Ο Άγιος Νεκτάριος περί Όρκου και ο θεσπισμένος θρησκευτικός όρκος ως κατάλοιπο της Βαυαροκρατίας


Η διαφορά όρκου μεταξύ διαπροσωπικών 
σχέσεων και όρκου προς τις αρχές

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


Ο όρκος είναι υπόσχεση που δίδεται συνοδευόμενη συνήθως από επίκληση σε υπερφυσικές δυνάμεις ως εγγύηση της τήρησής της. Ακόμη και οι όρκοι στον έρωτα αποδεικνύουν την αστάθειά του. Κατά τον Φίλωνα τον Αλεξανδρεα ο οποίος λέει, να αποφεύγεις να ορκίζεσαι, έστω και αν πρόκειται να πεις την αλήθεια.

Επειδή γράφονται πάρα πολλά και ανακριβή περί όρκου θα σάς υπενθυμίζω την κατάθεση του κορυφαίου θεολόγου του αιώνα μας αγίου Νεκταρίου. Κάποια στιγμή πρέπει να απαλλαγούμε τουλάχιστον από τις ευσεβιστικές αγκυλώσεις πού μας επέβαλαν οι εξ εσπερίας αλλοτριωμένοι θεολόγοι και να καταλείψουμε τις ιουδαϊκές προφάσεις.

Δεν υπάρχει όρκος πού να μην είναι θρησκευτικός. Ο όρκος, έστω και ως απλή διαβεβαίωση επί της τιμής έχει θρησκευτική χροιά. Είναι πανάρχαιο θρησκειολογικό στοιχείο και τελετουργικό. Καταλαβαίνω γιατί πολλοί απέχουν από θρησκευτικούς όρκους αλλά αν το καλοσκεφτείς είναι αστείο. Δεν ξεφεύγουν από την σφαίρα μιας κάποιας μεταφυσικής.

Άγιος Νεκτάριος - Ο όρκος

Saint Nektarios of Aegina at Rizario

Iconographer Romanian by Gabriel Toma Chituc
Iconographer Romanian by Gabriel Toma Chituc

• Δημοσιευμένες Μελέτες του Αγίου Νεκταρίου: Περί όρκου. ιερός Σύνδεσμος, 1906, εκκλησιαστικόν εβδομαδιαίον περιοδικόν. Εκδότης [Τύποις "Προμηθέως"], [Εν Αθήναις] Διευθυντής Π. Ι. Μπρατσιώτης Δ. Θ. Καθηγητής.

Από το βιβλίο «Ορθόδοξος Ιερά Κατήχησις», του Αγίου Νεκταρίου Μητροπολίτου Πενταπόλεως, του θαυματουργού. Εκδόσεις Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη. Σελίδες 126, 127.Ὁλόκληρο αυτό το βιβλίο, φέρει και την έγκριση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, είναι δε αναμφισβήτητα τεκμηριωμένο μέσω χωρίων της θεόπνευστου Αγίας Γραφής. Το κείμενο αναπτύσσεται από τον Άγιο Νεκτάριο, με μορφή ερωταποκρίσεων. www.oodegr.com


Πῶς συμπληροῖ τὴν περὶ ὅρκου ἐντολὴν τοῦ παλαιοῦ Νόμου;
- Διὰ τῶν ἑξῆς ῥημάτων. «Πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις: οὐκ ἐπιορκήσεις, ἀποδώσεις δὲ τῷ Κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ὀμόσαι ὅλως. Μήτε ἐν τῷ Οὐρανῷ, ὅτι θρόνος ἐστὶ τοῦ Θεοῦ. Μήτε ἐν τῇ γῇ, ὅτι ὑποπόδιόν ἐστι τῶν ποδῶν αὐτοῦ. Μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, ὅτι πόλις ἐστὶ τοῦ μεγάλου βασιλέως. Μήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι μίαν τρίχα λευκὴν ἢ μέλαιναν ποιῆσαι. Ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν Ναὶ ναί, Οὐ οὐ. Τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν».

Τὶ ἐπιζητεῖ διὰ τῶν εἰρημένων ὁ Σωτήρ;

- Τὴν ἠθικὴν τελειότητα τῶν ὀπαδῶν ἑαυτοῦ. Διότι ὁ ὅρκος ὧν ἐπιμαρτύρησις τῶν λεγομένων ὑποθέτει ἠθικὴν ἀτέλειαν εἰς ψεῦδος ὑπολισθαίνουσαν, ἣν ἡ τοῦ Χριστιανισμοῦ τελειότης οὐδ᾿ ὅλως ἀνέχεται. Διὸ διατάσσει νὰ ἀποβῶσι τοσοῦτον ἀξιόπιστοι, ὥστε οὐδ᾿ ἑνὸς νὰ ἐπιδέωνται ὅρκου πρὸς βεβαίωσιν τῆς ἀληθείας τῶν ὑπ᾿ αὐτῶν λεγομένων. Νὰ ἦναι δὲ ἱκανὸν πρὸς πίστωσιν καὶ βεβαίωσιν τὸ ναί, ναί, καὶ τὸ οὐ, οὐ. Ἤτοι πράγματι καὶ ἀληθείᾳ ναί, ἔχει οὕτως, ἢ πράγματι καὶ ἀληθείᾳ οὐ, οὐκ ἔχει οὕτως. Τοῦτό ἐστι χριστιανικὴ τελειότης. Διὸ ὁ Χριστιανὸς ὀφείλει νὰ ἀποβῇ ἀξιόπιστος, ὅπως πιστεύηται λέγων ναὶ ἢ οὐ, καὶ δὲν ἐπιδέηται ἐπιμαρτυρίας πρὸς βεβαίωσιν τῆς ἀληθείας τῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ λεγομένων.

Ἀλλ᾿ ἐὰν οἱ τὴν ἀλήθειαν ἐπιζητοῦντες ἀπιστοῦσι τοῖς ὑπ᾿ αὐτοῦ λεγομένοις;
- Τοῦτο οὐδ᾿ ὅλως ἐπιτρέπει αὐτῷ τὴν ἀθέτησιν τῆς ἐντολῆς, οὗτος, ὀφείλει νὰ ἐμμένῃ ἐν τῇ διαβεβαιώσει τῆς ἀληθείας διὰ τοῦ ναί, καὶ οὐ.

Ἀπαγορεύει ὁ Σωτὴρ καὶ τὸν ὑπὸ τῶν ἀρχῶν καὶ ἐξουσιῶν ἀπαιτούμενον ὅρκον;
- Ἐκ τῶν ὑπὸ τοῦ Σωτῆρος εἰρημένων δὲν ἐξακριβοῦται τὸ τοιοῦτον. Ἐκ τοῦ σκοποῦ ὅμως δι᾿ ὃν ἐρρήθησαν μᾶλλον καταφαίνεται, ὅτι ὁ Σωτὴρ ἀπηγόρευσε τὸν ὅρκον τὸν πρὸς ἀλλήλους καὶ οὐχὶ τὸν ὅρκον τὸν διδόμενον ἐνώπιον τῶν ἀρχῶν καὶ ἐξουσιῶν τὸν ὑπὸ τοῦ νόμου ἀπαιτούμενον πρὸς πίστωσιν τῆς ἀληθείας καὶ διαβεβαίωσιν τῶν ἀρχῶν. Διότι καὶ αὐτὸς ὁ Σωτὴρ ἐξορκισθεὶς ὑπὸ τοῦ ἀρχιερέως νὰ μαρτυρήσῃ εἰ αὐτός ἐστιν ὁ Χριστός, ἐδέχθη τὸν ὅρκον, καὶ ὡμολόγησεν ὅτι αὐτός ἐστιν (Ματ. κς´ 63). Ἐπίσης καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφων πρὸς Ῥωμαίους ἐπικαλεῖται μάρτυρα τὸν Θεὸν πρὸς πίστωσιν τῶν λόγων αὐτοῦ, ὅτι μνείαν ποιεῖται πάντοτε αὐτῶν ἐπὶ τῶν προσευχῶν αὐτοῦ (Ρωμ. α' 9). Ὡσαύτως καὶ πρὸς τοὺς Κορινθίους γράφων μάρτυρα τὸν Θεὸν ἐπικαλεῖται πρὸς πίστωσιν τῶν λόγων τοῦ ὅτι φείδεται αὐτῶν (Β' Κορινθ. α' 23). Καὶ ὁ ἄγγελος τῆς Ἀποκαλύψεως ὤμοσεν ἐν τῷ ζῶντι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ὃς ἔκτισε τὸν Οὐρανὸν καὶ τὰ ἐν αὐτῷ καὶ τὴν Γῆν καὶ τὰ ἐν αὐτῇ, καὶ τὴν θάλασσαν καὶ τὰ ἐν αὐτῇ. (Ἀποκάλ. Ι' 6).

Πόθεν ἄλλοθεν δύναται νὰ ἐξαχθῇ ὅτι ὁ Σωτὴρ δὲν ἀπηγόρευσεν ἀπολύτως τὸν ὅρκον;

- Ἐκ τῶν ἑξῆς.


α') ἐκ τῆς ἐντολῆς, ἣν λαμβάνει οὐχὶ ἀμέσως ἐκ τοῦ δεκαλόγου, ἀλλ' ἐκ τοῦ Λευϊτικοῦ (ιθ' 12). Ἐκεῖ δὲ ἀπαγορεύεται τὸ ὀμνύειν τῷ ὀνόματι τοῦ Θεοῦ ἐπ᾿ ἀδίκῳ, καὶ βεβηλοῦν τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ἕνεκεν ἀθετήσεως τοῦ ὅρκου δοθέντος πρὸς τὸν πλησίον (ἰδὲ Ἀριθ. λ' 3 ἰδὲ καὶ Δευτερονόμ. κγ' 23) καὶ περὶ παντὸς πράγματος. Τοῦτο ὁ Σωτὴρ ὀνομάζει ἐπιορκίαν. Ἐκ τούτου δηλοῦται, ὅτι πρόκειται περὶ τῆς πρὸς ἀλλήλους ἀμοιβαίας πίστεως καὶ ἐμπιστοσύνης. 

β') Ἐκ τοῦ ὅτι δὲν φαίνεται ὅτι ὁ Σωτὴρ ἀπολύτως ἀπηγόρευσε τὸ λαμβάνειν τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ εἰς βεβαίωσιν τῆς ἀληθείας ἐν τῷ δέοντι χρόνῳ. Τοὐναντίον φαίνεται, ὅτι τοῦτο ἐπέτρεψε διὰ τοῦ ἰδίου παραδείγματος, ὅπερ ἠκολούθησαν καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ. Ἐὰν ὁ Σωτὴρ προϋτίθετο νὰ ἀπαγορεύσῃ ἀπολύτως τὸν ὅρκον τόν τε ἐπὶ ματαίῳ λαμβανόμενον καὶ τὸν ἐπὶ δικαίῳ πάντως θὰ συνεπλήρου τὴν ἐντολὴν δι᾿ ἑτέρας σαφοῦς ἀπαγορεύσεως, τοιαύτη δὲ σαφὴς ἀπαγόρευσις δὲν ἐγένετο ὑπὸ τοῦ Κυρίου. Ῥητέον δὲ καὶ τόδε, ὅτι ὁ Σωτὴρ ἐνταῦθα ἐξ ἠθικῶν καὶ οὐχὶ δογματικῶν ὁρμᾶται ἀρχῶν. Ὥστε ὁ ὅρκος ἐπὶ δικαίῳ ἐνώπιον ἀρχῶν ἐπιτρέπεται». 

Περισσότερα: Άγος Νεκτάριος

Kostis Bassogiannis 12 Νοε 2020 facebook 
Θίγεις πολύ σοβαρό θέμα, που σχετίζεται όχι μόνο με το αρχικό ερώτημα, αλλά με την ισχύ και την εγκυρότητα των επιχειρημάτων που στηρίζονται σε λόγους αγίων. Δεν θα προχωρήσω, γιατί δεν είναι σκόπιμο στα πλαίσια ενός μικρού σχολίου. Χρειάζεται εκτενή ανάλυση. Όταν πριν 3 χρόνια χρειάστηκε να καταθέσω ως μάρτυς, αρνήθηκα να ορκιστώ στο Ευαγγέλιο. Στην ερώτηση αν επιθυμώ να ορκιστώ με πολιτικό ή θρησκευτικό όρκο, απάντησα "με πολιτική διαβεβαίωση" και παραδόξως η απάντησή μου εκείνη έγινε δεκτή από το δικαστήριο. Για την ακρίβεια, το μόνο που μπορεί κανείς να κάνει είναι "δήλωση προθέσεως" ή "δήλωση προαιρέσεως". Έχει και νομική υπόσταση το ερώτημα: ποιό νόημα έχει η διαβεβαίωση ότι "θα πεί κάποιος την αλήθεια"; υπάρχει νόημα εδώ, ή πρόκειται περί μίας σύμβασης που στηρίζεται σε παραλογισμό; μια απλή νύξη κάνω, δεν είναι εδώ ο τόπος για περισσότερα, Σοφία μου. 12 Νοε 2020
  • Sophia Drekou 20 Νοε 2020

    Kostis, σε καταλαβαίνω και προσυπογράφω την επιχειρηματολογία του σχολίου σου. Εξαιρετική και καθόλα χριστιανική η θέση σου. Και ο άγιος Νεκτάριος από τα γραφόμενά του, αν τα διάβασες, δεν απέχει και πολύ. Σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου. 12 Νοε 2020.



Η κατοχή της Τρόικας κι ο «θρησκευτικός όρκος»


By Philalethe00 30/01/2015

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι η χώρα μας σε εκκλησιαστικό επίπεδο βρίσκεται σε κατώτατη υποστάθμη. Δηλαδή ενώ λέμε πως είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί, στην πραγματικότητα είμαστε κακής ποιότητας «θρησκευόμενοι». Το αυτό ισχύει για τον λεγόμενο εκκλησιαστικό τύπο καθώς και τις απόψεις που διατυπώνονται από πολλούς Μητροπολίτες μας, επί παντός επιστητού και τινών έτι.

Με μεγάλη έκπληξη διάβασα λόγου χάρη στο προηγούμενο τεύχος του «Ορθόδοξου Τύπου», στο πρωτοσέλιδο μάλιστα, ότι από το αν ο νέος Πρωθυπουργός θα δώσει τον «θρησκευτικό όρκο» θα φανεί και η στάση του απέναντι στην Εκκλησία! Άλλωστε, και άλλοτε από τις στήλες της συγκεκριμένης εφημερίδας εσχάτως διάφοροι «βροντάν καριοφίλια» υπέρ του θρησκευτικού όρκου.

Το ζήτημα από πλευράς τοποθέτησης και έρευνας έχουν λύσει πολλοί, με πρώτο βέβαια τον ίδιο τον Χριστό!!! Άλλωστε όλοι ανεξαιρέτως οι Πατέρες της Εκκλησίας όπως και οι Ιεροί Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων αποφαίνονται αρνητικά, και συχνά με βαρύτατες εκφράσεις. 

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος χαρακτηριστικά μιλάει για την παραφροσύνη του να θέλει κάποιος να ορκίζεται επιθέτοντας μάλιστα το χέρι του στο βιβλίο που απαγορεύει τον όρκο!!! «Συ δε τον νόμον τον κωλύοντα ομνύναι, τούτον όρκον ποιείς;». (…)«Ω, της ύβρεως! Ω, της παροινίας».

Ο καλός Θεός προνόησε ώστε να υπάρχουν και σύγχρονοι Μητροπολίτες όπως, μεταξύ άλλων, ο Ναυπάκτου Ιερόθεος και ο Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος οι οποίοι λαμβάνουν την αυτονόητη θέση κατά του όρκου και υπέρ της κατάργησής του.

Ο ίδιος άλλωστε ο ιδρυτής του «Ορθόδοξου Τύπου» αείμνηστος π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος έχει γράψει ένα ωραιότατο βιβλιαράκι με τίτλο «Μη ορκίζεσαι!», εκ του οποίου και εγώ ο ίδιος έμαθα πως ο όρκος επιτιμάται με οκτώ μήνες ακοινωνησία από τους Ιερούς Κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Προσωπικά άλλωστε, θα έπρεπε ίσως να «αποκαλύψω» ότι όποτε χρειάστηκε και για λόγους Ορθόδοξης πίστης, δεν ορκίστηκα ποτέ, είτε ως πτυχιούχος είτε ως «κληρωτός»(φαντάρος).

Αλγεινότατη εντύπωση προκαλεί η απαράδεκτη όμως τοποθέτηση του «υπερεθνικόφρονος» κατά τα φρονήματα Μητροπολίτη Αμβρόσιου, ο οποίος συγκρατήθηκε για μια ολόκληρη μέρα, όπως γράφει στο ιστολόγιό του, πριν εκφράσει την κατακριτική ήδη γνώμη του για τον νέο Πρωθυπουργό ότι «…με περισσή υπεροψία δε, αρνείται να δώσει τον θρησκευτικό Όρκο! Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στην νεώτερη ιστορία της Ελλάδος! Επομένως μια νέα εποχή αρχίζει στην Ελλάδα μας! Η παραδοσιακά θρησκευόμενη αυτή Χώρα αποβάλλει τον θρησκευτικό της, τον Ορθόδοξο χριστιανικό, χαρακτήρα της!»

Μια Ορθόδοξη χώρα, σεβασμιώτατε, προφανώς δεν θα είχε καν θεσπισμένο «θρησκευτικό όρκο», που είναι θλιβερό κατάλοιπο της Βαυαροκρατίας και που σύμφωνα με τον π. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο είναι μια «αδικία προς τους Χριστιανούς». Αυτό είναι κατά την γνώμη σας «το τρίτο μεγάλο βήμα για το γκρέμισμα της χριστιανικής Ελλάδος συμπληρώνεται σήμερα με την προκλητική προβολή της αθεΐας»; Ποια στοιχειώδης λογική υπάρχει σε όλα αυτά;

(Τα δύο άλλα βήματα που σπρώχνουν την χώρα στον κατήφορο της αθεΐας αφορούν τα θέματα του νηπιοβαπτισμού –ας θυμηθούμε την αγ. Εμμέλεια, μητέρα του Μ. Βασιλείου εδώ λ.χ. για την πρακτική της σε αυτό το θέμα- και του «συμβόλαιου συζυγίας» αντί του χριστιανικού γάμου.)

Άλλωστε, ο Σεβασμιώτατος λησμονεί γνήσιους Χριστιανούς πολιτικούς όπως από τον 19ο αιώνα ακόμη ο Επτανήσιος Ορθόδοξος πολιτικός Γεώργιος Τυπάλδος- Ιακωβάτος που, εκλεγείς στην Βουλή, απέφευγε συνεχώς να ορκιστεί για λόγους πίστεως. Για την κατάργηση των όρκων σε πανεπιστήμιο, δικαστήριο κ.α. άλλωστε κινήθηκαν και οι Μαντζαρίδης, Παπαθεμελής κ.ά.

Αυτό που ενοχλεί κυρίως στην προκειμένη περίπτωση και γενικά δεν είναι η κριτική. Είναι το φοβερά μονόπλευρο της κριτικής. Η «φιλορθόδοξη» συγκυβέρνηση εκτός από το ότι καταπάτησε και διέλυσε κάθε φιλάνθρωπη χριστιανική αρχή διακυβέρνησης (όπως του Μ. Κωνσταντίνου, άγ. Ιωάννη Βατάτζη κ.ά.), κατείργησε την αργία της Κυριακής και επέβαλε πολλές άλλες «εκκλησιομάχες πολιτικές». Δεν θα έπρεπε σύσσωμη η Ιεραρχία και ο σεβ. Αμβρόσιος να καταδικάσει με τον πλέον απερίφραστο τρόπο αυτές τις καταστάσεις;

ΔΕΙΤΕΜετά από 1700 χρόνια καταργείται η Αργία της Κυριακής (Ιστορικές αναφορές)

Δυστυχώς στην σύγχρονη Εκκλησία, είμαστε ακόμη θαυμαστές δικτατόρων όπως ο Ντερτιλής, βασανιστών υπερεθνικοφρόνων όπως ο Θεοφιλογιαννάκος, μασόνων πολιτικών που (όχι μόνο συμμετέχουν απρόσκοπτα σε εκκλησιαστικά μυστήρια αλλά) επαινούνται συνέχεια και έχουν τις πρωτοκαθεδρίες κτλ. Η πτώση τους δε από τον θρόνο προκαλεί φοβερή οργή εναντίον των εν γένει πολεμίων τους!

Η Εκκλησία όμως, σε αντίθεση με όλη αυτήν την φαρσοκωμωδία, οφείλει να είναι το φως της γης και το άλας του κόσμου! Ειδικά στις τραγικές μέρες που περνάμε, αυτό είναι ακόμη πιο επιτακτικό !!!


Βαυαροκρατία: η κυριαρχία των Βαυαρών στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, χαρακτηριστικό της περίοδου της Αντιβασιλείας του Όθωνα (1833-1835)

Δεν υπάρχουν σχόλια: