Ἡ τριπλῆ μονάδα
ἐκ τοῦδε φῶς γεννητόν, Υἱός καί Λόγος,
σφράγισμ' ἀνάρχου· Πνεῦμα τ' ἄχρονος φύσις·
Θεός, Θεός μου, καί Θεός, τρισσή μονάς.
Οὐκ ἔστιν ὅς με ταῦτα κωλύσει λέγειν.»
Απόδοση:
Ρίζα ο Πατέρας και πηγή όλων των καλών·
Φως πού γεννήθηκε από Αυτόν ο Υιός και Λόγος,
σφραγίδα του άναρχου. Και άχρονη φύση το Πνεύμα.
Θεός, Θεός μου και Θεός, τριπλή μονάδα.
Ποιος είναι αυτός πού θα με εμποδίσει να το λέω;
Ἡ ζῶσα Τριάς
Τριάδα ζῶσαν ἐρῶ σε, ἕνα καὶ μόνον μονάρχην
Φύσιν ἄτρεπτον, ἄναρχον, φύσιν οὐσίας ἀφράστου,
σοφίας νοῦν ἀνέφικτον, κράτος οὐρανῶν ἄπταιστον,
ἄτερ ἀρχῆς, ἀπέραντον, ἀκατασκόπητον αὐγήν,
ἐφορῶσαν δὲ τὰ πάντα, βάθος οὐδὲν ἀγνοοῦσαν,
ἀπὸ γῆς μέχρις ἀπὸ γῆς μέχρις ἀβύσσου.
Πάτερ ἵλεως γενοῦ μοι.
Απόδοση
Τριάδα ζωντανή θα σε αποκαλώ ένα και μόνο Κύριο,
φύσι αμετάτρεπτη, χωρίς αρχή, φύσι νου με σοφία ασύλληπτη,
οὐράνια ἐξουσία, ποὺ δὲ σφάλλει, μὲ δίχως ἀρχή,
ἀπέραντη, ἀθέατη λάμψι, ποὺ ἀπὸ ψηλὰ τὰ πάντα βλέπει,
καὶ δὲν ἀγνοεῖ κανένα βάθος ἀπὸ ὅσα ὑπάρχουν στὴν γῆ,
μέχρις αὐτὰ ποὺ φθάνουν στὴν ἄβυσσο.
Πάτερ, γίνου σπλαχνικὸς σὲ μένα.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος
Εικόνα με τον Άγιο Γρηγόριο Θεολόγο. Αρχές 17ου αι.
Το έργο φέρει την υπογραφή τού Κρητικού ζωγράφου
Ιωάννη Λαμπάρδου (1627-1639). Μουσείο Μπενάκη
Ο Άγιος Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Γρηγόριος Α´ ο Ναζιανζηνός ή Γρηγόριος ο Θεολόγος, υπήρξε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και θεολόγος.
Σπουδαία εκκλησιαστική προσωπικότητα και ένας από τους Τρεις Ιεράρχες. Η μνήμη του γιορτάζεται σε Ανατολή και Δύση στις 25 Ιανουαρίου.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.
Δείτε επίσης: Ο Καβάφης γράφει για την ποίηση του Άγιου Γρηγορίου του Θεολόγου ✠ Bυζαντινοί ποιηταί (ανάλυση)
Ο Γρηγόριος γεννήθηκε το 329 στην Αριανζό, κοντά στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας, γι’ αυτό λέγεται και Ναζιανζηνός. Σπούδασε στα πιο ονομαστά πνευματικά κέντρα της εποχής του, στη Παλαιστίνη, στην Καισάρεια, την Αλεξάνδρεια και την Αθήνα, στην ακαδημία του Πλάτωνα, όπου είχε συμμαθητή τον Μέγα Βασίλειο. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
Άγιος Βασίλειος Καισαρείας ο Μέγας. Βίος και Άπαντα τα Έργα του
Πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη.
Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου.
Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ.
Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσεται στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη, Καβάλας.
Στο Μικρό Εσπερινό η Εκκλησία, αποδίδει σαν επιτάφιο επίγραμμα, ένα στιχηρό προσόμοιο στη μεγάλη μορφή του Αγίου.
«Θεολόγω σου στόματι, Θεολόγε Γρηγόριε, θεολόγω γλώττη τε εφανέρωσας, τον εν Τριάδι υμνούμενον, Θεόν ομοούσιον, τον Πατέρα και Υιόν, και το Πνεύμα το Άγιον, και εξήρανας την μωρίαν των Ελλήνων και το ψεύδος, την αλήθειαν κηρύττων, τοις θεοφθόγγοις σου ρημασι».
Ἀπολυτίκιον: Ὁ ποιμενικὸς αὐλὸς τῆς θεολογίας σου, τὰς τῶν ῥητόρων ἐνίκησε σάλπιγγας, ὡς γὰρ τὰ βάθη τοῦ Πνεύματος ἐκζητήσαντι, καὶ τὰ κάλλη τοῦ φθέγματος προσετέθη σοί. Ἀλλὰ πρέσβευε Χριστῷ τῶ Θεῷ, Πάτερ Γρηγόριε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον: Θεολόγω γλώττη σου, τὰς συμπλοκὰς τῶν ῥητόρων, διαλύσας ἔνδοξε, ὀρθοδοξίας χιτῶνα, ἄνωθεν ἐξυφανθέντα τὴν Ἐκκλησίαν, ἐστόλισας, ὃν καὶ φοροῦσα, ἰσὺν ἡμῖν κράζει, τοὶς σοὶς τέκνοις. Χαίροις Πάτερ, θεολογίας ὁ νοὺς ὁ ἀκρότατος.
Βιβλιογραφία:
• Ἡ τριπλῆ μονάδα: Γρηγοριανόν Ταμεῖον, Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Βενεδίκτου Ἱερομονάχου Ἁγιορείτου, σελ. 818. Απόδοση: Βενέδικτος Ἱερομόναχος Ἁγιορείτης, Ἔπη εἰς ἑαυτόν, Ποίημα ΙΔ', Εἰς ἑαυτὸν καὶ πρὸς τοὺς φθονοῦντας. ΕΠΕ 10, 234. ΒΕΠΕΣ 62,119 PG 37,1248).
• Ἡ ζῶσα Τριάς: Απόδοση: Βενέδικτος Ἱερομόναχος Ἁγιορείτης Ἔπη δογματικά. 30 Ὕμνος πρὸς Θεόν. ΕΠΕ 8, 368. ΒΕΠΕΣ 61,54 PG 37, 509-510). Από Γρηγοριανόν Ταμεῖον, Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Βενεδίκτου Ἱερομονάχου Ἁγιορείτου, σελ. 816-817.
• Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. ΕΝ ΤΩ ΜΙΚΡΩ ΕΣΠΕΡΙΝΩ: Εις τό Κύριε εκέκραξα, ιστώμεν Στίχους ς' καί ψάλλομεν Στιχηρά. Προσόμοια. Ήχος δ'. Ως γενναίον εν Μάρτυσιν. ta-mhnaia.pdf
► Λόγος περί του Αγίου Πνεύματος του Αγίου Γρηγορίου
Θεολόγου (πρωτότυπο, απόδοση και θεολογική ανάλυση)
Διαβάστε ακόμη του Αγίου Γρηγορίου:
• Περί Αγίου Πνεύματος του Αγίου Γρηγορίου
• Λόγος εις την Πεντηκοστή - Άγιος Γρηγόριος
• Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για την Ισότητα
• Περί Αγίου Πνεύματος του Αγίου Γρηγορίου
• Λόγος εις την Πεντηκοστή - Άγιος Γρηγόριος
• Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για την Ισότητα
Θέματα για την Πεντηκοστή και το Άγιον Πνεύμα
....και συνεχίζουμε....
Ψυχοσάββατο: Η ορθόδοξη «Μέρα των Νεκρών» και η κοινωνική σημασία της
Η ομορφιά του Ψυχοσάββατου
Τι είναι η γιορτή της Πεντηκοστής;
Από το Πάσχα ώς του Αγίου Πνεύματος
Όταν δε γονατίζουμε, ούτε μπροστά στο Θεό
- Τί εορτάζουμε την Κυριακή της Πεντηκοστής και την Δευτέρα του Άγιου Πνεύματος; (Ο Μυστηριώδης Τρίτος: Αναφορά στην Πεντηκοστή και στο Άγιο Πνεύμα)
Ψυχοσάββατο: Η ορθόδοξη «Μέρα των Νεκρών» και η κοινωνική σημασία της
Η ομορφιά του Ψυχοσάββατου
Τι είναι η γιορτή της Πεντηκοστής;
Από το Πάσχα ώς του Αγίου Πνεύματος
Όταν δε γονατίζουμε, ούτε μπροστά στο Θεό
(Απεικονίσεις: της Κόλασης, το όραμα του αγίου
Μακάριου του Αιγύπτιου και ο ανάξιος ιερέας)
(By St. Nikolai Velimirovich)
Spiritual travels in Greece
1 σχόλιο:
( ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ) Μοιράζει την περιουσία του στους φτωχούς. Πειράζει η παρουσία του τους Αρειανούς. Υπερασπίζεται την Τριαδική Παράδοση. Θωρακίζεται με θεολογική κατάρτιση. Του Θεού η φύση είναι άγνωστη στον άνθρωπο. Χωρίς Χριστό η ζήση είναι άνοστη σε τόπο άγονο. Ο Υιός δεν είναι ούτε ανόμοιος ούτε ομοιούσιος. Κοντά μας μείνε τρισόλβιος και ομοούσιος. Καπαδόπουλος Ελισαίος.
Δημοσίευση σχολίου