Οι πανσέληνοι του 2024. Τί είναι η Πανσέληνος ή supermoon; - Οι ποιητές μας για το Φεγγάρι

Lunar Phases on currents and tide types Σεληνιακές φάσεις σε ρεύματα και τύπους παλίρροιας
The effect of lunar phases on currents and tide types in Tamarindo,
Costa Rica Η επίδραση των σεληνιακών φάσεων στα ρεύματα
και τους τύπους παλίρροιας στο Tamarindo της Κόστα Ρίκα

Οι πανσέληνοι του 2024. Τί είναι η Πανσέληνος
ή supermoon; - Οι ποιητές μας για το Φεγγάρι

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

  1. ☾ ☽ Γιατί ονομάζεται Πανσέληνος; ★° ☾ °☆
  2. Τα διάφορα ονόματα από πού τα έχει πάρει;
  3. Τι είναι η υπερπανσέληνος ή supermoon; ☾☽
  4. Οι πανσέληνοι του 2024
  5. Τί είναι το Old Farmer’s Almanac και πότε εκδόθηκε;
  6. ☾☽ Οι ποιητές μας για την πανσέληνο ★° ☾ °☆ 
  7. Βιβλιογραφία / Παραπομπές

Απ' τα παμπάλαια χρόνια ακόμη, οι άνθρωποι είχαν
το Φεγγάρι ως το φυσικό στοιχείο για την μέτρηση
του χρόνου. Κάθε Πανσέληνος μετρούσε για ένα μήνα,
και έτσι για πολλούς αιώνες, είχαμε το Σεληνιακό Έτος.

Ημερομηνίες με πανσέληνο για το έτος 2024
σύμφωνα με το Old Farmer’s Almanac*:

25 Ιανουαρίου 2024 (περίπου στις 7:55μμ) Πανσέληνος του Λύκου
24 Φεβρουαρίου 2024 - Πανσέληνος του Χιονιού (Snow moon)
25 Μαρτίου 2024 - Πανσέληνος του Σκουληκιού (Worm moon)
24 Απριλίου 2024 - Ροζ Πανσέληνος (Pink moon)
23 Μαΐου 2024 - Πανσέληνος του Λουλουδιού (Flower moon)
22 Ιουνίου 2024 - Πανσέληνος της Φράουλας (Strawberry moon)
21 Ιουλίου 2024 - Πανσέληνος του Κόκκινου Ελαφιού (Buck moon)
19 Αυγούστου 2024 (9:28 μ.μ.) Πανσέληνος του Οξύρρυγχου
18 Σεπτεμβρίου 2024 (5:36 π.μ.) Πανσέληνος του Καλαμποκιού
17 Οκτωβρίου 2024 - Πανσέληνος της Συγκομιδής
15 Νοεμβρίου 2024 - Πανσέληνος του Κάστορα
15 Δεκεμβρίου 2024 - Ψυχρή Πανσέληνος ή Πανσέληνος της Μεγάλης Νύχτας

Σε κάθε Πανσέληνο δίνουμε διαφορετική ερμηνεία,
και την δική της χαρακτηριστική ονομασία... όπως:

Η πρώτη πανσέληνος είναι το «Φεγγάρι του Λύκου»
Γιατί ονομάστηκε έτσι η πανσέληνος του Ιανουαρίου;

Moon of the Wolf-wolf-moon-crystals Full January wolf moon will be shining in the sky

► Η πρώτη πανσέληνος του έτους, γνωστή και ως «Φεγγάρι του Λύκου», είναι ένα από τα λίγα αστρονομικά γεγονότα του χειμώνα, καθώς δεν υπάρχουν πολλές βροχές μετεωριτών, πλανητικές ευθυγραμμίσεις ή άλλα σπάνια φαινόμενα, σύμφωνα με τον μετεωρολόγο της AccuWeather, Μπράιαν Λάντα.

Γιατί ονομάζεται «φεγγάρι του λύκου»

Όπως αναφέρει το USAToday, σύμφωνα με το Old Farmer’s Almanac*, η πρώτη πανσέληνος του έτους είναι γνωστή ως «Φεγγάρι του Λύκου» επειδή κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα ακούγονται δυνατά τα αλυχτίσματα των λύκων. Παλιά οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι λύκοι ουρλιάζουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα επειδή πεινάνε, αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό το κάνουν για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, όπως για παράδειγμα τον εντοπισμό άλλων μελών της αγέλης, την ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών, το μαρκάρισμα της περιοχής τους και τον συντονισμό του κυνηγιού, σύμφωνα με το Almanac.

Τα ονόματα των πανσελήνων προέρχονται από τις φυλές ιθαγενών στη Βόρεια Αμερική και στον Καναδά. 

Η πανσέληνος του Ιανουαρίου είναι επίσης γνωστή με τα εξής ονόματα: «Κεντρικό Φεγγάρι»- επειδή εμφανίζεται περίπου στο κέντρο του χειμώνα- «Κρύο Φεγγάρι», «Φεγγάρι του Πάγου» και «Σκληρό Φεγγάρι».

Πανσέληνος του Κόκκινου Ελαφιού (Buck moon)

Η Σελήνη του Ιουλίου 2023 ως «Φεγγάρι του Ελαφιού» από την Αρχαία Κόρινθο

Φεγγάρι του Ελαφιού, γνωστό και ως Buck Moon: Μοναδική υπερπανσέληνος - Η σελήνη 22.500 χλμ πιο κοντά μας. Η πρώτη από τις τέσσερις.

«Μια υπερπανσέληνος σημαίνει (βλ. αναλυτικά παρακάτω) ότι το φεγγάρι είναι λίγο πιο μεγάλο στον ουρανό μας», λέει η δρα Σάνον Σμολ διευθύντρια του Πλανηταρίου Άμπραμς στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν στο CNNi.

«Όσο το φεγγάρι κινείται γύρω από τη Γη δεν είναι ολοστρόγγυλο. Έτσι ανάλογα με την τροχιά είναι πιο κοντά ή πιο μακριά από τη Γη».

Αν και δεν είναι ορατή η διαφορά στο γυμνό μάτι, σύμφωνα με το The Old Farmer's Almanac που δίνει τα ονόματα στα φεγγάρια, θα είναι πιο φωτεινό και θα βρίσκεται σε απόσταση 361.934 χιλιομέτρων από τη Γη, δηλαδή πιο κοντά από ό,τι συνήθως. Πρακτικά η σελήνη θα είναι 22.500 χλμ πιο κοντά.

Η Πανσέληνος Ιουλίου ονομάζεται «Φεγγάρι του Ελαφιού», καθώς σύμφωνα με την παράδοση κάθε χρόνο τέτοια εποχή, τα κέρατα των αρσενικών ελαφιών βρίσκονται σε κατάσταση πλήρους ανάπτυξης. Τα ελάφια ρίχνουν και αναγεννούν τα κέρατά τους κάθε χρόνο, δημιουργώντας ένα μεγαλύτερο και πιο εντυπωσιακό σύνολο όσο περνούν τα χρόνια. 

Ο Αύγουστος θα έχει δύο σούπερ σελήνες, συμπεριλαμβανομένου του μπλε φεγγαριού που θα είναι το πιο κοντινό στη Γη.

panselinos-acrpoli 2019.αυγουστιάτικη πανσέληνος πάνω από την Ακρόπολη Φωτο EUROKINISSI ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Αυγουστιάτικη πανσέληνος πάνω από την Ακρόπολη 
Φωτο Eurokinissi / Γιάννης Παναγόπουλος

Αυγούστου: Φεγγάρι των οξύρρυγχων (Sturgeon moon)

Η πρώτη πανσέληνος του μήνα, που πραγματοποιείται την 1η Αυγούστου μπορεί να μην είναι μοναδική, αλλά το φαινόμενο «Φεγγάρι του Οξύρρυγχου» είναι ξεχωριστό. Συμβαίνει μία φορά κάθε χρόνο, τον Αύγουστο και έχει πάρει το όνομα του από τους ιθαγενείς κατοίκους της Αμερικής, επειδή εκείνη την εποχή ψάρευαν το συγκεκριμένο ψάρι, που είναι γνωστό και ως Μουρούνα.

Αυγούστου: Μπλε φεγγάρι (Blue moon)

► Μπλε φεγγάρι ονομάζουμε τη δεύτερη πανσέληνο που συμβαίνει μέσα σ’ ένα μήνα (το σύνηθες είναι μία πανσέληνος το μήνα) ή την τρίτη από τις τέσσερις πανσελήνους μιας εποχής του χρόνου. Στον αγγλοσαξωνικό κόσμο, απ’ όπου και η σχετική «φιλολογία», ονομάζεται Blue Moon.

Είναι ένα σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο, αλλά όχι ασυνήθιστο. Χαρακτηριστική είναι η αγγλική έκφραση «Οnce in a blue moon», που σημαίνει πως κάτι συμβαίνει πολύ σπάνια. Μπλε Φεγγάρι έχουμε κάθε δύο με τρία χρόνια, όταν αθροίζονται οι 11 ημέρες που περισσεύουν από τους 12 σεληνιακούς κύκλους του χρόνου.

Η φράση δεν έχει να κάνει με το χρώμα του φεγγαριού, αλλά με τη σκόνη που συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα από κάποια μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη με την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα το 1883, όταν το φεγγάρι φαινόταν μπλε για τουλάχιστον δύο χρόνια.

Σχετικά

• «Blue Moon» (1934), κλασικό αμερικάνικο τραγούδι, σύνθεση των Ρότζερς και Χαρτ.
• «Blue Moon Of Kentucky» (1947), τραγούδι της μπλούγκρας μουσικής (bluegrass), σύνθεση του Μπιλ Μονρόε.
• «New Blue Moon» (1990), σύνθεση του συγκροτήματος Traveling Wilburys.
• «The Moon is Blue» («Γαλάζιο Φεγγάρι» στα ελληνικά), κωμωδία του Ότο Πρέμιγκερ, παραγωγής 1953, με πρωταγωνιστή τον Γουίλιαμ Χόλντεν. Ήταν υποψήφια για τρία Όσκαρ το 1954.
• «Blue Moon Investigations» ονομαζόταν το πρακτορείο ντετέκτιβ, που διηύθυναν ο Μπρους Γουίλις και η Σίμπιλ Σέπερντ, πρωταγωνιστές της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς «Αυτός, Αυτή και τα Μυστήρια» («Moonlighting», 1985-1989).













Η επιπρόσθετη πανσέληνος, το Μπλε φεγγάρι, που είναι δυνατό να συμβεί στη διάρκεια είτε ενός ημερολογιακού μήνα (συνήθης ορισμός στις μέρες μας) είτε μιας εποχής του έτους (παλαιότερος ορισμός).

Ο όρος δεν αναφέρεται στο χρώμα του φεγγαριού, αν και το φεγγάρι δύναται υπό κατάλληλες συνθήκες της γήινης ατμόσφαιρας να φαίνεται γαλαζωπό.

ΣεπτεμβρίουΦεγγάρι του θερισμού (Full Harvest Moon) (Full Barley Moon) (Full Corn Moon). Πανσέληνος του Καλαμποκιού, του Κριθαριού, του Θερισμού ή της Συγκομιδής.

Σύμφωνα με το Old Farmers’ Almanac, που μέσω των Sites και των Μ.Μ.Ε. έχει μπει, με το έτσι θέλω, στη ζωή μας, οι κάτοικοι της Αγγλίας και της Αμερικής ονόμαζαν την πανσέληνο του Σεπτεμβρίου «Πανσέληνο του Κριθαριού» (Full Barley Moon).

Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το κριθάρι ήταν μια από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στη μεσαιωνική Αγγλία. Ωστόσο βαθμιαία η ονομασία αυτή άλλαξε και έγινε γενικότερη. Έτσι, η Πανσέληνος του Κριθαριού ονομάστηκε Πανσέληνος του Θερισμού ή της Συγκομιδής (Full Harvest Moon), που αναφέρεται στη συγκομιδή και στο αλώνισμα του κριθαριού, αλλά και των άλλων δημητριακών.

Photo: The Harvest Moon on October 1, 2020 in Waseca, Minnesota. Mike Linnihan/NASA
The Harvest Moon on October 1, 2020 in
Waseca, Minnesota. Mike Linnihan/NASA

Οι αυτόχθονες ιθαγενείς της Αμερικής, την ονόμαζαν «Πανσέληνο του Καλαμποκιού» (Full Corn Moon). Οι ιθαγενείς έδιναν διαφορετικά ονόματα στην πανσέληνο κάθε μήνα, για να μπορούν να αντιλαμβάνονται την πάροδο των κλιματικών εποχών συνδυάζοντάς τες με σημαντικά αγροτικά γεγονότα.

Οκτωβρίου: Φεγγάρι του κυνηγού (Hunter’s moon) Πανσέληνος της Συγκομιδής 

Νοεμβρίου: Φεγγάρι του κάστορα (Beaver moon) Πανσέληνος του Κάστορα

Η πανσέληνος Νοεμβρίου ή αλλιώς το «φεγγάρι του κάστορα» είναι το προτελευταίο ολόγιομο φεγγάρι.

Τόσο η πανσέληνος, όσο και ολόκληρος ο μήνας κατά τον οποίο πραγματοποιείται, παίρνουν συνήθως το όνομά τους από τα φυσικά φαινόμενα και τις συνήθειες του ζωικού βασιλείου που χαρακτηρίζουν την περίοδο αυτή. Αυτό σημαίνει ότι ολόκληρος ο Νοέμβριος είναι ο «μήνας του Κάστορα», καθώς τότε οι κάστορες ετοιμάζονται για τον χειμώνα.

Φεγγάρι του κάστορα (Beaver moon) Πανσέληνος του Κάστορα,

Συνήθως οι ονομασίες της πανσελήνου και του εκάστοτε μήνα δίνονται από φυλές ιθαγενών της Αμερικής, γιατί στην αρχαιότητα οι λαοί δεν χώριζαν το χρόνο σε μήνες, αλλά με βάση τις Πανσελήνους κι έτσι τα φεγγάρια ονομάζονταν ανάλογα με τις γεωργικές εργασίες ή τις δραστηριότητες που σχετίζονταν με τη συγκεκριμένη περίοδο.

Συγκεκριμένα για τον Νοέμβριο, ο κάστορας αναφέρεται στα χαριτωμένα τρωκτικά, τα οποία μέχρι τις αρχές έχουν ήδη συλλέξει αρκετό φαγητό, προτού βρουν καταφύγιο μέσα στα δέντρα.

Άλλα ονόματα για την Πανσέληνο του Νοεμβρίου

• Το Παγωμένο Φεγγάρι (Φυλή Κρι): Αναφέρεται στην πτώση της θερμοκρασίας που παρατηρείται αυτή την περίοδο.
Το Φεγγάρι της Ανασκαφής (Φυλή Τλινγκίτ): Αναφέρεται στα μικρά ζώα που σκάβουν το έδαφος, αναζητώντας πεσμένους καρπούς.
Το Φεγγάρι του Οίστρου των Ελαφιών (Φυλές Ντακότα και Λακότα): Αναφέρεται στο γεγονός ότι αυτή είναι η περίοδος ζευγαρώματος των ελαφιών.

Η Πανσέληνος των Χριστούγεννων

Η πανσέληνος των Χριστουγέννων στα Τρίκαλα
Η πανσέληνος των Χριστουγέννων στα Τρίκαλα το 2022

Δεκεμβρίου: Παγωμένο φεγγάρι (Cold moon) «ψυχρή Πανσέληνος» ή «Πανσέληνος της Μεγάλης Νύχτας» ή «Moon before Yule» (δηλαδή «Πανσέληνος πριν τα Χριστούγεννα» αλλά και «Πανσέληνος των Βελανιδιών». Οι πιθανότητες συννεφιάς είναι 50/50!

Σύμφωνα με τη NASA οι Ευρωπαίοι της είχαν δώσει το όνομα «Πανσέληνος της Μεγάλης Νύχτας», καθώς το φεγγάρι είναι κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο. «Το επίπεδο της τροχιάς της σελήνης γύρω από τη Γη, ταιριάζει σχεδόν απόλυτα με το επίπεδο της τροχιάς γύρω από τον Ήλιο. Όταν η διαδρομή του Ήλιου εμφανίζεται στον ουρανό στο χαμηλότερο σημείο για ολόκληρο τον χρόνο, η διαδρομή της πανσελήνου απέναντι από τον Ήλιο εμφανίζεται ψηλότερα στον ουρανό», εξηγεί η αμερικανική διαστημική υπηρεσία.

Στις ΗΠΑ οι φυλές Algonquin που ζούσαν στα βόρεια και στα ανατολικά των Ηνωμένων Πολιτειών, είχαν «βαφτίσει» την τελευταία πανσέληνο της σεζόν ως «Παγωμένη Πανσέληνο», καθώς οι νύχτες ήταν μεγάλες και κρύες.

Η άλλη ευρωπαϊκή ονομασία της Πανσελήνου του Δεκεμβρίου ήταν και το «Yule Moon»Πανσέληνος πριν τα Χριστούγεννα»). Το «Yule» ήταν ένα τριήμερο χειμερινό φεστιβάλ που είχε τις ρίζες του στον 19ο αιώνα, όταν ο βασιλιάς Haakon συνδύασε το φεστιβάλ Yule με τα Χριστούγεννα, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να συμβολίσει τη καθιέρωση του χριστιανισμού στη Νορβηγία.

Δείτε: Δεκέμβριος με Αστρονομία και Παράδοση στα Ημερολόγια του Χριστιανικού Κόσμου (Videos)

Τί είναι το Old Farmer’s Almanac και πότε εκδόθηκε;

***The Old Farmer's Almanac είναι ένα αλμανάκ που περιέχει προγνώσεις καιρού, χάρτες, αστρονομικά δεδομένα, λαογραφία και τεχνολογία και τη ζωή για το επόμενο έτος. Ημερομηνία πρώτης έκδοσης 1792.

Columns in details on the Temple of Olympian Zeus.
Φωτογραφία: Πανσέληνος από τις στήλες του Ναού
του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Δείχνει λεπτομέρειες
από τα κιονόκρανα των κορινθιακών κιόνων.

Γιατί ονομάζεται Πανσέληνος;

Πανσέληνος ονομάζεται η σεληνιακή φάση κατά την οποία η Σελήνη, ο μοναδικός δορυφόρος της Γης, φαίνεται «πασιφαής», δηλαδή ολόκληρο το στραμμένο προς τη Γη ημισφαίριό της φαίνεται ως ένας πλήρης φωτεινός κυκλικός δίσκος.

Στη φάση της Πανσελήνου η Σελήνη διέρχεται κατά το μεσονύκτιο από τον μεσημβρινό του τόπου που παρατηρείται, δηλαδή 12 ώρες ακριβώς μετά τη διάβαση του Ήλιου από τον ίδιο μεσημβρινό. Συνεπώς την ώρα που ανατέλλει η Πανσέληνος δύει ο Ήλιος. Αυτό αποδεικνύει πως η Σελήνη στη φάση αυτή βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά της Γης απ' ό,τι ο Ήλιος, και όταν τα τρία αυτά σώματα βρίσκονται πάνω στην ίδια ευθεία γραμμή, ή μάλλον όσο πλησιέστερα στη γραμμή αυτή είναι δυνατό.

Στην αστρονομική «γλώσσα» λέμε ότι ο Ήλιος και η Σελήνη βρίσκονται σε συζυγία και πιο συγκεκριμένα σε αντίθεση. Σε αυτή τη χρονική στιγμή, όπως φαίνεται από τους παρατηρητές πάνω στη Γη, το ημισφαίριο του φεγγαριού που βλέπει τη Γη φωτίζεται πλήρως από τον Ήλιο και εμφανίζεται στρογγυλό. Κατά τη φάση της πανσελήνου, η αθέατη πλευρά της Σελήνης, που δεν είναι ποτέ ορατή από τη Γη, είναι τελείως σκοτεινή (έχει νύχτα). Η πανσέληνος αποκαλείται στην κοινή γλώσσα ή στη λογοτεχνία και ολόγιομο φεγγάρι.

Επειδή ένας συνοδικός μήνας διαρκεί περίπου 29,53 γήινες ημέρες, η πανσέληνος «πέφτει» είτε τη 14η είτε τη 15η μέρα του σεληνιακού μήνα σε εκείνα τα ημερολόγια που αρχίζουν τον καινούργιο μήνα με τη φάση της Νέας Σελήνης.

Full Moon Luc Viatour.
Η πανσέληνος, όπως παρατηρείται από τη Γη
Full Moon Luc Viatour. Wikimedia Commons

Τα διάφορα ονόματα από πού τα έχει πάρει;

Το The Old Farmer's Almanac που δίνει τα ονόματα στα φεγγάρια.

Στη Βόρεια Αμερική η πανσέληνος της χρονιάς ήταν γνωστή από παλιά ως «Φεγγάρι του Χιονιού ή πανσέληνος του χιονιού» (λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που ξεσπούσαν συχνά κατά τον δεύτερο μήνα του έτους) ή «πανσέληνος της πείνας» (επειδή το κυνήγι ήταν δύσκολο λόγω του χιονιού και του κρύου και δυσκόλευαν τις εργασίες) ή «πανσέληνος της αρκούδας» (γιατί έβγαινε…παγανιά).

Γνωστά ονόματα για το φεγγάρι του Φεβρουαρίου είναι και τα: Σελήνη της Καταιγίδας, Σελήνη του Κυνηγού, Σελήνη της Αρκούδας και άλλα. Τα διάφορα ονόματα τα έχει πάρει από τις φυλές των Ινδιάνων.

Τι είναι η υπερπανσέληνος ή supermoon

The blue supermoon is seen behind the Apollo Temple in ancient Corinth
The blue supermoon is seen behind the Apollo Temple in ancient Corinth.
Ο Αρχαϊκός δωρικός ναός του Απόλλωνα, βρίσκεται στην Αρχαία Κόρινθο
και χρονολογείται περί το 540 π.Χ. Είναι χτισμένος με μονολιθικούς
δωρικούς κίονες σε έναν πρόδρομο ναό του 7ου αιώνα π.Χ.

Η Υπερπανσέληνος ετυμολογικά, στην αστρονομία είναι η πανσέληνος όταν η σελήνη βρίσκεται στο περίγειό της, οπότε και φαίνεται πιο μεγάλη και πιο λαμπρή. Ο όρος υπερσελήνη αναφέρεται συνήθως σε μια πανσέληνο που μπορεί να ξεχωρίσει περισσότερο από άλλες, αφού βρίσκεται εντός του 90% της πλησιέστερης τροχιάς στη γη. Το περιοδικό «Almanac» αναφέρει ότι η υπερπανσέληνος του Ιουλίου είναι η μεγαλύτερη και η φωτεινότερη. Πρόκειται άλλωστε για το φωτεινότερο φεγγάρι από όλα τα υπόλοιπα της χρονιάς.

Ο όρος «supermoon» μπήκε στο λεξιλόγιο μας μόνον τα τελευταία χρόνια. Αρχικά ο όρος χρησιμοποιούνταν από την αστρολογία και σήμαινε το νέο φεγγάρι ή την πανσέληνο που σημειωνόταν ενώ το φεγγάρι ήταν στο 90% του περιγείου (δηλαδή κοντά στη Γη).

Πλέον supermoon (υπερπανσέληνο) ονομάζουμε κάθε πανσέληνο που το φεγγάρι βρίσκεται πιο κοντά στη Γη από το μέσο όρο της απόστασης του πλανήτη μας με το δορυφόρο του. Υπερπανσέληνος συμβαίνει όταν η Σελήνη βρίσκεται στο περίγειο, δηλαδή στο κοντινότερο σημείο της από τη Γη, με αποτέλεσμα η διάμετρος του φεγγαριού να φαίνεται μεγαλύτερη. Καθώς η τροχιά του φεγγαριού είναι ελλειπτική, άλλοτε πλησιάζει τη Γη κατά 30.000 μίλια εγγύτερα (περίγειο) και άλλοτε απομακρύνεται (απόγειο). Όταν ο Ήλιος και η Σελήνη ευθυγραμμίζονται και η Σελήνη είναι και στο περίγειο της, τότε έχουμε υπερπανσέληνο ή supermoon!

Μια υπερπανσέληνος μπορεί να φαίνεται έως και 14% μεγαλύτερη και 30% φωτεινότερη σε σχέση με μια πανσέληνο όταν το φεγγάρι βρίσκεται στο απόγειό του. Ωστόσο το ότι μια πανσέληνος φαίνεται μεγαλύτερη είναι θέμα οπτικής... απάτης. 

Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει δεν είναι ότι το φεγγάρι είναι μεγαλύτερο αλλά ότι όταν η Σελήνη βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στον ορίζοντα, μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα και τότε φαίνεται πιο μεγάλη.

Οι ποιητές μας για την πανσέληνο
και τα Ολόγεμα Φεγγάρια

Απόψε, με τις ασημένιες αχτίδες  του φεγγαριού θα καλύψω την ασχήμια της γης

Απόψε, με τις ασημένιες αχτίδες του φεγγαριού
θα καλύψω την ασχήμια της γης

Τάσος Λειβαδίτης, «Πανσέληνος»

«Μητέρα, της λέω, μη μου ετοιμάζεις πια το γάλα
– δεν μπορείς να καταλάβεις ότι είσαι πεθαμένη;»
Περίμενα να δω τι θα πει. Ήταν Ιούνιος, βράδυ,
με μια φανταστική πανσέληνο στον ουρανό.
Και μη μου πείτε πως αυτό δεν ήταν μια απάντηση.

Αντώνης Φωστιέρης, «Η πανσέληνος»

Τίποτα τίποτα από σένα πια ουρανέ
Απ’ όπου πιάστηκα γκρεμίστηκα με κρότο
Απ’ την αέρινη σκεπή σου με τα όστρακα
Τη σκουριασμένη αρμαθιά των άστρων σου·
Ένα φεγγάρι δυσανάλογο ανατέλλει μέσα μου
Ογκώνεται επικίνδυνα στις κορυφογραμμές μου
Θα βγει πανσέληνος συντρίβοντάς με.

«Όμως η πιο κρυστάλλινη πηγή είναι η σελήνη»

Όσο περνά ο καιρός, νιώθω πως τίποτα δεν ξέρω
για σένα, στρογγυλέ, χρυσέ καθρέφτη. Αυτές οι ουλές,
αχνές μες στον βυθό σου, ποιες φανερώνουνε πληγές.

Προσωπιδοφόρε ψεύτη,
γένους άλλοτε θηλυκού, άλλοτε ουδετέρου.

Είναι από τις ουλές σου κάποτε,
που αναβλύζουνε τα σκοτεινά μελάνια.

Μέσα τους κρύβεσαι, σαν το χταπόδι στις σπηλιές του.
Μετά στιλπνότατη τινάζεις γύρη στα λιμάνια τ’ ουρανού,
όπου περνάς. Χθες έλαμπες πανσέληνος.
Με την εσθήτα Της σ’ είχε γυαλίσει η Θεοτόκος.

Σε δίψαγε το στήθος μου, όρμος Ασέληνος.
Καιγότανε η ψυχή μου. Το κορμί μου τεφροδόχος.

Στα βάσανα, σε πόσες σημασίες, κολύμπησα σαν το πουλί.
Σε πυρετούς, σε πόσες νοσταλγίες, πέταξα σαν το ψάρι.

Μα να τη η λάμψη σου, άγρια φουσκονεριά με έχει πάρει
σ’ άγνωστο δρόμο που μου φέρνει όσα αγάπησα πολύ.

Το φεγγάρι - Χρόνης Μίσσιος

Πολλές φορές όταν είμαι «φορτωμένος» και έχει Πανσέληνο
βγαίνω στην βεράντα εδώ έξω ανοίγω τα χέρια μου
-όπως όταν σταύρωσαν τον Χριστό- κι ανοίγω το στόμα μου
και προσπαθώ να... καταπιώ το φεγγάρι. Στέκω, έτσι,
πέντε με δέκα λεπτά, και κάποια στιγμή χάνομαι,
σταματάω μόνος μου, γιατί δεν ξέρω αν θα γυρίσω πίσω.

Βιβλιογραφία / Παραπομπές

Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης, Ο κύκλος του Χρόνου-Αστρονομία και Μυστηριακές Λατρείες. Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα 2004.
• Leonie A Calver, Barrie J Stokes and Geoffrey K Isbister (2009). «The dark side of the moon». Medical Journal of Australia 191 (11): 692-694.
• Barr, W. (2000). «Lunacy revisited: The influence of the moon on mental health and quality of life». Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Service 38 (5): 28–36. PMID 10820695.
• ΑΠΕ - ΜΠΕ, cnn.gr, wiktionary.org
• Αντώνης Φωστιέρης, «Η πανσέληνος» Από τη συλλογή «Σκοτεινός έρωτας», εκδ. Κέδρος, 1977. Περιλαμβάνεται και στη συγκεντρωτική έκδοση «Αντώνης Φωστιέρης,. Ποίηση 1970-2005», εκδ. Καστανιώτη, 2008)
Τάσος Λειβαδίτης, «Πανσέληνος» Από τη συλλογή «Βιολέτες για μια εποχή», εκδ. Κέδρος, 1985. Περιλαμβάνεται και στη συγκεντρωτική έκδοση «Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, Τόμος 3, 1979-1990», εκδ. Μετρονόμος, 2015)
Δημήτρης Κοσμόπουλος, «Όμως η πιο κρυστάλλινη πηγή είναι η σελήνη». Από τη συλλογή «Πουλιά της νύχτας», εκδ. Κέδρος, 2005)
• Χρόνης Μίσσιος από Συνέντευξη στην Κρυσταλλία Πατούλη στο tvxs.gr (2012)

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia Drekou

ΔΕΙΤΕ περισσότερα θέματα: Φεγγάρι / Σελήνη

Facebook σχόλια:

Konstantin Trachos, ειναι τεράστια, σαν το αυγουστιάτικο 
φεγγάρι... την είδα σήμερα 25 Ιαν στις 8:17 μ.μ. Sophia.logoi

Garcia Bagia (Βάια Ζανίδου) Εύγε!!! Έχω χρόνια που μελετώ στην κυριολεξία τη σελίδα σας και ως θεολόγος αντλώ κάθε φορά χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις. Σας συγχαίρω για την άρτια προσέγγιση του θέματος που ασχολείστε κάθε φορά εξαντλώντας όλες τις πτυχές τεκμηριωμένες με πηγές, βιβλιογραφία και επιστημονικά κριτήρια ..Και πάλι ΕΥΓΕ !!! 25 Ιαν 2024 στις 8:15 μ.μ. groups/aenai.sofia



Η πρώτη υπερπανσέληνος του 2020

Η πρώτη υπερπανσέληνος του 2020 σημειώθηκε την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου. Εντυπωσιακό και μεγαλύτερο από ό,τι συνήθως ήταν το φεγγάρι, με την πανσέληνο να συμπίπτει σχεδόν -με τη διαφορά μίας ημέρας- με την κοντινότερη απόσταση της Σελήνης από τη Γη. Δευτέρα, 10 Φεβρουαρίου 2020 13:08 H «Πανσέληνος του Χιονιού» στον κόσμο: Οι 10 πιο εντυπωσιακές εικόνες

Κυριακή, 09 Φεβρουαρίου 2020 21:17 Πανσέληνος του Χιονιού: Μαγευτικές εικόνες πάνω από την Ακρόπολη (pics) Το ολόγιομο φεγγάρι, η Πανσέληνος του Χιονιού, πρόβαλε το βράδυ της Κυριακής πάνω από τον αττικό ουρανό, λούζοντας με φως την Ακρόπολη και το…













Δεν υπάρχουν σχόλια: