις θέσεις του. Ο Στριφτόμπολας όμως με μερικές δεκάδες άντρες τους παρέμειναν. Ταμπουρώθηκαν σε σπίτια του χωριού και όταν οι Τούρκοι μπήκαν στο Λεβίδι άνοιξαν πυρ, περικυκλώνοντας με τα βόλια τους, τους αιφνιδιασμένους Τούρκους. Ο Στριφτόμπολας τελικά σκοτώθηκε έχοντας καταφέρει όμως να προσφέρει στον Αγώνα, σπουδαία υπηρεσία.

«Έπεσε μεν ο αρχηγός και εκάησαν εις το σπίτι τα παλληκάρια του, αλλά το αποτέλεσμα επήλθεν. Επρόφθασαν οι άλλοι αρχηγοί, επετέθησαν από τα νώτα, κατεπτόησαν τον εχθρόν και έδωκαν την κίνην που εχρειάζετο εις την αρχήν του αγώνος».

Η Κέρτεζη τίμησε τον ήρωα του ΄21 Αναγνώστη Στριφτόμπολα
Η Κέρτεζη τίμησε τον ήρωα του ΄21 Αναγνώστη Στριφτόμπολα (ΦΩΤΟ)

Η πρώτη νικητήριος μάχη της Ελληνικής Επαναστάσεως
ή ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας

Η μάχη του Λεβιδίου, ήταν «Μέγας Θεμέλιος Λίθος» του κολοσσιαίου οικοδομήματος της Ελληνικής ελευθερίας! Επί του θεμελίου αυτού λίθου, οι μετά ταύτα επιζήσαντες αγωνιστές έκτισαν την ελευθερία! την γλυκύτατη ελευθερία! Την ελευθερία εκείνη, την οποίαν εμείς σήμερα αναπνέουμε ασφαλείς μέσα στα φιλήσυχα σπίτια των πατέρων μας, αναφέρει ο Π. Ιατρίδης.

Μια από τις καθοριστικές μάχες που δόθηκαν με την έναρξη της επανάστασης του 1821, ήταν η μάχη του Λεβιδίου πριν την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Εκεί σκοτώθηκε ο Στριφτόμπολας ο Αναγνώστης, ο ανιψιός του Γέρου του Μοριά, Κολοκοτρώνη.

Αποφασιστική μάχη για την ανύψωση του ηθικού των επαναστατημένων Ελλήνων, που δόθηκε στις 14 Απριλίου 1821 στο Λεβίδι, ένα χωριό που είναι χτισμένο στις ανατολικές πλαγιές του Μαινάλου, 25 χιλιόμετρα βόρεια της Τρίπολης.

Στις αρχές Απριλίου του 1821 είχε σχεδόν επικρατήσει το στρατηγικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη, που στόχευε στην κατάληψη της Τριπολιτσάς, του διοικητικού κέντρου του Οθωμανικού Μωριά. Γι’ αυτό, γύρω από την Τριπολιτσά είχαν αρχίσει να δημιουργούνται ελληνικά στρατόπεδα, για να την αποκόψουν από την υπόλοιπη Πελοπόννησο και να καταστήσουν ευκολότερη την άλωσή της. Όμως, με τη θέα των Τούρκων οι στρατολογημένοι Έλληνες το έβαζαν στα πόδια, χωρίς να ρίξουν ούτε μία τουφεκιά, με αποτέλεσμα ένα μετά το άλλο τα στρατόπεδα να διαλύονται. 

Τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και ραγιαδισμού είχαν κάνει πολλούς Έλληνες να σκύβουν το κεφάλι, όταν έβλεπαν Τούρκο και να υπομένουν μοιρολατρικά τον αυταρχισμό του. Άλλωστε, όσοι είχαν σηκώσει ανάστημα κατά του δυνάστη συχνά το πλήρωναν με το κεφάλι τους.

Διαβάστε: Η Άλωση της Τριπολιτσάς, από τις κορυφαίες στιγμές της Επανάστασης του 1821

Στο Λεβίδι, όμως, όταν ακούσθηκε ότι φθάνει τουρκικός στρατός από την Τριπολιτσά κανείς δεν έφυγε. Ήταν το πρώτο στρατόπεδο που δεν διαλύθηκε στο άκουσμα της είδησης ότι 3.000 πεζοί και ιππείς έχουν εκστρατεύσει εναντίον τους. Το στρατόπεδο του Λεβιδίου είχε συσταθεί από τους Καλαβρυτινούς και τους ντόπιους οπλαρχηγούς Παναγιώτη Αρβάλη και Γεώργιο Μπηλίδα. 

Ήδη από τις 12 Απριλίου το στρατόπεδο είχε ενισχυθεί με τους οπλαρχηγούς Σωτήριο Χαραλάμπη, Σωτήριο Θεοχαρόπουλο, Νικόλαο Σολιώτη και Αναγνώστη Στριφτόμπολα. Οι Τούρκοι ξεκίνησαν από την Τριπολιτσά με κατεύθυνση το Λεβίδι το βράδυ της 13ης Απριλίου.

Μόλις πληροφορήθηκαν την επικείμενη άφιξη του τουρκικού στρατού συγκεντρώθηκαν στο σπίτι, όπου διέμενε ο καλαβρυτινός Σωτήρης Χαραλάμπης και αποφάσισαν κατά πρώτο να ζητήσουν βοήθεια από τα γειτονικά στρατόπεδα της Αλωνίσταινας και του Κακουρίου και κατά δεύτερο να πιάσουν τις εισόδους του Λεβιδίου, ώστε να εμποδίσουν τους Τούρκους να εισέλθουν στο χωριό. Ο Σωτήρης Χαραλάμπης ταμπουρώθηκε σε μια ράχη κοντά στο Λεβίδι, ενώ πιο κάτω βρέθηκε ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας.

Τις πρωινές ώρες της 14ης Απριλίου, όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι το τουρκικό ιππικό πλησιάζει το Λεβίδι, πολλοί άνδρες πανικοβλήθηκαν. Εγκατέλειψαν τις θέσεις τους, παρά τις προσπάθειες των οπλαρχηγών να τους συγκρατήσουν και κατέφυγαν στο βουνό. Τότε ο Στριφτόμπολας με 70 άνδρες αποφάσισε να δώσει τη μάχη μέσα στο χωριό. Οι Τούρκοι όρμησαν με άγριες διαθέσεις κατά των οχυρωμένων Ελλήνων, αλλά αντιμετώπισαν τη σθεναρή αντίστασή τους. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι του λαϊκού ποιητή Παναγιώτη Κάλα ή Τσοπανάκου (1789-1825) «… στο Βαλτέτσι στο Λεβίδι / πέφτει αλύπητο λεπίδι…»

Πραγματική μάχη δόθηκε έξω από το σπίτι που βρισκόταν ο Στριφτόμπολας. Εκεί έπεσαν οι περισσότεροι Τούρκοι, αλλά και ο ηρωικός οπλαρχηγός από τα Καλάβρυτα. Εν τω μεταξύ, είχαν αρχίσει να καταφθάνουν οι ενισχύσεις από τα διπλανά στρατόπεδα υπό τους Δημήτριο Πλαπούτα, Ηλία Τσαλαφατίνο, Νικόλαο Πετμεζά, Σταύρο Δημητρακόπουλο και Ασημάκη Σκαλτσά. Τότε, οι αμυνόμενοι βγήκαν από τα σπίτια και όρμησαν κατά των Τούρκων, που πανικόβλητοι εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης, αφήνοντας πίσω τους πολλούς νεκρούς.

Η νίκη των Ελλήνων στο Λεβίδι αποτέλεσε το σημαντικότερο ως τότε γεγονός του Αγώνα. Οι ραγιάδες έβλεπαν πλέον ότι οι Τούρκοι δεν ήταν ανίκητοι!


Ν. ΛυγερόςΟ Αναγνώστης
ο ανιψιός του Γέρου του Μοριά
δεν ήξερε μόνο γράμματα
έμαθε και να τα διδάσκει
για να μεταδοθεί η γνώση
στην Ντροπολιτσά
αλλά δεν ήξερε να γονατίζει
κάτω από τον τούρκικο ζυγό
έτσι αποφάσισε να πολεμήσει
για την ελευθερία της πατρίδας
κι επειδή οι Τούρκοι τους πολεμούσαν
πήγαν μαζί στη Ζάκυνθο
και διακρίθηκαν στις μάχες
κι επέστρεψαν μόνο
όταν τα πράγματα άλλαξαν
τότε έγινε σωματοφύλακας
κι αργότερα μυήθηκε
στη Φιλική Εταιρεία
δημιούργησε επαναστατικό σώμα
και πολιόρκησε τα Καλάβρυτα
αλλά και την Ακροκόρινθο
κι έπεσε ηρωικά στο Λεβίδι
στις 14 Απριλίου 1821.
Άξιος!

Αναγνώστης (Δημήτριος) Στριφτόμπολας
Κέρτεζη Καλαβρύτων 1778 – Λεβίδι 14 Απριλίου 1821

Αδριάντας του Αν. Στριφτόμπολα στην κεντρική πλατεία του Λεβιδίου
Αδριάντας του Αν. Στριφτόμπολα στην κεντρική πλατεία του Λεβιδίου

Ο Δημήτριος Στριφτόμπολας, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε το 1778 στην Κέρτεζη Καλαβρύτων. Ήταν γιος του Αργύρη Στριφτόμπολα, εγγονός του οπλαρχηγού Δημητρίου Στριφτόμπολα και ανιψιός εκ μητρός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Οι γονείς του θέλησαν να τον μορφώσουν και τον εμπιστεύτηκαν σε αυστηρούς δασκάλους. Επιμελής ως μαθητής, ο νεαρός Δημήτριος έμαθε τα βασικά γράμματα και γι’ αυτό ονομάστηκε Αναγνώστης, όνομα το οποίο δινόταν σε όσους ήξεραν γραφή και ανάγνωση στους χαλεπούς εκείνους καιρούς.

Από το 1800 έως το 1805 εργάσθηκε ως δάσκαλος στην Ντροπολιτσά (σημερινή Τρίπολη), αλλά αντί να μαθαίνει τα παιδιά γράμματα τα μάθαινε την τέχνη του πολέμου, και ειδικά πως να χειρίζονται το μαχαίρι.

Ήταν άσπονδος εχθρός των Τούρκων και φιλονικούσε συνέχεια μαζί τους, ώσπου μία μέρα σκότωσε κάποιον Τούρκο. Κυνηγημένος, πήρε τον δρόμο για τα βουνά της Λακωνίας, μαζί με τον πατέρα του Αργύρη και τον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ζώντας ληστρικό βίο. Καταδιωκόμενοι συνεχώς από τους Τούρκους, κατέφυγαν στην αγγλοκρατούμενη Ζάκυνθο, όπου κατατάχθηκαν στον αγγλικό στρατό και διακρίθηκαν σε μάχες κατά των γαλλορώσων στο Ιόνιο.

Το 1807 ο Στριφτόμπολας μαζί με τον Κολοκοτρώνη αποβιβάστηκαν στην Πελοπόννησο για να βοηθήσουν τον Λαλαίο τουρκαλβανό Αλιάγα ή Αλή Φαρμάκη, ο οποίος είχε επαναστατήσει κατά του Αλή Πασά. Έφτασαν καθυστερημένα μετά την ήττα του Φαρμάκη και αναγκάστηκαν να καταφύγουν και πάλι στη Ζάκυνθο. Όταν ηρέμησαν τα πράγματα στην Πελοπόννησο, ο Στριφτόμπολας επέστρεψε στην Πελοπόννησο. Εγκαταστάθηκε στα Καλάβρυτα κι έγινε σωματοφύλακας του προκρίτου Ασημάκη Ζαΐμη.

Το 1817 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον συντοπίτη του Σωτήρη Χαραλάμπη.

Το 1818 επέστρεψε στην Τριπολιτσά σαν σωματοφύλακας του Ασημάκη Ζαΐμη. Εκεί αρρώστησε βαριά και φοβούμενος τους Τούρκους κατέφυγε στο σπίτι του Ιωάννη Στεφανόπουλου, ωρολογοποιού στο επάγγελμα, ο οποίος έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τους Τούρκους, έως ότου ανάρρωσε.

Το 1821 συγκρότησε επαναστατικό σώμα από 15 άντρες με το οποίο πήρε μέρος στην πολιορκία και την κατάληψη των Καλαβρύτων (21-26 Μαρτίου 1821) και συμμετείχε με τα παλληκάρια του στην πολιορκία της Ακροκορίνθου. Στη συνέχεια πολέμησε με τα παλληκάρια του στην Μάχη του Λεβιδίου όπου έπεσε ηρωικά μαχόμενος στις 14 Απριλίου 1821.

Άφησε χήρα τη γυναίκα του, Αγγελική Στριφτομπολίνα, και ανεξακρίβωτο αριθμό παιδιών. Πάντως, ένα από τα παιδιά του, ο Γεώργιος Στριφτόμπολας, έλαβε μέρος και διακρίθηκε σε μάχες της Επανάστασης.

Ανώνυμος συγγραφέας του 1850 που αφηγείται λεπτομέρειες της δράσης της οικογένειας Στριφτόμπολα, αναφέρει την παρουσία της ομάδας του Αναγνώστη Στριφτόμπολα στην δοξολογία και ορκωμοσία αγωνιστών στην Αγία Λαύρα την 17 Μαρτίου 1821 (εορτή του Αγ. Αλεξίου, πολιούχου των Καλαβρύτων). Αναφέρει μάλιστα ότι μέλος της εν λόγω ομάδας ήταν ο σημαιοφόρος της σημαίας με τον Φοίνικα. Η παρουσία του Αν. Στριφτόμπολα στις πρώτες πολεμικές ενέργειες στα Καλάβρυτα και μετέπειτα στο Λεβίδι πιστοποιείται από έγγραφο που υπογράφουν το 1827 ο Π. Μαυρομιχάλης και άλλοι ήρωες της Επανάστασης. Ως αγωνιστής αναφέρεται και ο γιος του Γεώργιος. sophia-ntrekou.gr

Η δημοτική ποίηση τίμησε τον Αναγνώστη Στριφτόμπολα

Στη Μάχη στο Λεβίδι έπεσε ο Αναγνώστης, ανιψιός του Κολοκοτρώνη, Στριφτόμπολας (14 Απριλίου 1821)

Τρεις περδικούλες κάθουνται, Στη μέση στο Λεβείδι
Έχουν τα νύχια κόκκινα Και τα φτερά βαμμένα,

Η μια τυράει τη Κέρτεζη, Κ’ η άλλη της Κλουκίναις
Κ’ η Τρίτη η καλλήτερη, Μυριολογάει και λέει,

Τ’ είν’ το κακό που γίνεται, Στη μέση στο Λεβείδι
Κάνε βουνά γκρεμίζονται, Κάνε στοιχιά παλεύουν.

Μήτε βουνά γκρεμίζουνται, Μήτε στοιχιά παλεύουν,
Εκλείσαν τον Στριφτόμπολα, Οκτώ χιλιάδες Τούρκοι.

Χίλιοι τον κρουν τη μια μεριά, Και χίλιοι από την άλλη,
Μια μπαταριά του δόκανε, Η μια μεριά κ’ άλλη,

Τρία βόλια τον επήρανε, Τα τρία φαρμακωμένα.
Το ένα τον πήρε στην καρδιά, Και τα άλλο στο πλεμόνι,

Το τρίτο το φαρμακερό, Τον πήρε στο καρύδι
Το στόμα του αίμα γέμισε, Κ’ η μύτη του φαρμάκι

Η γλώσσα του αηδονολαλεί, Σαν το χελιδονάκι,
Βρε που είσαι μπάρπα Κωνσταντή, Και ξάδελφε Βασίλη,

Και Νικολάκη γλήγωρε, Γκολφίνε αγαπημένε
Για βγάλτε τα’ αλαφρά σπαθιά, Και τα βαριά τουφέκια,

Ελάτε να με πάρετε, Απ’ των Τούρκων τα χέρια
Και αν πάτε από την Κέρτεζη, Περάστ’ από της Κλουκίναις

Κ’ ειδήτε τη γυναίκα μου, Τη μικροπαντρεμένη,
Πε της μη με καρτερή, Να μη μ’ απαντυχαίνη

Να μην αλλάξη την Λαμπρή, Φλωριά να μη φορέση
Τ’εμένα με σκοτώσανε, Οι Τούρκοι Τριπολιτζιώτες.

Πήρα την πλάκα πεθερά, Τη μαύρη γης γυναίκα.
Και αυτά τα λιανολίθαρα, Πήρα γυναικαδέλφια.

Η Μάχη του Λεβιδίου ήταν ένα από τα πολεμικά 
επεισόδια της επανάστασης του 1821.

Μάχη του Λεβιδίου
Ελληνική Επανάσταση του 1821
Χρονολογία14 Απριλίου 1821
ΤόποςΛεβίδι
ΈκβασηΝίκη των Ελλήνων
Αντιμαχόμενοι
 Έλληνες επαναστάτες
Ηγετικά πρόσωπα
Αναγνώστης Στριφτόμπολας
Ασημάκης Σκαλτσάς
Δημήτρης Πλαπούτας
Κεχαγιάμπεης
Δυνάμεις
λίγοι υπερασπιστές κι ενισχύσεις
3.000 ιππείς

Η εξέλιξη της μάχης

Τα επαναστατικά τμήματα των Ελλήνων είχαν πάθει πανωλεθρία και είχαν χάσει το ηθικό τους. Πολλοί αγωνιστές λιποτάκτησαν και ανέβηκαν στα βουνά. Οι Καλαβρυτινοί που μόλις πριν από λίγες ημέρες είχαν απελευθερωθεί έσπευσαν να πάρουν μέρος και σε άλλες μάχες.

Οι αρχηγοί Πετιμεζαίοι, Σκαλτσάς, Λεχουρίτης, Χαραλάμπης, Στριφτόμπολας, Καρασπύρος, Σολιώτης και άλλοι, συγκέντρωσαν 800 παλληκάρια και μαζεύτηκαν στο Λεβίδι. Εκεί προστέθηκαν και άλλοι από την Τρίπολη υπό τον Αβράλη. 

Οι Τουρκικές αρχές, μόλις πληροφορήθηκαν την συνάθροιση τόσων Ελλήνων επαναστατών έστειλαν ισχυρή δύναμη που ξεκίνησε από την Τρίπολη στις 3 μετά τα μεσάνυχτα και έφτασε στο Λεβίδι με το χάραγμα. Οι περισσότεροι Έλληνες μόλις είδαν τους Τούρκους έτρεξαν στα γύρω βουνά, και στο Λεβίδι έμειναν μόνο 60 με τους αρχηγούς, που κλείστηκαν σε μερικά σπίτια αποφασισμένοι να αγωνιστούν μέχρι τέλους.

Η σφοδρή μάχη που ακολούθησε διήρκεσε επτά ώρες. Όλες οι έφοδοι των Τούρκων αποκρούστηκαν. Τελικά μπήκαν στα κατώγια των πολιορκημένων σπιτιών και έκαναν μεγάλη ζημιά, φέρνοντας τους Έλληνες σε δύσκολη θέση. Εκείνη τη στιγμή ακούστηκαν φωνές και πυροβολισμοί από την κατεύθυνση των Καλαβρύτων.

Έφθασαν ο Σκαλτσάς από τα Σουδενά, ο Πλαπούτας, ο Τσαφατίνος, ο Νικολός Πετιμεζάς και άλλοι. Οι Τούρκοι βρέθηκαν μέσα σε δύο μέτωπα και υπέστησαν μεγάλες απώλειες με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν την μάχη.

Απολογισμός της μάχης

Στην μάχη αυτή σκοτώθηκε ο Στριφτόμπολας και τρεις στρατιώτες, ενώ πολλοί τραυματίστηκαν. Η νίκη των Ελλήνων ανύψωσε το φρόνημα των μαχητών και τους έδωσε νέα δύναμη να συνεχίσουν τον αγώνα για την ελευθερία.

Ο Στριφτόμπολας στο Λεβίδι (2η παραλλαγή)

Αδριάντας του Αν. Στριφτόμπολα στην κεντρική πλατεία του Λεβιδίου
Αδριάντας Αν. Στριφτόμπολα στην κεντρική πλατεία του Λεβιδίου

Τρεις περδικούλες κάθονται - μωρέ - στη μέση το Λεβίδι
Μα είχαν τα νύχια, κό- άιντε, μπάρμπ' Αναγνώστη, Αναγνώστη μου -
κό - μωρέ - κόκκινα
Μα είχαν τα νύχια κόκκινα - μωρέ - και τα. φτερά βαμμένα
Είχαν και στα κεφά- άιντε, μπάρμπ΄ Αναγνώστη κι Αντωνάκη -
κεφά - μωρέ - στα κεφάλια τους
Είχαν και στα κεφάλια τους - μωρέ - μαντίλια λερωμένα
Μοιρολογούσαν κι έ- άιντε, μπάρμπ' Αναγνώστη, Αναγνώστη μου, -
κι έ - μωρέ - κι έλεγαν
Μοιρολογούσαν κι έλεγαν - μωρέ - μοιρολογάν και λένε
'Κείν' το κακό που γί - άιντε, μπάρμπ' Αναγνώστη, Αναγνώστη μου -
που γί - μωρέ - που γίνηκε
Κειν' το κακό που γίνηκε - μωρέ - στη μέση το Λεβίδι
Σκοτώσαν το Στριφτόμπολα - μωρέ - αυτόν τον Αναγνώστη 

Οικογενειακή παράδοση: Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στα υπαγορευμένα απομνημονεύματά του (Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836, υπαγόρευσε ο Θεόδωρος Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνης (στον Γ.Τερτσέτη), Αθήνησιν Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως 1846, p. 3-4.) δίνει σημαντικά στοιχεία για την ιστορία της οικογένειάς του πριν από αυτόν. Το αρχικό επώνυμό της ήταν Τσεργίνης. Στην συνέχεια ο Δήμος Τσεργίνης που έζησε την εποχή της Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1685-1715), ονομάστηκε Μπότσικας. Ο γιος του Δήμου, Γιάννης, ήταν ο πρώτος της γενιάς του που υιοθέτησε το όνομα Κολοκοτρώνης. Κατά την οικογενειακή παράδοση ο Γιάννης ονομάστηκε αρχικά «Μπιθεκούρας» (στα Αρβανίτικα (arbërisht) σημαίνει: αυτός που έχει δυνατά οπίσθια) και έμεινε στον ίδιο το όνομα «Κολοκοτρώνης», που είναι η ακριβής μετάφαση του αρχικού προσωνυμίου. 

Ο Γιάννης ήταν ο παππούς του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Κατά μία άλλη εκδοχή κατόπιν έρευνας του ακαδημαϊκού Σπύρο Μελά η μετεπωνυμία της οικογένειας Τσεργίνη σε Κολοκοτρώνη φέρεται να έγινε σε προγενέστερη εποχή, από τον Λάμπρο Κολοκοτρώνη, εγγονό του γενάρχη της οικογένειας Τριανταφυλλάκου Τσεργίνη που μετοίκησε στο πατρογονικό χωριό των Κολοκοτρωναίων (Λιμποβίσι Καρύταινας) με αρχική καταγωγή από το χωριό Ρουπάκι. Σχετική μαρμάρινη επιγραφή με τις 12 γενιές Κολοκοτρωναίων, κατά τον Σπύρο Μελά, έχει αναρτηθεί στον κήπο του ανακατασκευασμένου σπιτιού του Θ. Κολοκοτρώνη στο Λιμποβίσι Αρκαδίας, που λειτουργεί σήμερα ως μουσείο.

ΠηγήΑέναη επΑνάσταση | sophia-ntrekou.gr

Βιβλιογραφία

• Ανωνύμου με αρχικά Α.Κ., Απαντήσεις και παρατηρήσεις εις το ανωνύμως εκδοθέν αχρονολόγητον φυλλάδιον επωνομαζόμενον «Ιστορικαί Αλήθειαι ή η Πετιμεζαϊκή οικογένεια», Ναύπλιο, 1850.
• Σελ. 7: "Στρατιωτικοί δε αρχηγοί … επί της ενάρξεως της επαναστάσεώς μας, εν Αγία Λαύρα και εν Καλαβρύτοις, ήτον πρώτος ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας. Είχε δεκαπέντε περίπου μπουλουξίδες … τον ανδρείον Αναγνώστην Κορδή εκ του τμήματος των Χασίων, Σημαιοφόρον, όστις εβάσταξε την πρώτην Σημαίαν της παλιγγενεσίας, όταν εψάλη ικετήριος δοξολογία εις τον Ύψιστον υπέρ ευοδόσεως της Ελληνικής κατά των Τούρκων επιχειρήσεως την 17 Μαρτίου 1821 εν των Ναώ της υπεραγίας Θεοτόκου, την οποίαν Σημαίαν σήμερον εικονίζουσιν εις τας χείρας του Ιεράρχου Γερμανού Παλαιών Πατρών…»
• Ιατρίδης, Πέτρος Ευστρατίου. Η πρώτη νικητήριος μάχη της Ελληνικής Επαναστάσεως ή ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας, Πάτραι: Εκ του Τυπογραφείου Α. Σ. Αγαπητού, 1860, σελ. 53, 54.
• Πελοποννήσιοι αγωνιστές του 1821. Νικηταρά απομνημονεύματα, Φωτάκου, εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 1996.
• Η Μάχη του Λεβιδίου: Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, Τόμος 4, Κ-Μ. Αθήνα: Έκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαιδείας. 1929, σελ. 331 (pdf).
• 1860 Η πρώτη νικητήριος μάχη της ελληνικής επαναστάσεως ή ο αναγνώστης Στριφτόμπολας -  Ιατρίδης, Π. 123 σ. Εκδότης: Τυπ. Αγαπητού, Πάτραι. Φορέας: ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΕΡΡΩΝ, Serres Public Central Library

Περισσότερα Θέματα: Θοδωράκη Κολοκοτρώνη1821Ν. Λυγερός

Διαβάστε σχετικά:


Βιντεο by Sophia-Ntrekou.gr

Το Λεβίδι είναι κωμόπολη του νομού Αρκαδίας και είναι χτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του Μαινάλου σε υψόμετρο 850 μ., 25 χλμ. βόρεια από την Τρίπολη, στην πρώην επαρχία Μαντινείας. video: Το Λεβίδι Αρκαδίας από ψηλά!