Το Σούνιο με φυτά ασπαλάθους
Πώς ο Ποιητής αντιμετωπίζει τον φασισμό. Πώς αρνείται να καταδικάσει την βία «απ' όπου κι αν προέρχεται». Πώς, λίγο πριν φύγει από τη ζωή, αφήνει εντολή τυραννοκτονίας στο λαό. Τρέμετε τύραννοι καταπιεστές! Κάποια στιγμή η φάρσα σας θα γίνει ντεμοντέ. Και θά ‘ναι ο Ποιητής που θα σας πετάξει στα σκουπίδια.
Στις 28 Μαρτίου του 1969, δύο χρόνια πριν το θάνατό του, ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης αποφασίζει να μιλήσει για πρώτη φορά δημόσια κατά της χούντας (εδώ). Επίσης γράφει και το τελευταίο του ποίημα, το «Επί Ασπαλάθων», για την διπλή εορτή του Έθνους μας, με όλες τις αλληγορικές νοηματοδοτήσεις. Είναι κατά της Χούντας των συνταγματαρχών, την 25η Μαρτίου, Εθνική επέτειος του 1821 και ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Αθάνατη η γενναία ψυχή του †
«Επί Ασπαλάθων» Το ποίημα ενάντια
Ήταν ωραίο το Σούνιο
τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού
πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα
γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες,
χορδές μιας άρπας αντηχούν ακόμη...
Γαλήνη.
- Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ,
χαμένη στου μυαλού τ' αυλάκια·
τ' όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς.
Το βράδυ βρήκα την περικοπή:
«Τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει
«τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους
και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο, κουρέλι».
Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.
Γιώργος Σεφέρης 31 του Μάρτη 1971
Είναι το τελευταίο ποίημα του Σεφέρη και δημοσιεύτηκε στο «Βήμα» (23.9.71) τρεις μέρες μετά το θάνατό του στην περίοδο της δικτατορίας. Το «Επί ασπαλάθων...» αποτελεί μια καταγγελία κατά της δικτατορίας και -πολύ περισσότερο- ένα πρόκριμα για τη βίαιη τιμωρία που θα έπρεπε να αποδοθεί στους δικτάτορες.
Το καθεστώς ανελευθερίας, που διένυε την πέμπτη του χρονιά, προκαλούσε έντονη δυσαρέσκεια στον ποιητή, ο οποίος μέσα από έναν τυχαίο συνειρμό φέρνει στο νου του την τιμωρία που είχε επιβληθεί στον Αρδιαίο -έναν αδελφοκτόνο και πατροκτόνο τύραννο της Παμφυλίας- όπως αυτή καταγράφεται στην Πολιτεία του Πλάτωνα. (Πολιτεία 614 κ.ε.)
Ο Αρδιαίος, τύραννος σε μια πόλη, είχε σκοτώσει τον πατέρα του και τον μεγαλύτερο του αδερφό του. Γι' αυτό και η τιμωρία του, καθώς και των άλλων τυράννων, στον άλλο κόσμο στάθηκε φοβερή. Όταν εξέτισαν την καθιερωμένη ποινή που επιβαλλόταν στους αδίκους και ετοιμαζόταν να βγουν στο φως, το στόμιο δεν τους δεχόταν αλλά έβγαζε ένα μουγκρητό.
«Την ίδια ώρα άντρες άγριοι και όλο φωτιά που βρισκόταν εκεί και ήξεραν τι σημαίνει αυτό το μουγκρητό, τον Αρδιαίο και μερικούς άλλους αφού τους έδεσαν τα χέρια και τα πόδια και το κεφάλι, αφού τους έριξαν κάτω και τους έγδαραν, άρχισαν να τους σέρνουν έξω από το δρόμο και να τους ξεσκίζουν επάνω στ' ασπαλάθια και σε όλους όσοι περνούσαν από εκεί εξηγούσαν τις αιτίες που τα παθαίνουν αυτά και έλεγαν πως τους πηγαίνουν να τους ρίξουν στα Τάρταρα».
Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη
του Ευαγγελισμού πάλι με την άνοιξη.
Την ημέρα του Ευαγγελισμού, ημέρα που οι δικτάτορες συνήθιζαν να διενεργούν μεγαλειώδεις παρελάσεις, ο ποιητής επιλέγει να επισκεφτεί το Σούνιο, ώστε να αποφύγει όλο το προπαγανδιστικό κλίμα που επικρατούσε στην Αθήνα.
Η αναφορά στην ημέρα του Ευαγγελισμού λειτουργεί μέσα στο ποίημα, όχι μόνο ως χρονικός προσδιορισμός, αλλά και ως έμμεση υπενθύμιση της ιδιαίτερης σημασίας που έχει η συγκεκριμένη ημέρα για τους Έλληνες. Ημέρα εορτασμού της ελληνικής επανάστασης και παράλληλα σημαντική και ελπιδοφόρα ημέρα για το χριστιανισμό. Οι συσχετισμοί που δημιουργούνται στο μυαλό του αναγνώστη -επαναστατική διάθεση και προσμονή χαρμόσυνης είδησης- υπηρετούν άριστα το μήνυμα που επιχειρεί να μεταδώσει ο ποιητής.
Λιγοστά πράσινα φύλλα
γύρω στις σκουριασμένες πέτρες
το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα
τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Η περιγραφή της φύσης του Σουνίου εμπεριέχει και τη σημαντική αναφορά στους ασπάλαθους* που αποτελούν το ερέθισμα για τη μνήμη του ποιητή. Πάνω στα μεγάλα βελόνια των ασπάλαθων καταξέσκισαν τον τύραννο Αρδιαίο, πάνω σ’ αυτά θα μπορούσαν να σύρουν και τους σημερινούς τύραννους, είναι η σκέψη που κάνει ο ποιητής.
Ο χώρος του Σουνίου έχει λιγοστά πράσινα φύλλα, αφενός γιατί είμαστε ακόμη στην αρχή της άνοιξης κι αφετέρου γιατί η βλάστηση στην περιοχή δεν είναι ιδιαίτερα πυκνή. Οι πέτρες -το κυρίαρχο στοιχείο του τοπίου- μετά από τις βροχές του χειμώνα μοιάζουν «σκουριασμένες», μια μεταφορική χρήση του επιθέτου για να αποδώσει τη δυσχρωμία των πολυκαιρισμένων πετρωμάτων της περιοχής.
Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες,
χορδές μιας άρπας αντηχούν ακόμη...
Οι κολόνες του ναού του Ποσειδώνα θυμίζουν στον ποιητή τις χορδές μιας άρπας που αντηχεί ακόμη, φέρνοντας μνήμες από εποχές μεγαλείου και αγωνιστικής διάθεσης. Ο ναός, που στα χρόνια της αρχαιότητας ήταν καλά οχυρωμένος, βρισκόταν σ’ ένα σημείο με ιδιαίτερη στρατηγική αξία για τους Αθηναίους, καθώς μπορούσαν από εκεί να ελέγχουν την είσοδο στο Σαρωνικό κόλπο.
Οι κολόνες που έχουν απομείνει σήμερα μπορεί να μην αποκαλύπτουν πλήρως την αλλοτινή ομορφιά του ναού, μας θυμίζουν όμως πάντοτε τις ένδοξες στιγμές που γνώρισε ο λαός μας, αλλά και τους σημαντικούς αγώνες που αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει κατά καιρούς.
Γαλήνη.
Ο μονολεκτικός στίχος που εισάγει τη δεύτερη στροφή του ποιήματος έχει ιδιαίτερη αξία, καθώς δημιουργεί μια έντονη αντίθεση σε σχέση τόσο με τη συναισθηματική κατάσταση του ποιητή όσο και με τη γενικότερη κατάσταση που κυριαρχεί στη χώρα. Ο Σεφέρης είναι οργισμένος -στοιχείο που σπάνια εκφράζεται με τόση ένταση στην ποίησή του- και στους επόμενους στίχους θα καταγράψει τις εικόνες της φρικιαστικής τιμωρίας που αντλεί από τον Πλάτωνα και τις θεωρεί απολύτως αρμόζουσες και για τους δικτάτορες της εποχής του.
Η γαλήνη, η ηρεμία που κυριαρχεί στο Σούνιο, επιτρέπει στη σκέψη του ποιητή να περιπλανηθεί στο παρελθόν και να ανασύρει τη μνήμη του πλατωνικού χωρίου.
Η γαλήνη αυτή, βέβαια, μας παραπέμπει στην ησυχία που επικρατεί λίγο προτού ξεσπάσει η μπόρα, καθώς αμέσως μετά πρόκειται να δοθεί με ιδιαίτερη παραστατικότητα η οργή που αισθάνεται ο ποιητής. Η αίσθηση της γαλήνη, επομένως, λειτουργεί ως το μέσο για τη μετάβαση από το σήμερα στο παρελθόν, από την ομορφιά και ηρεμία του τοπίου στην σκληρότητα της τιμωρίας που επιβλήθηκε στον Αρδιαίο.
- Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ,
χαμένη στου μυαλού τ’ αυλάκια·
τ’ όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς.
Η αναφορά στους ασπάλαθους δημιουργεί στη σκέψη του ποιητή τον συνειρμό πάνω στον οποίο δομείται όλο το ποίημα. Το γεγονός ότι η ονομασία του θάμνου αυτού δεν άλλαξε από την αρχαιότητα έως σήμερα, επιτρέπει στον ποιητή να θυμηθεί ένα χωρίο από την Πολιτεία του Πλάτωνα, το οποίο ξαφνικά φαντάξει εξαιρετικά επίκαιρο.
Το βράδυ βρήκα την περικοπή:
«Τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει
«τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους
και πήγαν και τον πέταξαν
στον Τάρταρο, κουρέλι».
Η τιμωρία που επιβλήθηκε στον τύραννο Αρδιαίο, μοιάζει να είναι ιδανική και για τους ανθρώπους που τόλμησαν να στερήσουν την ελευθερία των Ελλήνων και με σκληρότητα και διώξεις τους εμποδίζουν από κάθε αντίδραση. Η πολύχρονη, πλέον, δικτατορία έχει σωρεύσει στην ψυχή του ποιητή, αλλά και των Ελλήνων εν γένει, μια οργή που το ξέσπασμά της θα είναι δυσεπίσχετο. Ο ποιητής παραθέτει το χωρίο του Πλάτωνα με την ελπίδα πως σύντομα οι δικτάτορες θα τύχουν ανάλογης τιμωρίας, ώστε να αντιληφθούν πόσο επώδυνη είναι για τους ανθρώπους αυτή η κατάσταση ανελευθερίας και περιορισμού.
Η εικόνα του τυράννου που γδέρνεται ζωντανός και κατόπιν ξεσκίζεται πάνω στα αγκάθια των ασπάλαθων, είναι εξαιρετικά βίαιη και αποκαλύπτει την ένταση της οργής που αισθάνεται ο ποιητής.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι σε αυτό το ποίημα, ο Σεφέρης, πλάι στα στοιχεία που αποτελούν βασικά γνωρίσματα της τεχνικής του, όπως είναι οι αναφορές στην αρχαιότητα και σε αρχαιοελληνικούς μύθους, εμφανίζει μια συναισθηματική φόρτιση πρωτόφαντη.
Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.
Γραμμένο την περίοδο της δικτατορίας των Συνταγματαρχών, το συγκεκριμένο ποίημα «επικοινωνεί» με τον Πλατωνικό λόγο περί τιμωρίας των τυράννων στον Κάτω κόσμο, και συγκεκριμένα για την τιμωρία που αναμένει τον τύραννο Αρδιαίο.
Ο ποιητής, στο ακροτελεύτιο ποίημα του, ανασημασιοδοτεί το «παίγνιο» με τη γλώσσα, με τις εκφάνσεις της θυμηδίας, με την οριακότητα της εκφραστικής ακρίβειας: πλέον, η ποίηση επιτελείται στις αναπαραστάσεις της, ή αλλιώς, στην καθημερινή της παράσταση, στην αγωνία για την παρουσία του πλήθους στην «αρχαία αγορά», στην αναπαραγωγή λέξεων που δύνανται να ‘διαμελίσουν το «σώμα» της υποδειγματικής λογοθετικότητας των Συνταγματαρχών. Το περιώνυμο «Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Γιώργος Σεφέρης δύναται να μεταβάλλει τον ποιητικό κανόνα σε ιδιότυπη «εξαίρεση», «εξαίρεση» που στρέφει το βλέμμα της στην καθαυτό ιστορία, στην «πληθυντική» μνήμη, στο «τραύμα» της ποιητικής γραφής, που, τις πλέον κρίσιμες ώρες, αναφέρεται στο δικό της «τραύμα» που είναι το «τραύμα» του να βιώνεις ατομικά & συνειδητά την ιστορία, την Ελληνική ιστορία, μετατοπίζοντας παράλληλα τους όρους της υπόμνησης για ένα «κακό» που επέρχεται ως «λύτρωση» & «σωτηρία».
Το Σεφερικό «τραύμα» πραγματώνεται στις κρυφές παραδοχές της λέξης, στην «προδοσία» & στην ανάκληση μίας γενεαλογίας του αίματος η οποία εγκολπώνεται όχι απλώς το σχήμα της «Ύβρεως» & της «Νεμέσεως» αλλά και τους όρους της «διαπόμπευσης» και της δυνατότητας «διαπόμπευσης» στο «στάδιο» και στην «Αρχαία Αγορά», «διαπόμπευσης»-καταδίκης της ιδέας-ιδεολογίας της στρατιωτικής δικτατορίας μέσα στον κυκεώνα του πρωτόλειου μυθεύματος, ήτοι του περιώνυμου «Ελλάς-Ελλήνων-Χριστιανών».
Εντός των «Ασπαλάθων», αναμένει η εξορία, ο Σεφερικός ποιητικός λόγος της μερικοποίησης: για κάθε «Ασπάλαθο’ & σε κάθε «Ασπάλαθο’ το τίμημα του «θριάμβου», το τίμημα για το αίμα, το τίμημα για την «παρέλαση» των συμβολισμών, για τον ευτελισμό & τον περαιτέρω «ευνουχισμό’ της ευρύτερης λαϊκότητας, της παράδοσης ως προθυμία συνδιαλλαγής, εκεί όπου το ποίημα «Επί Ασπαλάθων» κοινοποιεί την Σεφερική επωνυμία: «Ελλάς-Πυρ!, Ελλήνων-Πυρ!, Χριστιανών-Πυρ!: Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;».
Οι «Ασπάλαθοι», μικροί και μεγάλοι, Πλατωνικοί και μη, συνιστούν το προσωπείο, καθώς και την εντατικοποίηση μίας παράθεσης-απεύθυνσης που ζητά να «ακουστεί».
Όπως να «ακουστεί» ζητά η μνήμη, η ιστορικοποίηση της.
Σε καιρούς «χαλασμάτων», η σεφερική έκκεντρη ποιητική γραφή διαπερνά τις ατραπούς που ενέχει το βάρος της ιστορίας, της ζώσας ιστορίας, εγκολπώνεται και λειτουργεί ως ύστατο διάβημα, πράττοντας και με όρους-πλαισιώσεις αποκάλυψης για το παρόν, εκβάλλοντας παράλληλα στο πεδίο της εξομολογητικής ποιητικής γλώσσας, η οποία, προσιδιάζει στον τύπο του ανοίκειου χρησμού.
Οι συμβολισμοί και οι αλληγορίες περιφέρουν τα «άταφα πτώματα» τους. «Ανάβω στίχους για να ξορκίσω το κακό στη χώρα», έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος.
Ο νομπελίστας Γιώργος Σεφέρης «ανάβει στίχους» οι οποίοι φέρουν τις σημάνσεις της επανοικειοποίησης μίας «αδέκαστης» κρίσης, κρίσης ανοιχτής στους συμβολισμούς της, ανοιχτής στην υπενθύμιση: ο ποιητής, την ύστατη στιγμή, λίγο πριν το τέλος, φέρει τα παράσημα μίας ποίησης «διαμελισμένης» σε διάφορα κομμάτια, σε λέξεις σταθμούς (οδοδείκτες), η οποία, ενώπιον της στρατιωτικής δικτατορίας, αντιτάσσεται στο εύρος της παρουσίας της, ανακαλώντας, υπενθυμίζοντας & αναγνωρίζοντας το όνομα του τυράννου Αρδιαίου που βρήκε φρικτό θάνατο πάνω στους Ασπάλαθους.
Το Νόμπελ του Γιώργου Σεφέρη και η ομιλία του στην Σουηδική Ακαδημία το 1963 (βίντεο)
Εντός των «ερειπίων» και των αντιφάσεων της, η δικτατορία των Συνταγματαρχών «συναντά» τους δικούς της «Ασπάλαθους» στην «Αρχαία Αγορά»
Απέναντι στους διάφορους Αρδιαίους του καιρού μας, το πρόσημο της «μητρικής» μνήμης, ή της ποίησης που λειτουργεί ως μνήμη. Μέσα στους λαβυρίνθους της ιστορίας, οι Αρδιαίοι. Οι Αρδιαίοι που συναντούν το πλήθος.
Ο ποιητής, ευρύτερα, ζητά έλεος για όλους μας, προσδιορίζοντας όχι μόνο την ηθική αλλά την ηθικότητα της επιλογής.
Ο ασπάλαθος (επιστημονική ονομασία: Calicotome villosa, Καλυκοτόμη η εριότριχος) είναι είδος θάμνου με πολλά αγκάθια, φυτό της μεσογειακής χλωρίδας που ανήκει στην οικογένεια των Χεδρωπών, στα ψυχανθή. Είναι ένας πολυετής αγκαθωτός θάμνος με ύψος μέχρι 1,5 με 2 μέτρα.
Ανθίζει στις αρχές τις άνοιξης και τα άνθη του έχουν έντονο κίτρινο χρώμα και χαρακτηριστική οσμή. Αναπτύσσονται σε δέσμες ή βότρεις των 2 με 15 ανθών. Ο καρπός του είναι μικρός χεδρωπός και καλυμμένος γκριζόχρωμες τρίχες.
Ο καρπός του τρώγεται από κατσίκες. Όταν οι βλαστοί ξεραθούν το καλοκαίρι μετατρέπονται σε σκληρά αγκάθια. Φύεται σε θαμνώνες σε ξηρές περιοχές με χαμηλό υψόμετρο.
Ο ασπάλαθος είναι επίσης γνωστός με τα ονόματα σπαλάχτρι, σπαλάθρι και ασφάλαθος. Το όνομα ασπάλαθος είναι αρχαίο και με αυτό περιγράφεται το φυτό από το Διοσκουρίδη. Θεωρείται ότι το όνομα προέρχεται γλωσσολογικά από κάποια άγνωστη προϊστορική γλώσσα της Μεσογείου.
Οι αρχαίοι Έλληνες, ακριβώς με την ονομασία ασπάλαθος αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη, σύμφωνα με τον οποίο (και τον Πλάτωνα), με τα κλαδιά του φυτού αυτού, που φέρουν ισχυρά αγκάθια, πίστευαν ότι με τους ασπαλάθους χτυπούσαν και τιμωρούσαν του τυράννους στον Άδη. Σε αυτήν την ιστορική αναφορά βασίζεται το τελευταίο ποίημα που έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης στις 31 Μαρτίου 1971, το οποίο ονομάζεται «Επί Ασπαλάθων».
Απέναντι στους διάφορους Αρδιαίους του καιρού μας, το πρόσημο της «μητρικής» μνήμης, ή της ποίησης που λειτουργεί ως μνήμη. Μέσα στους λαβυρίνθους της ιστορίας, οι Αρδιαίοι. Οι Αρδιαίοι που συναντούν το πλήθος.
Ο ποιητής, ευρύτερα, ζητά έλεος για όλους μας, προσδιορίζοντας όχι μόνο την ηθική αλλά την ηθικότητα της επιλογής.
Calicotome villosa Ανθισμένος ασπάλαθος στο βάθος το Σούνιο
Ο ασπάλαθος (επιστημονική ονομασία: Calicotome villosa, Καλυκοτόμη η εριότριχος) είναι είδος θάμνου με πολλά αγκάθια, φυτό της μεσογειακής χλωρίδας που ανήκει στην οικογένεια των Χεδρωπών, στα ψυχανθή. Είναι ένας πολυετής αγκαθωτός θάμνος με ύψος μέχρι 1,5 με 2 μέτρα.
Ανθίζει στις αρχές τις άνοιξης και τα άνθη του έχουν έντονο κίτρινο χρώμα και χαρακτηριστική οσμή. Αναπτύσσονται σε δέσμες ή βότρεις των 2 με 15 ανθών. Ο καρπός του είναι μικρός χεδρωπός και καλυμμένος γκριζόχρωμες τρίχες.
Ο καρπός του τρώγεται από κατσίκες. Όταν οι βλαστοί ξεραθούν το καλοκαίρι μετατρέπονται σε σκληρά αγκάθια. Φύεται σε θαμνώνες σε ξηρές περιοχές με χαμηλό υψόμετρο.
Ο ασπάλαθος είναι επίσης γνωστός με τα ονόματα σπαλάχτρι, σπαλάθρι και ασφάλαθος. Το όνομα ασπάλαθος είναι αρχαίο και με αυτό περιγράφεται το φυτό από το Διοσκουρίδη. Θεωρείται ότι το όνομα προέρχεται γλωσσολογικά από κάποια άγνωστη προϊστορική γλώσσα της Μεσογείου.
Οι αρχαίοι Έλληνες, ακριβώς με την ονομασία ασπάλαθος αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη, σύμφωνα με τον οποίο (και τον Πλάτωνα), με τα κλαδιά του φυτού αυτού, που φέρουν ισχυρά αγκάθια, πίστευαν ότι με τους ασπαλάθους χτυπούσαν και τιμωρούσαν του τυράννους στον Άδη. Σε αυτήν την ιστορική αναφορά βασίζεται το τελευταίο ποίημα που έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης στις 31 Μαρτίου 1971, το οποίο ονομάζεται «Επί Ασπαλάθων».
Ο διπλωμάτης και ποιητής Γιώργος Σεφέρης (Βουρλά, Σμύρνη 13 Μαρτίου 1900 - Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1971) ήταν ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και εκ των δύο μοναδικών Ελλήνων βραβευμένων με Νόμπελ Λογοτεχνίας, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη. (αφιέρωμα στο Νόμπελ του εδώ).
Δήλωση Γ. Σεφέρη στο BBC κατά της χούντας
ένα κείμενο διαχρονικό και λίαν επίκαιρο
Γιώργος Σεφέρης 28 Μαρτίου 1969
Δύο χρόνια πριν το θάνατό του, στις 28 Μαρτίου του 1969 ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης (1900-1971) αποφασίζει να μιλήσει για πρώτη φορά δημόσια κατά της χούντας των συνταγματαρχών. Μαγνητοφωνεί μία δήλωση, στην οποία, μεταξύ άλλων, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στο στρατιωτικό καθεστώς για την τραγωδία στην οποία οδηγούσε την Ελλάδα. Στο βίντεο ακούτε την Ιστορική Δήλωση κατά Δικτατορίας, από τον ίδιο τον ποιητή μας με φόντο τα «επίκαιρα» της Χούντας. ► Διαβάστε περισσότερα »
• Εισαγωγή, Σχολιασμοί Σοφία Ντρέκου για την Αέναη επΑνάσταση
• «Η Δήλωση του Γ. Σεφέρη στο BBC» Γιώργος Σεφέρης, Δοκιμές, τόμος τρίτος: Παραλειπόμενα (1932-1971), εκδ. Ίκαρος, γ’ έκδοση, Αθήνα 2002, σελ. 261-262.
• Το ποίημα «Επί Ασπαλάθων», Κωνσταντίνος Μάντης, Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, latistor.blogspot.com.
• «Η Δήλωση του Γ. Σεφέρη στο BBC» Γιώργος Σεφέρης, Δοκιμές, τόμος τρίτος: Παραλειπόμενα (1932-1971), εκδ. Ίκαρος, γ’ έκδοση, Αθήνα 2002, σελ. 261-262.
• Το ποίημα «Επί Ασπαλάθων», Κωνσταντίνος Μάντης, Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, latistor.blogspot.com.
• Οι συμβολισμοί και οι αλληγορίες, Σίμος Ανδρονίδης, Yποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
• Ο ασπάλαθος, greenhost.gr, wikipedia.org
• Ο ασπάλαθος, greenhost.gr, wikipedia.org
• Τα Βίντεο από www.YouTube, εταιρεία της Google.
• Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr
Η Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας, ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Άργους-Μυκηνών συνδιοργάνωσαν Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο το Σαββατοκύριακο 16-17 Δεκεμβρίου 2017 με τίτλο «Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα» με τη συμμετοχή κορυφαίων Πανεπιστημιακών Διδασκάλων και Ειδικών Ερευνητών.
Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Τέχνης και Πολιτισμού "Μέγας Αλέξανδρος" στο Άργος και αφιερώθηκε στη μνήμη του κορυφαίου ιστορικού Σπύρου Ασδραχά, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 11 Δεκεμβρίου 2017. Όλα τα βίντεο από το Συνέδριο.
Ο κ. Νικόλαος Μπουμπάρης, Φιλόλογος-Ιστορικός και Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Αργολίδας αναφέρεται στην κλιμακούμενη αντίδραση του Γιώργου Σεφέρη απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Περίληψη της εισήγησης: Στην εισήγηση θα επιχειρηθεί η παρουσίαση της στάσης του Σεφέρη απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών. Λόγω της διεθνούς απήχησης που είχε ο Σεφέρης μετά το 1963, η στάση του απέναντι στη Χούντα αποτελούσε ορόσημο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Με προσεκτικά βήματα ο Σεφέρης κλιμάκωσε τη στάση του, αρχικά με κάποιους υπαινιγμούς και σε περιορισμένη κλίμακα με το «Χειρόγραφο Οκτ. ‘68», στη συνέχεια ανοικτά τόσο με τη «Δήλωση» του Μαρτίου 1969 όσο και με το τελευταίο ποίημα που έγραψε «Επί ασπαλάθων».
Αυτή η κλιμάκωση έγινε μέσα από αγώνα του Σεφέρη με κριτήριο τον διχασμό του ποιητή με τον διπλωμάτη, τόσο χαρακτηριστική συνολικά για το έργο του. Η κηδεία του τον Σεπτέμβριο του 1971 στάθηκε το αποκορύφωμα της δικαίωσης του πνευματικού ανθρώπου έναντι του καθεστώτος με την ηχώ της απαγορευμένης μουσικής του Θεοδωράκη να καλύπτει τον αττικό ουρανό. Θα διανθιστεί η εισήγηση με παραπομπές στο σεφερικό έργο σε διάφορα χρονικά επίπεδα.
Μουσική: sunset in Asia minor,
του Σταμάτη Σπανουδάκη
Ποίηση: Γιώργος Σεφέρης
Μουσική: The lord of the rings
Βιντεο / αφιέρωμα στο ποίημα του Γ. Σεφέρη
και η στάση του Σεφέρη απέναντι στη Χούντα
Η Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας, ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Άργους-Μυκηνών συνδιοργάνωσαν Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο το Σαββατοκύριακο 16-17 Δεκεμβρίου 2017 με τίτλο «Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα» με τη συμμετοχή κορυφαίων Πανεπιστημιακών Διδασκάλων και Ειδικών Ερευνητών.
Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Τέχνης και Πολιτισμού "Μέγας Αλέξανδρος" στο Άργος και αφιερώθηκε στη μνήμη του κορυφαίου ιστορικού Σπύρου Ασδραχά, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 11 Δεκεμβρίου 2017. Όλα τα βίντεο από το Συνέδριο.
Ο κ. Νικόλαος Μπουμπάρης, Φιλόλογος-Ιστορικός και Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Αργολίδας αναφέρεται στην κλιμακούμενη αντίδραση του Γιώργου Σεφέρη απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Περίληψη της εισήγησης: Στην εισήγηση θα επιχειρηθεί η παρουσίαση της στάσης του Σεφέρη απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών. Λόγω της διεθνούς απήχησης που είχε ο Σεφέρης μετά το 1963, η στάση του απέναντι στη Χούντα αποτελούσε ορόσημο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Με προσεκτικά βήματα ο Σεφέρης κλιμάκωσε τη στάση του, αρχικά με κάποιους υπαινιγμούς και σε περιορισμένη κλίμακα με το «Χειρόγραφο Οκτ. ‘68», στη συνέχεια ανοικτά τόσο με τη «Δήλωση» του Μαρτίου 1969 όσο και με το τελευταίο ποίημα που έγραψε «Επί ασπαλάθων».
Αυτή η κλιμάκωση έγινε μέσα από αγώνα του Σεφέρη με κριτήριο τον διχασμό του ποιητή με τον διπλωμάτη, τόσο χαρακτηριστική συνολικά για το έργο του. Η κηδεία του τον Σεπτέμβριο του 1971 στάθηκε το αποκορύφωμα της δικαίωσης του πνευματικού ανθρώπου έναντι του καθεστώτος με την ηχώ της απαγορευμένης μουσικής του Θεοδωράκη να καλύπτει τον αττικό ουρανό. Θα διανθιστεί η εισήγηση με παραπομπές στο σεφερικό έργο σε διάφορα χρονικά επίπεδα.
Μουσική: sunset in Asia minor,
του Σταμάτη Σπανουδάκη
Ποίηση: Γιώργος Σεφέρης
Μουσική: The lord of the rings
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου