πίνακας ζωγραφικής της Άννας Ερμολάεβα, ο Φύλακας Άγγελος, 2017
Painting «Guardian angel», 2017 Ermolaeva Anna (Nalhcik, Russia).
Όταν ο χλευασμός σωπαίνει, και η ψυχή
γονατίζει μπροστά στο άφατο φως
✍️ Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
Στο ποίημα αυτό, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Λέξη» τεύχος 842 το 1995, καταγράφει με συνταρακτικό τρόπο την εμπειρία του κοινωνικού αποκλεισμού που υφίστανται τα παιδιά με αναπηρία.
Το ποίημα του Λειβαδίτη θα μπορούσε να διδάσκεται στα σχολεία ως ένα ποίημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για την ψυχική ενσυναίσθηση και τη συλλογική ευθύνη απέναντι στους αδύναμους. Είναι μια λογοτεχνική κραυγή ενάντια στην κοινωνική τύφλωση.
Ένα ποιητικό απόσπασμα του Τάσου Λειβαδίτη για την παιδική αναπηρία, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την εσωτερική μεταμόρφωση. Μια συγκινητική μαρτυρία για το βλέμμα μας απέναντι στο διαφορετικό. Με την ιδιαίτερη ποιητική του γλώσσα, αγγίζει βαθιά ζητήματα όπως η αναπηρία στην παιδική ηλικία, (δεκαετία του 1960), η κοινωνική απομόνωση, ο χλευασμός των ΑμΕΑ, αλλά και η μυστική αξιοπρέπεια εκείνων που υποφέρουν.
Σε λίγους στίχους αποκαλύπτει τη μεταστροφή της ματιάς: από την κοροϊδία και την αποξένωση, στη σιωπηλή συντριβή και το μυστήριο της αγιότητας. Το «μικρό φωτισμένο παρεκκλήσι» που εμφανίζεται στο τέλος, σαν φανέρωση άλλης πραγματικότητας, καθιστά το ποίημα μια προσευχή για την ανθρώπινη συνείδηση.
Στη σύγχρονη κοινωνία, όπου η στάση απέναντι στα άτομα με αναπηρία έχει ευτυχώς εξελιχθεί, το ποίημα αποκτά διαχρονικό μήνυμα και λειτουργεί ως ένα ποιητικό κάλεσμα ευαισθητοποίησης. Η ποίηση και ο ανθρωπισμός συναντιούνται σε αυτούς τους στίχους με συγκλονιστική ένταση.
«Όμως εκείνο το ηλίθιο παιδί
που γελούσαμε μαζί του.
Έρχεται τώρα τις νύχτες γερασμένο.
«Πώς έγινες έτσι», του λέω.
«Εσύ όταν πέθανες ήσουν σχεδόν παιδί».
«Δε γελάνε πια μαζί μου» μου λέει.
Έκανα να φύγω,
αλλά στην πάροδο είδα το μουγκό παιδί.
Είχε ακουμπήσει στον τοίχο κι έκλαιγε,
Και τώρα πάνω στον τοίχο ήταν ένα
μικρό φωτισμένο παρεκκλήσιο.»
«Ἡ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β΄ Κορ. 12:9). Ο Λειβαδίτης, συμμερίζεται το βίωμα της αγιότητας των «τελευταίων». Το μουγκό παιδί γίνεται εικόνα μυστικής παρουσίας, όπως ο άγιος που δεν μίλησε ποτέ, κι όμως μετέδωσε χάρη.
Ο Τάσος Λειβαδίτης (1921-1988) με τη βαθιά του ανθρωπιά και τη συντριπτική τρυφερότητα των λέξεών του, έχει αναφερθεί ξανά -και όχι επιφανειακά- σε πρόσωπα με αναπηρία, κυρίως μέσα από έναν συμβολικό και ηθικά φορτισμένο λόγο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι από τα ποιήματα του «Χειρόγραφου του Φθινοπώρου» (1980), όπου συχνά εμφανίζονται μορφές «ταπεινές», πληγωμένες, άνθρωποι «στην άκρη», αόρατοι και «ανάπηροι», σωματικά ή ψυχικά, που όμως μέσα στο έργο του λάμπουν από φως, σχεδόν αγιοσύνη.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
«Κάποτε γνώρισα έναν άνθρωπο χωρίς πόδια.
Καθόταν στο πεζοδρόμιο και ζωγράφιζε με το στόμα του.
Όλοι περνούσαν βιαστικά, κανείς δεν τον κοίταζε.
Ώσπου μια μέρα τον είδα ν' ανασαίνει φως.
Και κατάλαβα: αυτός ήταν πιο ολόκληρος απ’ όλους μας.»
(σε ελεύθερη σύνθεση από δύο ποιήματα του Λειβαδίτη)
Η ποίηση του Λειβαδίτη βρίθει μορφών με σωματικά ελλείμματα, μουγκών, παραπληγικών, ανθρώπων «μισών», «ανύπαρκτων», αλλά υπερπλήρων σε εσωτερική φλόγα. Εκείνος έβλεπε τον Άνθρωπο στο βάθος, πέρα από κάθε κοινωνική ετικέτα.
Άλλα ποιήματα με αντίστοιχη θεματική:
🔹«Ο τυφλός με τον λύχνο», 1983»
Ο νέος που περίμενε τον άλλον αιώνα
«Ήταν ένας νέος ωχρός. Καθόταν στο πεζοδρόμιο.
Χειμώνας, κρύωνε. — Τι περιμένεις; του λέω.
— Τον άλλον αιώνα, μου λέει.»
Μια εικόνα βουβής απόγνωσης και αναμονής. Ο ποιητής δίνει φωνή σ’ έναν νέο που ίσως δεν έχει καμιά ελπίδα σ’ αυτόν τον αιώνα, γιατί αυτός ο αιώνας δεν είχε καμία θέση γι’ αυτόν. Μια συμπυκνωμένη κραυγή για τους ξεχασμένους.
🔹Στοχασμοί από τη συλλογή «Νυχτερινός Επισκέπτης» (1978) – όπου συχνά το «τραύμα» γίνεται σημείο ανάδυσης φωτός.
Στη συλλογή αυτή, ο Λειβαδίτης γεμίζει τις σελίδες του με «παράξενες μορφές», τραυματισμένους, ξεχασμένους, περιθωριακούς. Εκεί, το τραύμα δεν είναι αδυναμία, αλλά πέρασμα σε μια άλλη θέαση της ζωής. Το μοτίβο του τραύματος ως θείου σημείου επανέρχεται. Ο ποιητής μας δείχνει πως εκεί που ο κόσμος βλέπει ερείπια, εκείνος βλέπει ιερότητα.
🔹Δείτε επίσης Τάσος Λειβαδίτης - Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος (ανάλυση)
🔹Δείτε επίσης: O Νίκος Λυγερός στο Σύλλογο Ατόμων με Αναπηρία - ΑμεΑ (video) και η συγκλονιστική ομιλία σε απομαγνητοφώνηση... και εξαιρετικός σχολιασμός του Δημήτρη Μαρινάκου. «...ένας Ιππότης (ο Νίκος Λυγερός) αγκαλιάζει με χειρουργική ακρίβεια τους αθώους για να τους προστατέψει από τα πολιτικά τεχνάσματα, τα μισόλογα και τις χαζομάρες των πονηρών και ελαφρά προικισμένων που ηγούνται των αθώων που υποτίθεται ότι προστατεύουν. Πραγματική ευαισθησία = υψηλή νοημοσύνη... ΤΕΛΟΣ.»
Περισσότερα Θέματα: Τάσος Λειβαδίτης, ΑμεΑ, Λογοτεχνία-Ποίηση
Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία (3 Δεκεμβρίου) θεσπίστηκε και τηρείται παγκόσμια από τα Ηνωμένα Έθνη το 1992. Εορτάζεται σε όλον τον Πλανήτη προωθώντας την κατανόηση σε θέματα αναπηρίας και την κινητοποίηση υπέρ των δικαιωμάτων αξιοπρέπειας και ευημερίας των ατόμων με αναπηρία. Επιδιώκει την αύξηση του βαθμού ένταξης των ατόμων με αναπηρία σε κάθε πτυχή της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής. Η αρχική της ονομασία ήταν «Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες». Κάθε χρόνο εστιάζει σε διαφορετικό θέμα.
Η επιλογή της ημερομηνίας αυτής συνδέεται με την υιοθέτηση από το διεθνή οργανισμό στις 3 Δεκεμβρίου 1982 του προγράμματος δράσης για τα ΑΜΕΑ, το οποίο οδήγησε στην υπογραφή της διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στις 30 Μαρτίου 2007 (Η Κύπρος την κύρωσε το 2011 και η Ελλάδα το 2012).
Η Ημέρα αυτή δίνει την ευκαιρία στις κυβερνήσεις, στους οργανισμούς και στις κοινωνίες να εστιάσουν την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρία.
Σύμφωνα με στοιχεία τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περί το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού (περί το 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι) πάσχουν από κάποιας μορφής αναπηρία. Πρόκειται για την μεγαλύτερη μειονότητα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
«Ήταν ένας νέος ωχρός. Καθόταν στο πεζοδρόμιο.
Χειμώνας, κρύωνε. — Τι περιμένεις; του λέω.
— Τον άλλον αιώνα, μου λέει.»
Μια εικόνα βουβής απόγνωσης και αναμονής. Ο ποιητής δίνει φωνή σ’ έναν νέο που ίσως δεν έχει καμιά ελπίδα σ’ αυτόν τον αιώνα, γιατί αυτός ο αιώνας δεν είχε καμία θέση γι’ αυτόν. Μια συμπυκνωμένη κραυγή για τους ξεχασμένους.
🔹Στοχασμοί από τη συλλογή «Νυχτερινός Επισκέπτης» (1978) – όπου συχνά το «τραύμα» γίνεται σημείο ανάδυσης φωτός.
Στη συλλογή αυτή, ο Λειβαδίτης γεμίζει τις σελίδες του με «παράξενες μορφές», τραυματισμένους, ξεχασμένους, περιθωριακούς. Εκεί, το τραύμα δεν είναι αδυναμία, αλλά πέρασμα σε μια άλλη θέαση της ζωής. Το μοτίβο του τραύματος ως θείου σημείου επανέρχεται. Ο ποιητής μας δείχνει πως εκεί που ο κόσμος βλέπει ερείπια, εκείνος βλέπει ιερότητα.
Κι αν η κοινωνία συνεχίσει να προσπερνά,
θα υπάρχουν πάντα εκείνα τα μουγκά παιδιά,
που θα κλαίνε αθόρυβα κάτω απ’ τους τοίχους μας.
Κι ένας Θεός που θα τα βλέπει.
Γιατί πρέπει να λες Άτομα με Αναπηρία
(ΑμεΑ) και όχι άτομα με ειδικές ανάγκες...
Γιατί τα άτομα με αναπηρία το προτιμούν.
Αυτός από μόνος του θα έπρεπε να είναι
ο ένας και μοναδικός λόγος που χρειάζεσαι.
✍️ Σοφία Ντρέκου
🔹Δείτε επίσης: O Νίκος Λυγερός στο Σύλλογο Ατόμων με Αναπηρία - ΑμεΑ (video) και η συγκλονιστική ομιλία σε απομαγνητοφώνηση... και εξαιρετικός σχολιασμός του Δημήτρη Μαρινάκου. «...ένας Ιππότης (ο Νίκος Λυγερός) αγκαλιάζει με χειρουργική ακρίβεια τους αθώους για να τους προστατέψει από τα πολιτικά τεχνάσματα, τα μισόλογα και τις χαζομάρες των πονηρών και ελαφρά προικισμένων που ηγούνται των αθώων που υποτίθεται ότι προστατεύουν. Πραγματική ευαισθησία = υψηλή νοημοσύνη... ΤΕΛΟΣ.»
Περισσότερα Θέματα: Τάσος Λειβαδίτης, ΑμεΑ, Λογοτεχνία-Ποίηση
Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία
International Day of Persons with Disabilities
Αμαξίδιο για ΑΜΕΑ, 6ου αιώνα π.X, που βρίσκεται στο αρχαιολογικό
μουσείο του Κρότωνα (αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας).
καθιερώθηκε το 1992 με απόφαση της γενικής
συνέλευσης του ΟΗΕ και τιμάται 3 Δεκεμβρίου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία (3 Δεκεμβρίου) θεσπίστηκε και τηρείται παγκόσμια από τα Ηνωμένα Έθνη το 1992. Εορτάζεται σε όλον τον Πλανήτη προωθώντας την κατανόηση σε θέματα αναπηρίας και την κινητοποίηση υπέρ των δικαιωμάτων αξιοπρέπειας και ευημερίας των ατόμων με αναπηρία. Επιδιώκει την αύξηση του βαθμού ένταξης των ατόμων με αναπηρία σε κάθε πτυχή της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής. Η αρχική της ονομασία ήταν «Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες». Κάθε χρόνο εστιάζει σε διαφορετικό θέμα.
Δείτε επίσης: Το παιδί δεν μαθαίνει από μόνο του τι είναι ο Χριστός, καταλαβαίνει όμως από εμάς, τι σημαίνει σταύρωση ✞
Η επιλογή της ημερομηνίας αυτής συνδέεται με την υιοθέτηση από το διεθνή οργανισμό στις 3 Δεκεμβρίου 1982 του προγράμματος δράσης για τα ΑΜΕΑ, το οποίο οδήγησε στην υπογραφή της διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στις 30 Μαρτίου 2007 (Η Κύπρος την κύρωσε το 2011 και η Ελλάδα το 2012).
Η Ημέρα αυτή δίνει την ευκαιρία στις κυβερνήσεις, στους οργανισμούς και στις κοινωνίες να εστιάσουν την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρία.
Σύμφωνα με στοιχεία τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περί το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού (περί το 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι) πάσχουν από κάποιας μορφής αναπηρία. Πρόκειται για την μεγαλύτερη μειονότητα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
International Year of Disabled Persons
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου